Cumhurbaşkanı Erdoğan, Hatay AFAD Merkezi’nde açıklamalarda bulundu. Sarsıntıya dair son gelişmeleri ve hayata geçirilecek uygulamaları anlatan Erdoğan, muhalefeti maksat aldı.
“Bugüne kadar daima sustum” diyen Erdoğan, Kılıçdaroğlu’na yüklendi.
Erdoğan’ın açıklamalarından satır başları şöyle:
Hatay’da yapılan incelemeler sonrası açıklama yapan Erdoğan, “Depreme çetin kış kuralları da eklenince zelzeleden sonraki birinci günlerde kimi eksiklik ve aksaklıkların yaşandığını biliyoruz. Kamu ve sivil toplum kuruluşlarının afet kapasitesinin birinci anda büyük ölçüde devre dışı kalması zahmetleri daha da arttırdı” tabirlerini kullandı.
Dışarıda, içeride istilacılar
Kimi vakit dışarıdan gelen istilacılara, kimi vakit içeriden zuhur olan istilacılara, tabiat felaketlerine karşı vatanımıza daima sahip çıktık, çıkıyoruz. Haçlı seferlerine, Moğol akınlarına, toplumsal çalkantılara, dört bir yanımızdan gelen akınlara sabırla, hamasetle daima karşı koyduk.
Coğrafyamızdaki kardeşlerimizin hakkını, hukukunu, onurunu, geleceğini korumak için canımız dahil hiçbir fedakarlıktan kaçınmadık. Cumhuriyetimizi kurarak taçlandırdığımız ulusal çabamızla vatanımıza ebediyen sahip çıkmamızı tüm dünyaya gösterdik.
Kırılan 5 fay 7 metrelik yer değiştirmeye yol açtı
Bin yıldır bu vatan topraklarında ne yaşarsak yaşayalım, asla teslim olmadık, vazgeçmedik, ümitsizliğe kapılmadık. 2 hafta evvel yaşadığımız sarsıntıların bu uzun ve meşakkatli yürüyüşün acı bir formda hafızalarımıza nakşetti.
9 saat ortayla yaşadığımız 7,7 ve 76,6 büyüklüğündeki sarsıntılar tesir alanı ve yıkım gücü olarak dünyada eşi gibisi olmayan zelzeleler olarak tanımlanıyor. Üzerinde yaşadığımız toprakta 7 metreyi aşan yer değiştirmelere yol açtığı belirlendi. Yıkıma çetin kış kaidelerinin çıkardığı problemler da eklenince, sarsıntıdan sonra birinci günlerde tüm uğraşlarımıza karşın kimi eksiklik ve aksaklıklar yaşandığını biliyoruz.
6 bini aşkın artçı sarsıntı oldu
Halen devam eden 6 bini aşkın artçı sarsıntının yol açtığı tehlikelere karşın takımlarımız çalışmalarını yürüttü. 71 binin üzerine bağımsız ünitenin enkazı kaldırıldı. Yıkık, acil yıkılacak, ağır hasarlı 118 bin binadaki 412 bin bağımsız ünite tahliye edildi. Orta hasarlı, 24 binden fazla binadaki 133 bini aşkın bağımsız ünitedeki vatandaşımızın süreksiz barınma merkezi yahut inançlı yerlere nakli sağlandı.
Kılıçdaroğlu’nu gaye aldı
Ana muhalefetin başındaki zat Hatay Havalimanı’nı kendi belediyelerinin imar ettiğini söylemeye devam ediyor. Haddini bil, bu senin işin değil, anlamazsın bu işlerden. Bugüne kadar daima sustum, dürüst ol, bir gün de dürüst olduğunu görelim.
Bizzat Hatay’a geldiğim gün genel lider vekilimizi oraya gönderdim ve ‘yerinde git gör’ dedim, oranın yapılması periyodunda esasen Binali Beyefendi bakandı, ne olduğunu ne bittiğini biliyor. Palavra bunlarda diz uzunluğu.
İGM ortaklarından Kalyon İnşaat orayı 5 günde eline aldı ve hızla bitirip yaptı ve milletimize teslim etti, işin aslı bu. Fakat bunlarda doğruluk, dürüstlük maalesef yok.
Biz bağlantıdaki sorunlarda bölgeye sevk edilen taşınabilir istasyonlar ve mevcut altyapının çalışır hale getirilmesine çalıştık.
Hasar tespit çalışmaları tamamlanmak üzere
3 milyon 108 bin bağımsız kısmın az hasarlı yahut hasarsız olduğu belirlendi. Etraf ve Şehircilik Bakanlığımızın gerçekleştirdiği hasar tespit çalışmalarını bitirmek üzere. Vatandaşlarımız elektronik devlet sisteminden meskenlerinin hasar durumları ile bilgilerine ulaşılabiliyor.
