ABD’nin seyrek nüfuslu Montana eyaletinde yaşayanlar dün gökyüzüne baktıklarında sıradışı bir görünüm ile karşılaştılar. Görgü şahitlerinin “ikinci bir Ay gibi” diye tanım ettiği dev, beyaz bir balon havada neredeyse asılı biçimde duruyordu. Kısa müddetli belirsizliğin akabinde ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, bu cismin “Çin’e ilişkin bir casus balon” olduğunu açıkladı.
F-22’LER HAVALANDI
Konunun basına yansıması üzerine Beyaz Saray, ABD Lideri Joe Biden’ın bilgilendirildiğini duyurdu. Beyaz Saray’dan “balonu vurun” buyruğu gelmesi ihtimaline karşılık beşinci kuşak F-22 savaş uçakları alarma geçirildi. İdare, balonu düşürmeyi kıymetlendirdi lakin düşen enkazın yerdeki insanlara ziyan verebileceği telaşıyla harekete geçilmedi. Yerleşimin az olduğu bir bölgede bulunduğu halde vurulmayan balonun nasıl ve nereye gideceği belgisiz.
KAPASİTESİ ‘SINIRLI’
İsmi bilinmeyen kalmak şartıyla Amerikan gazetelerine konuşan Pentagon yetkililerine nazaran, yüksek irtifa keşif balonu olarak isimlendirilen yapı yaklaşık 3 otobüs büyüklüğünde. Ticari uçakların seyrettiği irtifadan çok yüksekte uçan, bu sayede sivil havacılığı tehdit etmeyen balon ayrıyeten askeri bir tehdit de taşımıyor. Yetkililere nazaran balonun istihbarat kapasitesi de epeyce sonlu. ABD’li uzmanlar, Çin’in yörüngedeki casus uyduları aracılığıyla bu balonun yaptığından çok daha fazla istihbarat toplayabileceği, balonun hayati bilgileri ele geçirmesinin muhtemel olmadığı görüşünde. Balonun uçtuğu bölgede nükleer silahların depolandığı tesisler olduğu biliniyor.
ÇİN: METEOROLOJİ BALONU
Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre, günlük basın brifinginde, “Bu balonun hava alanımızda bulunması, egemenliğimizin yanı sıra milletlerarası hukukun da açık ihlalidir ve kabul edilemez” dedi. Balonun Çin’e ilişkin bir casus araç olduğundan ‘oldukça emin’ olduklarını söyleyen Amerikalı yetkililerin tersine Pekin idaresi balonun sivil bir araç olduğunu açıkladı. Çin Dışişleri Bakanlığı, balonun “meteorolojik araştırmalar için kullanılan sivil bir araç” olduğu açıklamasını yaptı. Pekin, balonun ABD hava alanına “rüzgârla sürüklenerek, yanlışlıkla” girdiğini ve bu ihlalden dolayı “üzüntü” duyduklarını bildirdi. Çinli yetkililerin, sorunun tahlili için ABD tarafıyla yakın irtibatı sürdüreceği kaydedildi.
BLİNKEN ÇİN GEZİSİNİ İPTAL ETTİ
Son olay, Pekin ile Washington ortasında zati gergin olan münasebetleri daha da yıprattı. ABD Dışişleri Bakanı Antony BLİNKEN’in bu hafta sonu Pekin’e yapması beklenen birinci ziyareti yaşanan gelişme üzerine iptal edildi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Blinken’ın telefon görüşmesinde Çinli üst seviye yetkili Wang Yi ‘ye yaşananların “sorumsuzca olduğunu, ABD’nin egemenliği ve milletlerarası hukukun ihlali olduğunu, ayrıyeten ziyaretin hedefine ziyan verdiğini” söylediği belirtildi. İki ülke bağlantıları, ticari rekabetin yanı sıra Pekin’in Tayvan ve Güney Çin Denizi’nde artan askeri faaliyetleri ile Hong Kong ve Sincan’daki insan hakları ihlalleri üzere hususlar yüzünden gergin.