Elmas Topcu
Almanya’da eleman açığı nedeniyle geçen yaz havalimanlarında yaşanan karmaşadan beri hükümet ağır formda yeni bir yetişmiş iş gücü göçü yasası üzerinde çalışıyor. Yeni yasanın ana sınırlarını çizen taslak metin, bugün bakanlar şurasında kabul edildi. Tasarının gelecek yıl ilkbaharda yasaya dönüşmesinin amaçlandığı duyuruldu.
Bugün iş gücü göçü tasarısını tanıtan bakanların açıklamalarında, Almanya’da nüfusun daha da yaşlandığına ve 2035’e kadar emekliye ayrılacaklarla birlikte 7 milyon yetişmiş elemanın kaybedilecek olmasına dikkat çekildi. İktisat ve İklim Müdafaa Bakanı Robert Habeck Almanya’daki demografik gelişimin yıllardır bilindiğine, fakat bu hususta nedense bir göç yasası çıkarılamadığına işaret etti. Habeck “Sadece bilişim alanında 100 bin, güneş ve rüzgar gücü alanında da 200 binden fazla eleman açığı var” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.
Almanya İktisat Enstitüsü’nün datalarına nazaran ülkede 2020 yılında 43 milyon 500 bin olan nitelikli eleman sayısı, 2040 yılında 38 milyona düşecek. Almanya Zanaatkar Odaları, yalnızca kendi branşlarında 250 bin eleman açığı bulunduğunu vurgulayarak acil adımlar atılmasını talep ediyor.
Almanya’daki istihdamdan sorumlu daire olan Federal Çalışma Ajansı Lideri Andrea Nahles de, senede 400 bin nitelikli eleman gelmediği sürece Almanya’nın bugün sahip olduğu standartların korunamayacağını belirtip süratle iyileştirmeler yapılması gerektiğini söz ediyor.
Türkiye üzere ülkelerden kimler gelebilecek
Çerçeve taslağı bugün bakanlar heyetinde kabul edilen düzenleme, Almanya’ya nitelikli iş gücü göçünü kolaylaştırma temelli. Düzenleme bir meslek yahut yüksek okul diploması olan, Almanca ön bilgisi bulunan, mesleksel deneyime sahip, tercihan Almanya ile bağı da olan ve aşikâr bir yaşı da geçmemiş bireylerin Almanya’ya gelmesini kolaylaştıracak. Aslında Mart 2020’de Almanya’ya AB dışından nitelikli iş gücü göçünü kolaylaştıran yasal bir düzenleme yürürlüğe girmişti, fakat düzenlemenin pandemi devrine denk geldiği için getirisi olmadı. Üstelik iyileştirmelere karşın diploma denkliğinin sağlanmasındaki bürokrasi, lisan bilgisi üzere bahislerdeki problemler ilerleme kaydedilmesini engelledi.
Kabineye bugün gelen taslak, meslek yahut yüksek okul diplomasının denklik sürecinin aşikâr koşullar altında Almanya’da da tamamlanmasını mümkün kılıyor. Örneğin Türkiye üzere AB dışındaki bir ülkede 2 yıllık bir meslek eğitimi almış, ilaveten en az 2 yıl da alanında deneyim toplamış ve Almanya’da da kendine iş bulmuş bir yetişmiş eleman, diploma denkliği resmen tanınmadan da Almanya’ya gelip çalışabilecek.
Düzenleme Almanca ön bilgisi üzere bahislerde işletmelere daha geniş yetkiler tanıyor. Almanya’da iktisat ve sanayi, yıllardır hangi elemanın kendilerine daha uygun olduğu konusundaki kararın kendilerine bırakılması için bastırdıysa da kabul edilmiyordu. Yeni yasa bu mevzuda onlara daha fazla hareket serbestisi tanıyacak.
Yeni düzenlemenin bir öteki kıymetli tarafı da nitelikli görülen bir kişinin illa kendi alanında çalışma zorunluluğunun ortadan kalkacak olması.
Yüksek okul mezunlarının Almanya’ya gelişi önündeki en büyük mahzurlardan olan, yıllık taban gelir sonu da düşürülecek. Böylelikle Almanya’ya gelmeyi isteyip hatta iş de bulan bir kişi yalnızca geliri minimum sonun altında kaldığı diye sorun yaşamayacak.