Enkaz altı ve duvar gerisi görüntüleme sistemleri de arama kurtarma faaliyetleri etkin olarak kullanıldı. Kızılay başta olmak üzere sivil toplum kuruluşları, belediye, istekli gruplarımızın depremzedelerimizin yanındadır. Günde 2 milyon 400 bin vatandaşımıza sıcak yemek ikramı yapılıyor.
Konteyner sayısı 200 bine kadar çıkabilecek
Bölgede dağıtılan battaniye sayısı 3 milyon kurulan çadır 188 bine, konteyner sayısı 10 bine ulaştı. Ağır hasar alan kentlere battaniye, çadır ve konteynır sevkiyatları sürüyor. 65 binin konseyimi süren konteynır sayısını birinci etapta 100 bine muhtaçlık halinde 200 bine çıkartabileceğiz.
Çadırlarda barınanların sayısı 751 bin, konteynırlarda 24 bin, yurtlarımızda 252 bin, Ulusal Eğitim Bakanlığımıza bağlı okul ve tesislerde arınanların saylısı 462 bini bulmuştur.
Enkazdan kurtarılanların sayısı 114 bin 834
Toplamda 1 milyon 684 bin vatandaşımızın barınma muhtaçlıkları giderilmiştir. 62 bin karayolu, 289 bin havayolu, 21 bin demiryolu, 1156 vatandaşımız denizyolu ile zelzele bölgesinden tahliye edilmiştir.
Kendi imkanları da inançlı yerlere giden çok sayıda vatandaşımız bulunuyor. Hiç elbet sayısı çok çok az da olsa sarsıntısı fırsata dönüştürme peşinde koşan karakter fukaraları çıkabiliyor. Kamuoyuna yahut kurumlarımıza ulaşan şikayetlerle ilgili soruşturmalar yapılmakta bir arada milletimiz asıl cezayı bunları vicdanlarında mahkum etmiştir.
Enkaz altından kurtarılan kişi sayısı 114 bin 834’ü buldu. Hala kaldırılmakta olan enkazlar bittikten sonra yakında bu sayı katılaşacaktır.
1 yıl içinde inşa edilecek
Hayatın olağanlaşmasını sağlayacak adımları atıyoruz. Çadır ve konteynır kentlerde barınan vatandaşlarımızı 1 yıl içinde inşa edeceğimiz sağlam, inançlı, huzurlu konutlara taşımaya başlayacağız. Zelzeleden alnının akıyla çıkaran TOKİ’miz hazırlıklarını sürdürüyor.
Hasar tespit, enkaz kaldırma, yer belirleme süreçleri bittikçe her vilayetimizde konut sayıları artacaktır. Tüm konut alanlarını yeni bir kent planı çerçevesinde yer kalitesine, fay çizgisine olan uzaklığına bakarak tarihi dokusuna uygun biçimde hazırlıyoruz. Konutların hiçbir yer artı 3 yahut 4 katı geçmeyecek.
Güçlendirme olmayacak hepsi sıfırdan yapılacak
Ülkemizde tüm üniversitelerden hocalarımızla, zelzele uzmanlarıyla ağır istişare halinde çalışıyor, buradan çıkacak sonuca nazaran hareket ediyoruz.
Gereken tüm yapı materyallerinin kaliteli ve süratli formda tedarikiyle ilgili yarar maliyet tahlili ile planlamaları sürüyor.
TOKİ taksit ödemelerini 3 ay müddetle erteledik
Şehirlerimizi ihyasını planlarken bilim adamlarımız ve uzmanlarımız ile birlikte afetten ziyan gören vatandaşlarımızın, iş insanlarımızın, lokal yöneticilerimizin görüşlerini de alıyoruz. Her adımımızı ortak akla uygun biçimde atıyoruz. Yer etüdlerini mikro bölgeleme olarak tanım edilen teknikle yürütüyoruz.
Bu çalışmalara nazaran çıkan imar sınırlamaları, kat yükseklikleri büsbütün vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini sağlamak içindir. 11 vilayetimizdeki TOKİ taksit ödemelerini de 3 ay mühletle erteledik.
Okullarla ilgili açıklama: devam koşulu aramayacağız
İlk ve orta dereceli okullarımızın her birinin durumunu başka farklı kıymetlendiriyoruz. Adana, Diyarbakır, Kilis, Şanlıurfa’da eğitim 1 Mart, Gaziantep ve Osmaniye 13 Mart, Hatay, Kahramanmaraş için 27 Mart olarak belirledik. Devam koşulu aramayacağız. Öbür vilayetlere naklini almak isteyen öğrencilerimize her türlü kolaylığı gösteriyoruz. Öteki vilayetlerde eğitimi devam edebilecek pansiyonlu okullarına geçiş yapabilecekler.
