3 Nisan 1630’da şiddetli yağmurlar sonucunda Mescid-i Haram’ı basan suların tahrip ettiği Kabe’yi tamir ettiren 4. Murad’ın ismi, Beytullah’ın takı üzerine yazıldı. Pekala, Bağdat Fatihi kimdir? Bağdat Fatihi 4. Murad kimdir? 4. Murad ne vakit yaşadı nasıl vefat etti? İşte ayrıntılar haberimizde…
BAĞDAT FATİHİ 4. MURAD KİMDİR?
3 Nisan 1630’da şiddetli yağmurlar sonucunda Mescid-i Haram’ı basan suların tahrip ettiği Kabe’yi tamir ettiren 4. Murad’ın ismi, Beytullah’ın takı üzerine yazıldı.Sultan 1. Ahmed ile Mahpeyker (Kösem) Sultan’ın oğlu olarak 27 Temmuz 1612’de İstanbul’da doğan 4. Murad, amcası 1. Mustafa’nın tahttan indirilmesinin akabinde 10 Eylül 1623’te tahta çıktı.
Annesi Kösem Sultan’ın da tesiriyle şimdi 11 yaşındayken tahta çıkarılan 4. Murad’ın saltanatının birinci yıllarında yönetim, daha çok annesinin tesiri altındaki devlet adamlarının elinde kaldı.
Sultan 4. Murad, 1632’ye kadar devam eden süreçte, periyodun olaylarında tesir gösterebilecek güce sahip değildi. İstanbul’daki otorite boşluğu nedeniyle taşradaki yönetimciler, kendi başlarına hareket ederek birçok ayaklanma çıkardı. Gürcistan’da olaylar çıkarken, Bağdat, Safevilerin eline geçti.
4. Murad, kelam konusu devirde İstanbul’daki askerlerin zorbalığı, bunu kendi menfaatlerine alet eden devlet adamlarının tahakkümü ve eyalet isyanları üzere olumsuz durumlarda aktiflik gösterebilecek imkana sahip değildi.
Tütün ve alkolü yasaklayıp kahvehane ve meyhaneleri kapattı
Yönetimi tam manasıyla Mayıs 1632’den itibaren ele alan 4. Murad, evvel Sadrazam Receb Paşa’yı bertaraf edip zorbaları ortadan kaldırmaya başladı. 20 yaşında devlet yönetiminde tartısını hissettirmeye başlayan 4. Murad, kendisine sorun çıkaran devlet idaresindeki bireyleri, sipahi ve yeniçerileri de etkisiz hale getirdi.
Kadızade Mehmed Efendi, 2 Eylül 1633’te Cibali Kapısı dışında başlayan yangını mazeret ederek haram saydığı tütün ve kahveye karşı padişahı teşvik etti. Bunun üzerine Sultan 4. Murad da kahvehaneleri “yeni bir yangın çıkmaması” gerekçesiyle yıktırdı ve tütünü yasakladı.
İran seferi öncesinde 5 Ağustos 1634’te içki yasağını da ilan ettirip meyhaneleri yıktıran 4. Murad, daha sonra en yakınında bulundurduğu devle adamlarından Abaza Mehmet Paşa’yı ve akabinde çok sevdiği şair Nef’i’yi öldürttü.
4. Murad, sefer güzergahında uğradığı kentlerde vazifelerini ihmal edenleri, haklarında şikayet olan kadıları, vezirleri yahut tütün içenleri cezalandırdı.
Sert mizacı ile bilinen 4. Murad, Kösem Sultan’ın yanlış bilgilendirmesi sonrası Şeyhülislam Ahizade Hüseyin Efendi’yi evvel Kıbrıs’a sürme kararı verdi, sonra öfkesine yenik düşerek gemiyi Çekmece kıyılarına çektirerek Şeyhülislam’ı boğdurttu. Böylelikle 4. Murad, Osmanlı tarihinde daha evvel görülmemiş olan ve kendisinden sonra az rastlanan şeyhülislam katline girişen birinci padişah olarak kayıtlara geçti.
Sultan 4. Murad, 8 Ağustos 1635’te kuşattığı Revan Kalesi ve kentini 10 günlük bir karşı direnişin akabinde fethetti. Revan’ın fethinden sonra annesinin kendisine karşı entrika çevirdiğini düşünerek 27 Ağustos’ta İstanbul’da bulunan kardeşleri Şehzade Bayezid ile Süleyman’ı boğdurtarak öldürttü. İstanbul’da Revan zaferi için dört günlük şenlikler düzenletse de genç şehzadelerin öldürtülmesi büyük hüzün ve reaksiyon doğurdu.
