Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED), Konrad – Adenauer – Stiftung (KAS) Derneği Türkiye Temsilciliği işbirliği ve Akbank’ın takviyesiyle şubat ayında başlatılan “KOBİ’ler için Yeşil Dönüşüm Projesi” kapsamında yedi vilayette bölgesel seviyede gerçekleştirilen çalıştayların sonucunda ‘Yeşil Dönüşümde Riskler, Fırsatlar ve Beklentiler Raporu’ yayınlandı. Rapora nazaran, firmaların yüzde 65’i Avrupa Yeşil Mutabakatı’nı (AYM) fırsat olarak değerlendirirken, risk olarak görenlerin oranı yüzde 8 oldu. Raporda, işletmelerin karşılaştığı riskler, fırsatlar ve beklentiler belirlenirken, Türkiye’de dönüşüm için inşa edilen mevcut siyaset çerçevesine KOBİ perspektifinden katkıda bulunacak siyaset teklifleri de sunuldu.
Yeşil Dönüşümde Riskler, Fırsatlar ve Beklentiler Raporu’nda, yüzde 52’si sanayi, yüzde 34’ü hizmet, yüzde 4.6’sı tarım, kalanı ise birden farklı kesimde olmak üzere yeşil dönüşüm odaklı 324 firmanın iştirak gösterdiği çalıştay anketlerinin sonuçlarına yer verildi. Sanayi dalındaki firmaların yüzde 64’ü AB’ye ihracat gerçekleştirirken, yüzde 18’i ise cirosunun yaklaşık yarısından fazlasını AB marketinden sağladığını belirtti. Tarım kesimi firmalarının yüzde 27’si AB’ye ihracat yaparken, bu oran hizmet dalında yüzde 9 olarak belirlendi.
Maliyet avantajı
Ankette firmalara Avrupa Yeşil Mutabakatı’na (AYM) yönelik değerlendirmeleri soruldu. Firmaların yüzde 65’i AYM’yi fırsat olarak değerlendirirken, risk olarak görenlerin oranı yüzde 8 oldu. Bununla birlikte her 5 firmadan biri bu bahis hakkında fikri olmadığını belirtti. İşletmelerin bu süreçte fırsat olarak gördüğü alanlar; büyük pazarlara erişim ve/veya maliyet avantajları, yeni iş fırsatları, finansman ve teknik yardımın sağlanması, AB ile dış ticaret ve Türkiye’ye ait coğrafik fırsatlar olarak sıralandı.
KOBİ’lerin risk olarak gördüğü ögelerde ise; bilgi ve farkındalık eksikliği, yetersiz insan sermayesi, rekabetçilik kaybı, finansman ile teşvik ve takviyelere ait kurumsal yapıdaki sıkıntılar ön plana çıktı.
Çalıştay kapsamında yeşil üretim süreçlerine geçişte firmaların farklı paydaşlardan (kamu, STK, büyük şirketler) spesifik beklentileri de soruldu. Bu doğrultuda firmalar seviyesinde farkındalığın artırılması ve bilgi paylaşımı, teşvik ve regülasyon, finansman ve eğitim başlıkları belirlendi.
Danışmanlığa gereksinim var
Firmalar, ankette yeşil dönüşüm sürecindeki en büyük gereksinimlerini da belirtti. Buna nazaran firmaların yaklaşık yüzde 40’ı danışmanlık, yüzde 39’u ise finansman imkanları ile ilgili bilgi ve tavsiyeye gereksinim duyuyor. Yeşil üretim süreçlerine geçişte en çok yardım sağlayacak bir öbür faktör ise yüzde 24 ile devlet teşvikleri ve hibe yardımları oldu. Ankete katılan firmaların yüzde 77’si karbon ayak izini ölçtürmediğini belirtti. Bu oran endüstride yüzde 72 olurken, hizmetlerde ise yüzde 83’e yükseldi. Karbon ayak izini ölçtüren firmaların yaklaşık yarısı, 250 ve üstü olan büyük ölçekte firmalar oldu. Sanayi kesimindeki firmaların yüzde 43’ü, hizmet dalı firmalarının ise yüzde 38’i önümüzdeki iki yıl içinde yenilenebilir güç kullanımını arttırmayı planladığını belirtti.
Yeşil dönüşüm
Türkiye’nin sera gazı emisyon trendleri ve iklim siyasetleri eksenindeki performansına da yer verilen raporda, Yeşil Gelecek Endeksi’ne nazaran Türkiye’nin 76 ülke ortasında 69’uncu sırada olduğu belirtilirken, yenilenebilir ve nükleer güç kullanımını baz alan güç dönüşümü kategorisinde ise 19’uncu sırada yer aldığına dikkat çekildi. Raporda şu tabirlere yer verildi:
“KOBİ’ler Türkiye ekonomisindeki değerli rolleri nedeniyle özel bir yaklaşımı hak etmektedir. Yeşil dönüşümün başarısı için KOBİ’lerin dönüşümü çok kıymetli. Bu nedenle iklim siyaseti oluşturulurken KOBİ’lerin de içinde olduğu ülkeye mahsus reçetelerle tabana yayılmış bir yaklaşımı içeren stratejilerin dahil edilmesi kilit kıymet taşımaktadır.”