Hasar görmeyen hastanelerimiz ve öteki tesislerimiz, sıhhat merkezlerimizde yürütülen sıhhat hizmetlerinde rastgele aksaklığa meydan vermiyoruz. Yaralılarımızın tedavilerini titizlikle izliyoruz.
244 kültür varlığımızı muhafaza altına alıyoruz
Doktorundan hemşiresine, UMKE takımından eczasına kadar bu felaket günlerinde milletimizin yanında olan tüm sağlıkçılarımıza teşekkürlerimizi sunuyorum. Polis jandarma ve gerektiğinde askerimizden yardım alarak muhtaçlık duydukları her an depremzedelerimizin yanındayız. 244 kültür varlığımızı süratle muhafaza altına alıyoruz.
Türbe, cami, kilise, havra tescilli yapı üzere kültür varlıklarımızın tadilatı ve t amiratı için gereken çalışmalara başladık. Kamunun uhdesinde olmayan kültür yapılarının koruması için Kültür ve Turizm Bakanlığımız harekete geçti. Emelimiz 1 yıl içinde kültür varlıklarımızı da ülkemize tekrar kazandırmaktır.
Yakınlarını kaybedenlere 100 bin lira nakdi destek
Deprem haberini alır almaz bölgede yürütülecek çalışmalar için 100 milyar liralık bütçeyi Hazine’den tahsis ettik. Sarsıntıda ziyan gören her haneye 10’ar bin lira yardım yapıyoruz. Yıkık, yıkılacak, ağır ve orta hasarlı binalarda oturanlara 15’er bin lira taşınma ve 2 bin ile 5 bin lira ortasında kira yardımında bulunuyoruz.
Vefat eden vatandaşlarımızın yakınlarına 100’er bin lira nakdi takviye sağlıyoruz. OHAL bölgesindeki trafik sigortası poliçeleri prim ödemelerini kolaylaştırıyor, vaktinde yenilenemeyen projeleri sağlıyoruz.
Bu konuda ayrıyeten müracaatla vakit kaybedilmesinin önüne geçiyoruz. Bankacılık sisteminin işler durumda tutulması için bankalara gereken ikazlar yapılmıştır.
Ertelenen tüketici ve taşıt kredilerinde vade sonlarında dikkate alınmayacak. Türkiye Tek Yürek Kampanyasına Merkez Bankamız 30 milyar, Ziraat Bankası 20 milyar, Halk Bankamız 7 milyar lira, Ziraat, Vakıf, Emlak İştirak şirketlerimiz 1’er milyar olmak üzere toplamda 72 milyar lira katkıda bulundu.
Kredi borçları otomatik olarak 6 ay erteleniyor
Kredi borçları otomatik olarak 6 ay erteleniyor. Zelzelede ziyan gören vatandaşlarımızın tamamı 6 aylık ertelemeden yararlanabiliyor. Kamu bankalarımız zelzelede vefat eden vatandaşlarımızın kredi borçlarını siliyor.
150 bin esnafımızın Halk Bankası’ndan kullandıkları kredi ödemelerini 6 ay mühletle erteledik. Bu cins işletmeler için zelzele bölgesi işletme ve yatırım dayanak paketi ayrıyeten hazırladık. Çiftçilerimize Ziraat Bankası ve Tarım Kredi’den kullandıkları kredilerini bir yıl mühletle tehir etme imkanı getirdik.
152 belediyemizin Vilayetler Bankası’na olan kredilerini erteledik. Zelzelenin ülke genelindeki ekonomik faaliyetlere olumsuz tesirini önlemek emeliyle daha evvel hazırladığımız paketi 350 milyar liraya yükselttik.
Kamu bankalarımız afet bölgesine özel uygun kaideli kredi vermeye başladı. Bankalarımızın zelzele bölgesine sağladıkları tıpkı ve nakdi takviyeler 80 milyar lirayı bulmuş oldu. Çiftçilerimize toplam fiyatı 2.8 milyar lirayı bulan ve tıpkı olarak ödenen mazot ve gübre takviyelerini şubat ayı içinde hesaplarına yatırıyoruz
Suistimal yapanlar var
Türkiye İş Kurumumuzun toplum faydasına çalışma projesi kapsamında 20 bin vatandaşımızın süratle istihdamını temin ediyoruz. Esnaf, sanatkar, küçük ve orta ölçekli işletme sahiplerimizi, sanayicilerimizi, çiftçilerimizi en kısa müddette tekrar kentlerimizin dinamosu haline getirmek için ne gerekiyorsa yapıyoruz. Bu vilayetlerimizdeki vergi mükelleflerimizin maliyeye olan yükümlülüklerini 31 Temmuz’a kadar erteledik.