11 Eylül’de Tebriz’e girerken Yahya Efendi’nin müdahalesiyle Cihan Şah ve Sultan Hasan mescitleri dışında kenti büyük oranda tahrip ettiren 4. Murad, kışın yaklaşması ve hastalığı sebebiyle daha ileri gidemeyerek geri döndü.
Bağdat seferi öncesi 4. Murad, kendisi için tehlikeli gördüğü Şehzade Kasım’ı da öldürttü.
4. Murad, 8 Mayıs 1638’de büyük bir orduyla çıktığı seferde 6 ay sonra Bağdat önlerine vardı ve 24 Aralık 1638 Cuma günü kenti teslim aldı. Fethin akabinde İmam-ı Azam’ın ve Abdülkadir Geylani’nin türbelerinin bakım ve tamirini yaptırdı.
İran savaşlarına son veren ve sonraki asırlarda da temel alınan Kasr-ı Sevimli Antlaşması da 4. Murad devrinde, 17 Mayıs 1639’da imzalandı.
Revan seferinde başlayan gut hastalığı gitgide ilerleyen Padişah 4. Murad, Bağdat seferi dönüşü şiddetli baş ağrısı ve titremeyle yatağa düştü. Bunu evvel sıtmaya bağlayan tabipler, 4. Murad’a akabinde felç teşhisi koydu.
Padişah 4. Murad, 1640 yılının 8 Şubat Perşembe günü hayatını kaybetti. Şehzade Kasım’ı boğdurduğu odada vefat eden 4. Murad’ın cenazesi, Sultan Ahmed Mescidi yanındaki babası I. Ahmed’in türbesine defnedildi.
4. Murad’ın ismi, Beytullah’ın takı üzerine yazıldı.
Osmanlı padişahları ortasında farklı karakteriyle öne çıkan Sultan 4. Murad, iradesi ve hafızası kuvvetli, gözü hiçbir şeyden korkmayan biri olarak bilinirdi. Tebdili kıyafet gezerek her şeyi yakından görüp anlamaya çalışan 4. Murad, döneminde devletin iç ve dış durumunu düzeltti.
Askerin başında savaşa katılan Osmanlı padişahları ortasında yer alan 4. Murad, kaynaklara nazaran uzun uzunluklu, geniş omuzlu, heybetli bir kişi olarak tanınıyor. Çok kuvvetli olduğu, bölümün meşhur pehlivanlarıyla güreştiği tabir edilen 4. Murad’ın 200 okkalık gürz kullandığı, kılıç, ok, harbe ve gibisi silahları kullanmakta uzman olduğu belirtiliyor.
Musul’da Babürlü Hükümdarı Şah Cihan’ın elçisi Mir Zarif’in takdim ettiği ikramlar ortasında bulunan ve ok, kurşun geçirmediği söylenen gergedan derisi kaplı kalkanı harbe ve okla deldiği anlatılır.
4. Murad devri alim, şair, tarihçi, hattat ve musikişinas üzere türlü alanlarda yetişmiş fikir adamları bakımından Osmanlı Devleti’nin en dikkate bedel bölümlerinden oldu. Evliya Çelebi, Katib Çelebi, Nef’i, Şeyhülislam Yahya, Veysi, Koçi Beyefendi, Azmizade Haleti üzere değerli isimler onun devrinde yaşadı.
Arapça ve Farsça bilen 4. Murad, Muradi mahlasıyla şiirler yazdı, beste yapacak seviyede musikiyle ilgilendi.
Çamlıca’da bir cami, Kazak ataklarına karşı Boğaz’ın müdafaası için Anadolu Kavağı ile Rumeli Kavağı’nda müştemilatı ve camileriyle birlikte kaleler yaptıran 4. Murad, Revan Seferi’nde iken verdiği buyruk üzerine İstanbul’un surlarını, yanan mescitlerini yine imar ettirdi.
Üsküdar tarafında İstavroz Sarayı’nı yaptıran 4. Murad, Topkapı Sarayı’nda Revan ve Bağdat fetihleri anısına 1636 ve 1639’da Bağdat ve Revan köşklerini inşa ettirdi. Bilhassa Bağdat Köşkü, 17. yüzyıldaki en yüksek sanat yapıtlarından biri olarak biliniyor.
3 Nisan 1630’da şiddetli yağmurlar sonucunda Mescid-i Haram’ı basan suların tahrip ettiği Kabe’yi tamir ettiren 4. Murad’ın ismi, Beytullah’ın takı üzerine yazıldı.