Yasal düzenlemenin mimarı Çalışma ve Toplumsal İşler Bakanı Hubertus Heil, bugün “önemli bir adım” atıldığını belirterek “Geçmişte olduğu üzere ülkeye göçü bürokrasiye bırakamayız. Almanya’nın refahı ve ekonomik büyüme için iş gücü gelmesine biz çabalamalıyız. Nitelikli eleman göçünü biz istemeliyiz. Aksi takdirde refahın ve toplumsal teminatın garantisi yok” diye konuştu.
Bakan ayrıyeten dünyada 100 milyon civarında Almanca konuşan insan olduğunu, bunun esasen 83 milyonun Almanya’da yaşadığını da vurgulayarak ülkeye göç için Almanya’nın memleketler arası rekabette çok da avantajlı olmadığının altını çizdi.
İş ilanları uluslarası istihdam borsasında duyurulacak
Almanya’ya gelmek isteyen yetişmiş elemanlara göç konusunda birinci danışmanlık, kendi ülkelerinde yapılacak. Yasal düzenleme ile vize süreç müddetlerinin de tekrar nitelikli elemanlar için hızlandırılması planlanıyor. Bir öteki yenilik de diploması olan ve “büyük potansiyel görülen” elemanların Almanya’ya gelip kendisine iş arayabilmesi için 6 aylığına vize alabilecek olması. Buradaki en değerli kural, kişinin kendi geçimini kendisinin sağlaması kaidesi. Gelen bireye iş deneyimi, lisan bilgisi, yaşı ve Almanya ile bağı üzere kriterlere nazaran puan verilen bir sistem hayata geçirilecek. Lakin puan sisteminin tam olarak nasıl işleyeceğine dair ayrıntıların, taslak kanuna dönüştükten sonra netleşmesi bekleniyor.
Almanya’da istihdam imkanları da “Make it in Germany” üzere resmi siteler üzerinden memleketler arası müracaatlara açık formda duyurulacak. Böylelikle farklı ülkelerden başvurmak isteyen şahısların de daha süratli bilgi sahibi olması hedefleniyor.
Balkanlara açılım genişliyor
Hükümet nitelik aranmayan, yardımcı personellik gerektiren alanlarda da belirli müddetliğine gereksinim kontenjanı belirleyip ülkeye personel getirilmesini hedefliyor. Bunun için taslakta görülen kaide ise toplu kontratlarla garanti altına alınmış gelir ölçüsünde maaş ödenmesi. Bu biçimde piyasanın, düşük fiyat dalına dönüşmesinden korunması amaçlanıyor.
Batı Balkan düzenlemesi olarak bilinen ve 2016’dan beri Arnavutluk, Bosna, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ ve Sırbistan vatandaşlarının Almanya’da çalışmasına ait 2023’te sona erecek olan düzenleme de süresiz hale getiriliyor. Düzenlemede gelecek şahıslar için belirlenen yılda 25 bin kişilik kontenjanın da artırılması amaçlanıyor. Ayrıyeten uygulamanın kapsamının diğer ülkeleri içerecek halde genişletilmesi planlanıyor.
Ana muhalefet karşı
Tahminlere nazaran Almanya’daki demografik gelişmeler yüzünden ülkede yaklaşık 43 milyon olan nitelikli çalışan sayısı 2040 yılında 38 milyona düşecek.
Almanya’da patronlar ve sanayi uzun müddettir hükümete ülkeye iş gücü göçünü kolaylaştırması için baskı yapıyor. Almanya Sanayi ve Ticaret Odaları Kurulu (DIHK), istihdam eksikliği nedeniyle pek çok işletmenin ihale almadığı ve çalışma temposunu düşürdüğünü duyurmuştu. Kurul Lideri Peter Adrian, dpa’ya yaptığı açıklamada, yeni maddeyle AB dışı ülkelerden yetişmiş eleman gelmesinin kolaylaşacağına inandıklarını söyledi. Adrian’a nazaran eleman açığı, Almanya’da güç sarfiyatları sonrasında işletmelerin karşı karşıya olduğu en büyük ikinci sorun.
Almanya’ya göçe her vakit kuşkulu bakan Hristiyan Birlik Partileri (CDU/CSU) ise yeni düzenlemeyi eleştiriyor. Ana muhalefetteki Hristiyan Birlik Partileri Meclis Küme Lideri Friedrich Merz, AB dışından eleman alınmadan ve yeni bir göçün önü açılmadan evvel, ülkede istihdama dahil edilemeyen yabancıların çalışma hayatına kazandırılmasına odaklanılması gerektiğini savunuyor.