Motorlu taşıtlar mükellefleri de bu ötelemelerden yararlanacaktır. Mükelleflerin Mart, Mayıs ve Temmuz ayı taksitlerini Ağustos, Ekim ve Aralık aylarına erteliyoruz. Depremzedelere yapılacak yardımlara vergi uygulamıyor, KDV eklemiyoruz. Makbuz karşılığı yapılan yardımların vergi matrahından indirilebilmesini sağlıyoruz. Acil gereksinim duyulan eserler başta olmak üzere fiyatlarında haksız artışa gidenler için vergi ve toplumsal güvenlik incelemesi başta olmak üzere kamunun tüm kontrol araçlarını en sert halde devreye alıyoruz.
Bazı eserlerin ihracına yönelik suistimale gidenler var. OHAL bunlar için önemli manada bunlar yakalandıkları yerde gereken sorgu, hesap yapılacaktır.
Şirketlerin hisse kıymetlerindeki harikulâde olumsuz gelişmelere faal müdahaleyi SPK mevzuatındaki sınırlayıcı kararların dışına çıkardık. Sarsıntıdan ziyan gören her bir insanımızın yanında yer alıyoruz.
Hatay sarsıntıda en ağır yıkıma ve can kaybına uğrayan kentimiz durumundadır. Kentimizde enkaz haline gelen 6 bin 251 binadan vatandaşlarımızın cenazesi defnedildi. Hala enkaz kaldırma süreci devam eden az sayıda binamızın tamamına yakını bilhassa Hatay’dadır.
81 vilayet için afet planı
İnsan iradesini aşan mahzurlar haricinde sarsıntıyla ilgili tüm eksiklik, aksaklıkları en küçük ayrıntısına kadar belirledik. İnşallah bundan sonra tekerrür etmemesi için beşer planında elimizden ne geliyorsa yapacağız. 81 vilayet için hazırladığımız afet planını son deneyimler ışığında gözden geçiriyor, güçlendiriyoruz.
Devlet ve millet olarak varlığımıza yönelen her türlü tehdidi birer risk kabul ediyoruz. Afet ve kriz idare sistemimizi siyasi, ekonomik, toplumsal her türlü riske ve tehdide karşı insanlarımızın maddi ve manevi tüm mağduriyetlerin önüne geçecek yapıya kavuşturmayı planlıyoruz.
Bazı düzenekleri şimdiden işletmeye başladık. İstanbul’da merhum Kadir Topbaş periyodunda planlanan sarsıntı acil aksiyon planını valiliğimiz vasıtasıyla gündeme soktuk. 128 okulumuzdan 109’unun yıkılıp tekrar yapılması kararlaştırıldı. Bu okullardan 93’ü öğrencileri başta olmak üzere farklı yerlere nakledilerek çabucak boşaltıldı.
Bize vakit kaybettiren mahzur çıkaran konuları süratle bertaraf etmekte kararlıyız. Burada bir ricam var; ne olur kentsel dönüşüm planlarımızı benim vatandaşım engellemesin. Şayet kentsel dönüşüm noktasında vatandaşlarımız bize yardımcı olsun.
Kimi siyasi, kimi ticari dertlerle kentsel dönüşüm planlarını engelleyen yahut geciktiren herkesi milletimizle paylaşacağız.
Atatürk vurgusu
İstanbul başta olmak üzere başka kentlerimizde benzeri durumlar yaşandığını biliyoruz. İdeolojik saplantılar, kolay çıkar telaşlarıyla yürütülen engelleme uğraşlarının artık son bulmasını diliyoruz.
Biz buraları bir kez sıfırdan yapacağız. Güçlendirme yapalım, şöyle yapalım, bu türlü yapalım diye bir şey yok. Sıfırdan Hatay’ı, İskenderun’u, Arsuz’u ve bütün harap olmuş yerleri sıfırdan inşaat etmek üzere vatandaşlarımızın gönül huzuru içerisinde buraya yerleşmelerini sağlayacağız. Ancak minimum bize 1 yıl müsaade.
Bütün plan, proje çalışmaları devam ediyor, yer etüdleri devam ediyor. 2 bin 300 ton yem ve 150 hayvan çadırını çiftçilerimize dağıttık. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘şahsi meselemdir’ diyerek ülkemize katılmasının altyapısını Hatay farklı birikimleri yaşatan kentimizdir.
Hatay’ın demografik yapısını değiştirmeye kimsenin gücü yetmez