BDDK’nın getirdiği son düzenleme, elinde yüksek ölçüde döviz tutan firmaların TL kredi kullanmalarına sınırlama getirmişti.
Buna nazaran, bağımsız kontrolden geçmesi gereken ve elinde 15 milyon TL’den fazla nakit dövizi bulunan firmalar, şayet bu ölçü toplam etkinlerinin ya da bir yıllık satış gelirlerinin yüzde 10’unu aşıyorsa TL cinsi ticari kredi alamayacak.
BDDK’nın aldığı kararın sermaye denetimine yönelik olduğu tenkitler gündemdeyken Başkan Mehmet Ali Akben tenkitlere karşılık verdi.
“Son devirlerde baktık ki bu kredilerin bir kısmı döviz, altın üzere gereksinimi olmayanların da bu alana yönlendiğini gördük, haliyle bu kararı alma durumunda kaldık” diyen Ekben şöyle devam etti:
“Döviz borcu olan, döviz yükümlülüğü olan firmalarla, şirketlerle bir sorun yok, onların borç almasında sorun yok, gördük ki TL kredilerle döviz alınıp uzun konum içerisinde kalıp döviz konumu tuttuğunu gördük, bunun yapılmaması gerektiğini, istediğimiz alanlara yönlendirilmesi gerektiğini tabir ettik.
Bankacılık kânunun temel başlıklarından biri kredi sisteminin aktif formda çalışmasını temin etmek. Bankacılık kânunun temel başlıklarından biri de mevduat sahiplerinin haklarının korunmasını sağlamak. Gayemiz ucuz kredinin, yönlendirilmiş alanlarda kullanılmasını sağlamak.
“SERMAYENİN DENETİMİ İLE ALAKASI YOK”
Bunun sermaye denetimi sermayenin yönlendirilmesi ile alakası yok. Kaynağı varsa döviz alabilir, istediği yatırımı yapabilir, bankalardan sizin kaynağınız olmayan kaynağı alıyor, ucuz bir halde bunu sağlıyorsanız, bu krediyi belirlediğimiz alanlarda kullanın diyerek yaklaşıyoruz. 32 sayılı kararda değişiklik yapılması için sermaye hareketlerini kısıtlayıcı niteliğe sahip olması gerekiyor, bizim aldığımız karar sermayenin transferi değiştirmiyor, bu türlü bir tesiri yok, şirketlerin bankalardan temin ettiği TL kredinin nereye gittiğini belirliyoruz, kânun bize bu yetkiyi vermiş. Bu durum finansal istikrar için değer taşıyor.
Bağımsız kontrole natürel şirketler olsun, bilançodaki bu bedel 15 milyon TL’nin üzerinde bir döviz karşılığını tabir etsin dedik. Üç kaidesi birden oluşturması gerekiyor ve bu şirketler bazında uygulanan bir şey, ortaklara şahıslara uygulanan bir durum değil. Üç kuralı birebir anda sağlayan şirket sayısı muhtemelen 300 üzerinde şirket varsayılıyor, canlı bir data sayılarda değişiklik olması kelam konusu…
KARAR NEDEN CUMA GÜNÜ ALINDI TENKİTLERİNE YANIT
Bu tıp kararlar alındığında mutlak suretle bu kararların birtakım tesirlerinin olması aslında olası. ‘Neden cuma akşamı alındı?’ tenkitleri var. İki günlük bir mühlet verilerek, bu işlerin pekiştirilmesi, itirazların yahut eksik kalan tarafların yahut yönetilmesi gereken tarafların ne olduğu konusunda, bu kararların bu türlü alınması doğal.
TOBB İktisat Şurası toplantısında da söz ettik, bağımsız kontrol şirketleri ile toplantılar yaptık, hem bakanlarımıza hem bize ulaşan bankalarımıza ulaşan çeşitli tenkitler için çalışıyoruz.
Bankalara açıklamalarımız oldu, muğlak kalan, anlaşılması güç olan alanlarla ilgili önümüzdeki günlerde yeni açıklamalar yapacağız, piyasayı daha rahatlatıcı hale getireceğiz. Kararın güzelleştirmesi gereken alanları olacaktır.
“EKONOMİ CANLI”
Geçen haftalarda hem konut hem de kredi kartları ile ilgili açıklamalarımız oldu, canlı bir süreç yaşıyoruz, iktisat canlı, kredi büyümesi çok yüksek, bu iktisadın canlı olduğunu gösteriyor.
Ekonominin öbür üniteleriyle Merkez Bankamızla, Hazine Bakanlığımızla gerekli gördüğümüzde toplantılar yapıyoruz, bunlar olacaktır. Denetim altına almak döviz kuru ile birebir ilintili. Yabancı para kredilerde son devirde gerileme var, kurlarla ilgili olarak da bir gerileme var, ucuz bir TL olduğu surece yabancı paraya talep çok fazla olmayacaktır, kısa vadede bunun oraya talep akışı yaratacağını düşünmüyoruz. Önlemlerin sekteye uğramasını beklemiyoruz. Enflasyona, şirketlerin durumuna, şirketlerin önünü görmesini, yatırım yapmasını daha teşvik edecek bir durum olacaktır, beklentimiz budur. Şirketlerin 15 milyar dolardan fazla döviz konum fazlalığı var.
“KARAR KKM’YE YÖNELİK BİR KARAR DEĞİL”
Yeminli mali müşavirler rapor için sisteme dahil olabilir. Bankacılık dalının etkin kalitesi muhtemel likidite durumlarına karşı dayanıklılığı devamlı olarak tarafımızdan izleniyor. Tahsili gecikmiş alacak oranı yüzde 2.5 civarında. Bankaların karşılık oranları da yüzde 80’lerin üzerinde, şu anda bankaların likidite ve etkin durumunda rastgele bir sorunla karşılaşmış değiliz. Bankaların kısa vadede likidite ve karlılık oranı sorun yaratacak bir potansiyel göstermiyor. Bizim kararımız KKM’ye (Kur Muhafazalı Mevduat) yönelik karar değil, kredilerin yatırıma, istihdama yöneltilmesine ait bir karar. “