Yüksek süratli bulutlar (HVC’ler) ekseriyetle büyük kompleksler halinde bulunan hidrojen gazı konsantrasyonlarıdır. Samanyolu’nun tertipli dönüş suratına uymayan inanılmaz suratları nedeniyle bilim insanların dikkatini çekiyor. Yeni araştırmanın, onlarca yıldır bilim insanlarının başını karıştıran HVC’lerin kökenine dair fikir verebileceği düşünülüyor.
Space.com’un haberine nazaran, Üniversiteler Uzay Araştırmaları Derneği’nde astronom ve araştırmanın da başyazarı olan Joan Schmelz yaptığı açıklamada, “Mesafe, HVC’leri anlamanın ipucunu oluşturuyor. Yalnızca ne kadar uzakta olduklarını bilseydik gizemlerin birden fazla çözülmüş olurdu” dedi.
“MI” isimli bir HVC’ye odaklanan Schmelz ve meslektaşları, HVC’nin yapısı içinde boşaltılmış bir boşluk keşfetti. Bu boşluğun, bir yıldız öldüğünde ortaya çıkan büyük patlama olan süpernova tarafından oluşturulmuş olabileceği düşünülüyor.
MI’daki boşluğun merkezinin yakınında, görülmesi sıkıntı öbür bir yıldızla ikili bir sistemin modülü olan dev yıldız 56 Ursae Majoris yer alıyor. Bu ikinci kompakt objenin artık bir nötron yıldızı* olduğu biliniyor. Araştırma grubu, bu nedenle bu süpernovanın MI ismi verilen HVC’yi yüksek vitese geçirmiş olabileceğini söyledi.
*Nötron yıldızı, büyük bir yıldız ömrünün sonuna ulaştığında ve bir süpernovada patladığında oluşan ultra ağır bir yıldız kalıntısıdır.
Şimdiye kadar, süpernovaların çoğunlukla HVC’leri gözlemlenen suratlarına itmek için gereken itici gücü sağlayamadığı düşünülüyordu. MI’ın bir istisna oluşturduğu iddia ediliyor.
Süpernovalar HVC’leri yüksek vitese geçirebilir mi?
Birçok model HVC’leri Samanyolu’nun halo bölgesine, galaksimizin spiral kollarından ve merkezi şişkinliğinden uzağa ve Güneş’ten binlerce ışık yılı uzağa yerleştiriyor. Bu büyük aralıklarda, daha büyük HVC kompleksleri Güneş’in kütlesinin milyonlarca katına muadil yıldız oluşturan gaz kütleleri içerebiliyor.
HVC komplekslerinin, Samanyolu’nun onları öteki galaksilerden koparmış olabileceği yahut galaksimizin artık yavaş yavaş kendisine gerçek düşen kendi HVC’lerini fırlattığı fikri de dahil olmak üzere başka muhtemel kökenler de ihtimaller dahilinde bedellendiriliyor.
Şimdiye kadar pek çok bilim insanı eski süpernovalarının HVC kaynağı olduğunu reddetti, zira süpernovaların gözlemlenen suratlarında büyük HVC’leri fırlatmak için kâfi güce sahip olmadığı gözlemleniyordu. Öte yandan bu durumun sırf muazzam aralıklarda bulunan HVC’ler için geçerli olduğu görüldü.
HVC uzmanı ve araştırmanın ortak muharriri Gerrit Verschuur yaptığı açıklamada, “İronik bir halde, MI için bu senaryo yalnızca yüksek süratli bulutlar istikametindeki düşük süratli gazı araştırdığımız için bir ortaya geldi. Şayet bu süpernova modeli doğruysa, MI’ın kesin arası hakkında bize bir fikir veriyor” dedi.
Ekip şimdiye kadar bu senaryoyu yalnızca bu MI için araştırdı ve bu, yalnızca sözkonusu nötron yıldızının yaratılışına işaret eden süpernovanın, yoldaşı 56 Ursae Majoris’i sağlam bırakması sayesinde mümkün oldu. Takımın araştırması The Astrophysical Journal’da yayınlanacak.