Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, bir dizi ziyaret ve açılış programına katılmak üzere geldiği Erzurum’da Nene Hatun Kültür Merkezi’nde düzenlenen “Sözleşmeli Besicilik” projesinin tanıtımında kıymetli açıklamalarda bulundu. Tarımın stratejik bir dal olduğunu belirten Bakan Kirişci, “Türkiye, tarımda global bir aktör olmak mecburiyetindedir. Tarım, bizim için bir istikbal ve istiklal problemidir. 2023 yılında Cumhuriyetimizin 100 yılını geride bırakmış, yeni bir yüzyıla girmiş olacağız. Sayın Cumhurbaşkanımızın da lisana getirdiği üzere, Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılı inşallah Türkiye yüzyılı olacak. Biz bütün perspektifimizi, bütün hazırlıklarımızı işte Türkiye yüzyılı motivasyonuyla şekillendiriyoruz. Tarımda sağlam bir altyapı kurarak on yılların planlamasını yapıyoruz. Sizlerle, üreticilerimizle el ele vereceğiz büyük ve güçlü Türkiye’yi daima birlikte inşa edeceğiz” dedi.
“2022 yılı üretim periyoduna ilişkin mazot ve gübre dayanaklarımız, 2023’ün mart ayı yerine 2022 yılı içinde ödenecek”
Bakan Kirişci, “Dün, Resmi Gazete’de Sayın Cumhurbaşkanımızın ‘2022 Yılında Yapılacak Ziraî Desteklemelere ve 2023 Yılında Uygulanacak Sertifikalı Tohum Kullanım Dayanağına Ait Karar’ yayımlandı. Bu kararla uzun vakittir ilgili kurumlarla üzerinde çalıştığımız çok kıymetli bir adım attık. 2022 yılı üretim periyoduna ilişkin mazot ve gübre dayanaklarımız, 2023’ün mart ayı yerine 2022 yılı içinde ödenecek. Çiftçilerimiz, ekim periyodunda girdi maliyetlerini düşünmeden üretim yapabilecek. Kelam konusu takviyeler, çiftçilerimize nakit olarak verilmeyecek, Ziraat Bankası banka kartlarına yüklenecek. Çiftçilerimiz, kartlarına tanımlanan destekleme ödemelerini yalnızca mazot ve gübre alımında kullanabilecek” diye konuştu.
“Hayvansal üretim takviyelerinde birçok kalemdeki ödemeleri yüzde 100 artırdık”
Cumhurbaşkanının kararıyla mazot ve gübre desteklemelerinde kıymetli artış yaptıklarını kaydeden Kirişci, “Mazot dayanağı ödemeleri, eser bazında yüzde 203-395 ortasında değişen oranlarda artırıldı. Gübre takviyesi ödemelerindeki artış ise eser bazında yüzde 130-163 ortasında değişen oranlarda gerçekleşti. Sertifikalı tohum kullanım takviyesi ödemeleri yüzde 50-150 oranlarında yükseltildi. 2002 yılında 1,8 milyar TL olan ziraî destekleme bütçemiz, 30 kat artışla 2023 yılında 54 milyar TL’ye ulaşmıştır. 2022 yılı ziraî destekleme bütçemiz, 25,8 milyar TL iken, bu ölçü 2023 yılında yüzde 109 artışla 54 milyar TL’ye çıkartılmıştır. Bu kapsamda, bitkisel üretim destekleme bütçemiz yüzde 120 artışla 35,2 milyar TL’ye yükseltilmiştir. Hayvansal destekleme bütçemiz ise yıllık yüzde 56 artışla 11,8 milyar TL’ye çıkartılmıştır. Su eserleri takviye bütçemizi yüzde 45 artışla, 222 milyon TL’ye çıkarttık. Ziraî AR-GE takviye bütçemiz yüzde 85 artışla 298 milyon TL’ye çıkarıldı. Kırsal kalkınma takviyelerimiz ise yüzde 234 artışla 6,4 milyar TL’ye ulaşmıştır. Hayvansal üretim takviyelerinde birçok kalemdeki ödemeleri yüzde 100 artırdık. Buzağı başına verilen temel takviyemizi, 370 TL’den 500 TL’ye yükselttik. Yapay tohumlamadan doğan buzağılara hayvan başına ek 200 TL ödeyeceğiz. Yetiştirici bölgelerinde üreticilerimize verdiğimiz ek dayanaklarla birlikte toplam buzağı takviyemizi, hayvan başına bin TL’ye kadar yükseltmiş olduk. Besi takviyemizi de hayvan başına 250 TL’den 500 TL’ye yükselttik. Dişi manda/malak dayanağını, hayvan başına 250 TL’den 500 TL’ye çıkardık. Anaç koyunda 30 TL, keçide 35 TL olan dayanağı, hayvan başına 50 TL’ye yükselttik. Tekrar küçükbaşta sürü büyütme ve yenileme takviyemizi ise hayvan başına 125 TL’den 200 TL’ye çıkardık. Sürü yöneticisi istihdam takviyesini ise 6 bin TL’den 12 bin TL’ye yükselttik. Tiftik üretim dayanağını, kilogram başına 35 TL’den 70 TL’ye çıkardık. İpek böceğinde dayanağımız, kutu başına 120 TL’den 240 TL’ye, yaş kozada kilogram başına 80 TL’den 160 TL’ye yükseltildi” halinde konuştu.
