Bugünün unutulmaya yüz tutmuş örücülük mesleğinin vakte direnen son temsilcilerinden Ergun Kartal, özel iğnesiyle atmaya kıyılamayan elbiselerin yırtığını, deliğini zahmetli bir uğraşla eski haline çeviriyor.
Ergun Kartal, Türkiye’de sayıları gitgide azalan örücülük mesleğini mega kent İstanbul’da yaşatan usta ellerden biri. Teknolojiye karşı mesleğini yaşatmaya çalışan Ergun Usta 60 yaşında. Elbiselerde oluşan sigara yanığı ve çivi üzere cisimlere takılma sonucu oluşan yırtılmaları kumaşın dokusuna uygun biçimde tamir ederek o hasardan iz bırakmıyor.
İstanbul’un çeşitli semtlerinde terzilik yapan Kartal, son olarak Beykoz’daki dükkanında kıyafetlerin ömrünü uzatıyor. Annesinin çırağı olarak mesleğe adım atan Ergun Kartal atölyesinde kumaş ve iğneyle geçen 60 yılını anlattı.
“TÜRKAN ŞORAY, EDİZ HUN, TARIK AKAN GELİRDİ”
Mesleğe 2,5 yaşında başladığını, annesinin üzerinde oynadığı Singer marka dikiş makinesi olduğunu, sonraki yıllarda Nazmi ve Şener isminde ustaların yanında çıraklığa devam ettiğini tabir eden Kartal, lakin 1980’de ısmarlama bölümünün kapandığını lisana getirdi.
1980 öncesinde sanatçı Türkan Şoray, Ediz Hun, Tarık Akan üzere sanatkarların dükkanlarına gelen ünlüler ortasında yer aldığını belirten Kartal, “Çıraklık dönemimde onlara yaklaşamıyorduk lakin hoş insanlardı.” dedi.
“PSİKOLOG GİBİ”
Terzilerin bir bakıma psikolog üzere olduğunu tabir eden Kartal, “Terzilerin, müşterinin psikolojisini ölçmesi lazım. Terziler kaba, hudutlu olamaz. Terziler naif olurlar. Yani terzi her vakit müşteriyi hoşnut bırakmak zorundadır. Bunun için her vakit diyorum ki birçok işi bir ortada yapıyorum. Çıraklığım terzilikten geldiği için mesleği bırakamıyorum. Örücülük de yapıyorum.” diye konuştu.
Ustasının hayatında çok büyük yeri olduğunu lisana getiren Kartal, ustasının makası, makinesi ve yüzüğünün hâlâ kendinde olduğunu belirtti. Kartal, “Örücülük farklı bir şey. Hoş bir grup elbisemiz var. Bir yeri delindi, sigara düştü. Bir cama yahut çiviye takıldı. Onu kendi içinden onarıyorsunuz.” dedi.
İstanbul’da bu mesleği sürdüren son 3-4 kişinin olduğunu anlatan Kartal, Beyoğlu’nda birçok ustanın çorap ördüğünü de aktardı.
Kartal şöyle konuştu:
“Eskiden Beyoğlu’nda bayan çorapları bulamazdınız. Yumurta biçiminde taşlarımız vardı bizim. Onda bayan çoraplarını örerlerdi Beyoğlu’nda. Kıymetliydi. Şimdiki üzere bu türlü naylon değildi. Kaldır at değildi. Onun için oralarda biz bunları mesleğin içinde öğrendik. Trikoda da kaçığınız var. Onu tamir ediyoruz. Ben aslında jenerasyonumun son örneğiyim ve kalmadık diyorum. Buradan herkese sesleniyorum. Diyorum ki öğrenin. Zira ileride size üniversite hiçbir şey vermeyecek. Buradan okulu kötülemiyorum. Okumayı kötülemiyorum. Ancak meslek de öğrenin bir yerlerde. Terzi, marangoz, su tesisatçısının yanında işe girersen… Bunlar çok pahalı meslekler. El emeğiyle yapılan mesleklerin hepsi çok pahalıdır.”
“KIYAFETLERİ YENİLİYORUZ”
Mesleğini icra ederken kullandığı ekipmanlarıyla ilgili bilgi veren Kartal, örücülükte çok ince iğne kullandığını, ipek ip ve hassas iplik kullandıklarını aktardı.
Örücülüğün inceliklerini anlatan Kartal, “Örücülükte, kumaşın içinden alıyorsun malzemeyi. Pantolonu paçasından çekersin, ceketin içinden çekersin. Onu oraya o iplikleri tekrar monte ediyorsun. Çok ince, eski kumaşlar lakin bunları birebir aynı yapmaya çalışırken yüzde 80-90, muvaffakiyete ulaşıyoruz. Teğe bir dersek, insanlardaki beklentiyi çok yükseltiriz. Bir tek iğneniz var örücülükte, kaçıkta da.” dedi.
Yıpranan kıyafetleri yenilediklerini lisana getiren Kartal, vatandaşların kıyafetlerini atmak yerine ördürdüğünü söyledi. Kartal kelamlarına şöyle devam etti:
“Her şeyi atarak çoğalamıyoruz. Yeni bir elbise aldınız. Önemli bir para verdiniz. Oturduğunuz sandalyede çivi vardı. Deldi. Kaldırıp atacak mıyız? Yenileyeceğiz. Avrupa’da yaşayanlar giysilerini daima tamir ettiriyor. Varlıklı müşterilerim var. Hiçbir şeylerini atmazlar. Bugün çok önemli markalar var dükkanımda. Bunların hiçbirini atmıyorlar. Deriyi varsa tamir ettirir. Her şeyi atarak bir yere gelemiyoruz. Onun için örücülük mesleği çok hoş. Lakin yapabilene.”
Meslek liselerinin kıymetine değinen Kartal, “Bizim meslekte 30-35 yaşında bir çırağımız yok. Ne terzilikte ne örücülükte. Artık hiç kimse çalışarak yani bir makinenin başında oturarak değil, altında otomobille gezerek para kazanmak istiyor.” dedi.