“Sözleşmeli model ile alıcı ile satıcı direkt muhatap olacaktır”
Erzurum’un bölgedeki öncü pozisyonu nedeniyle bugün “Sözleşmeli Besicilik” projesinin tanıtımını Erzurum’da yapma kararı aldıklarını vurgulayan Kirişci, “Hamdolsun size muştularla geldik. Kontratlı besicilik ile tarımda ‘yerli ve ulusal üretim’ atağımızda yeni bir evre kaydediyoruz. Bu projeyle, ‘alım garantisi’ ile maliyete nazaran fiyat siyasetiyle üreticimize mutlak karlılık sunuyoruz. Öncelikle bu alanda uzmanlardan oluşan bir maliyet kurulu kurulacak. İşletmelerin ölçek durumu ile bölgesel girdi fiyatlarına nazaran aylık maliyetler belirlenecek ve bu sayılar kurum web sitesinde yayınlanacaktır. Kırmızı et tedarik zinciri çok aktörlü bir yapıya sahiptir. Sistem nasıl işliyor, sizler benden çok daha güzel bilirsiniz. Yetiştiricilerden celepler genç danayı alarak besiciye satarlar. Besiciler de uzun bir besi döneminden sonra komisyoncuya yahut sanayiciye satış yapar. Aktör sayısı arttıkça tedarik zinciri zayıflamakta ve manipülasyona açık hale gelmektedir. Kontratlı model ile orta aktörler olmayacak, alıcı ile satıcı direkt muhatap olacaktır. Burada amaç kitlemiz küçük ve orta ölçekli üreticilerimizdir. Minimum 5, azami 200 baş için mukavele yapılacak. Mukaveleler, yıllık olacak, her yıl yenilenecek ve 5 yıl devam edecektir” sözlerini kullandı.
“Besicimize teşvik primi vereceğiz”
Sözleşmeli besicilik uygulamasının değerli yanlarından birinin de randımana dayalı olarak verilecek teşvik primleri olduğunu kaydeden Bakan Kirişci, “200 kilogram karkasın üzerine teşvik primi veriyoruz. 201-250 kilogram ortası her kilogram için 2,5 TL; 205-300 kilogram ortası her kilogram için 3,5 TL; 301-350 ve üzeri her kilogram için 5 TL verimlilik primi verilecektir. Böylelikle hem her bir hayvandan en ülkü parametrelerde et üretimini hedefliyoruz hem de emeğinizin karşılığını almanızı sağlıyoruz. Verimliliği artırmak suretiyle arz talep istikrarına değerli katkı sunacağız” dedi.
“Üreticilerimiz, besi sonunda kurum fiyatlarını piyasanın altında görmesi halinde mukaveleden vazgeçme hakkına sahip olacak lakin teşvik primi alamayacak”
Bu projeyle çiftlik idaresine de takviye olacaklarını belirten Bakan Kirişci, “Projemizin idare kademesindeki uzmanlarımız, besi dönemi boyunca en az bir kere çiftliği ziyaret edecek ve bir müşahede raporu hazırlayacaktır. Uzmanlarımız gereksinime nazaran mahallinde eğitim hizmeti de verecekler. Bu çalışmamızın bir öbür kıymetli yanı, tahminen de sizleri en çok ilgilendiren kısmı da şudur. Bu modelle üreticilerimizin planlı ve öngörülebilir biçimde hayvanlarını yetiştirmelerini istiyoruz. Lakin bu mukavelelerle de hiç kimseyi yetiştirdiği hayvanları bizim fiyatlarımıza mecbur bırakmıyoruz. Üreticilerimiz, besi sonunda kurum fiyatlarını piyasanın altında görmesi halinde mukaveleden vazgeçme hakkına sahip olacaklardır. Yani hiç kimse yetiştirdiği hayvanını, istemediği bir fiyata satmak mecburiyetinde değil. Lakin kontrattan cayan üreticiler, teşvik primi alamayacak. Kesite yakın tarihlerde üreticinin gereksinimi durumunda, kurum imkânları dâhilinde avans verilebilecektir” diye konuştu.
“Sözleşmeli besicilik ile kırmızı ette fiyat istikrarı ve piyasa regülasyonunu hedefliyoruz”
Ülkemizde vakit zaman kırmızı et ile ilgili gerçekle alakasız yorumların yapabildiğini belirten Bakan Kirişci, “Bu sistemle Besi Kayıt Sistemi’ni oluşturacağız. Besi işletmelerinde mevcut hayvan sayıları ve kesim programları kayıt sistemi ile izlenecektir. Böylelikle canlı hayvan stok idaresi yapmak da mümkün olacaktır. Et ve Süt Kurumumuz, piyasa kaidelerine nazaran erken kesim yahut geç kesim primleri ile canlı stokunu yönetecektir. Ayrıyeten besi döneminin sonuna yanlışsız kurumumuzun imkanları ölçüsünde avans verilecektir” tabirlerini kullandı.
“Bu projeyle iklim değişikliğini etkileyen faktörleri azaltmayı hedefliyoruz”
Bakan Kirişci, “Biliyorsunuz, yaşanan doğal afetlerin artması, mevsimlerdeki değişiklikler nedeniyle iklim değişikliği son yıllarda en çok konuşulan mevzuların başında geliyor. Bu projeyle, iklim değişikliğini etkileyen faktörleri azaltmayı hedefliyoruz. Nasıl mı? Karbon salınımını azaltacak çiftlik operasyonlarına katkı yapacağız. Kontratlı Besicilik yapan üreticilerimizin örnek bir model oluşturacağına inanıyoruz. Bu modelle ‘rasyonel çiftlik idaresi’ni oluşturmak istiyoruz. Hayvansal gübrelerin toprağın muhtaçlık duyduğu vakitte ve ölçüde kompost formunda kullanılmasını sağlayacağız. Hayvan beslemede hakikat rasyonlar hazırlamak suretiyle enterik metan emisyonunu azaltacağız” halinde konuştu.
Üretimin merkezi Erzurum’a son 20 yılda 11,8 milyar liralık ziraî dayanak ve yatırım yaptıklarını vurgulayan Bakan Kirişci, “AK Parti hükümetlerimiz tarafından ziraî takviyeler 2002’ye nazaran 9 kat artırılmıştır. 34,9 milyon TL’den 323,3 milyon TL’ye yükseldi. Ziraî üretim kıymeti ise 13 kat artarak 734,9 milyon liradan 9,6 milyar liraya çıkarılmıştır. Bu takviyelerle Erzurum’un ziraî ihracatı son 20 yılda 7 kat arttı. 2002’de 740 bin dolardı, 2021’de 5 milyon dolar oldu. Lakin biz bu sayıları kâfi görmüyoruz. Erzurum’un da, Doğu Anadolu Bölgemizin de potansiyelinin çok daha yüksek olduğunu biliyoruz. Bu potansiyeli inşallah birlikte çok daha ilerilere taşıyacağız. Erzurum, 2021 sayılarıyla 860 bin büyükbaş hayvan mevcudu ile Türkiye’de 2’nci, 970 bin ton süt üretimi ile 3’üncü sıradadır. Etin sanayiye dönüştüğü seyahatin birinci çıkış noktası olan bu kadim kentte açıkladığımız Kontratlı Besicilik Projemizin üreticilerimize, tüketicilerimize, tüm vatandaşlarımıza iyi olmasını temenni ediyorum” açıklamalarında bulundu.