Çin sıkı karantina uygulamalarıyla gündeme gelmeye devam ederken Financial Times Muhabiri Thomas Hale, Şanghay’da yaşadığı 10 günlük karantina macerasını anlattı. Hale, karantina merkezine götürülürken nereye gittiğini bilmediğini belirtiyor ve çıktığında yaşadığı “yeniden karantinaya alınma” telaşını ise şu sözlerle kaleme alıyor: “Özgürlüğün risklerini bu kadar hafife almak için mecnun olmak gerektiğini düşündüm.”
COVID-19 salgınının merkezi olarak görülen Çin’de sıkı tedbirler devam ediyor. Ülkede sık sık dünya basınına yansıyan karantinalar yaşanıyor. Hatta geçtiğimiz günlerde Şanghay’daki Disney Resort, COVID nedeniyle kırmızı alarm vermiş. Yetkililer, tüm ziyaretçilerin testleri negatif sonuçlanana kadar parkta kalmalarını istemişti. Cümbüş merkezine girişler de merkezden çıkışlar da yasaklanmıştı.
Ancak ülkenin aldığı COVID tedbirleri bununla da bitmiyor. Daha evvel pek çok kez hem basına hem de toplumsal medyaya yansıyan imajlarda, temaslı ve virüs testi müspet çıkan şahıslar için alınan tedbirler görülmüştü. Beşerler; kentten uzak, nerede olduğu bilinmeyen merkezlerde geçirdikleri 7 günlük yahut daha uzun bir süreçten sonra eski hayatlarına dönebildiklerini anlatıyordu.
Financial Times’ın Şanghay muhabiri de bu pek bilinmeyen gizemli karantina sürecini kaleme aldı. Thomas Hale, hem kaldığı merkezi hem de yaşadıklarından sonra neler hissettiğini yazarken yine karantinaya girme kaygısının toplumsal hayatını nasıl etkilediğine de dikkat çekti.
TÜM OTEL BİR KİŞİ İÇİN KAPATILDI
Gizli bir tesise götürülmeden evvel otelde kalan Hale, kendisine karantinaya girmesi gerektiğini belirten bir telefon aldığını anlatıyor:
“Şanghay Belediyesi Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi’nden arıyordu. ‘Dört ya da beş saat sonra gelip seni alacağız’ dediler. Meslektaşlarımın tavsiyelerine ve Çin’deki evvelki karantina tecrübelerime dayanarak, hazırlık yapmak istedim. Konserve ton balığı, çay, bisküvi, üç çeşit vitamin, dört çeşit Haribo, Tupperware, yoga matı, havlu, paklık ekipmanı, uzatma kablosu, çok sayıda kitap, göz damlası, bir kupa üzere şeyler almalıydım.
Bu ortada birinci telefondan 4-5 saat sonra bir telefon daha geldi. Bu sefer otel çalışanından bir bayandı: ‘Yakın temaslısınız. Dışarı çıkamazsınız’ dedi.”
HER KÖŞE BAŞINDA TEST YAPILIYOR
Çin’de PCR testi neredeyse günlük bir ritüel ve birçok sokak köşesinde test kabinleri epeyce yaygın. Ülkenin iki büyük uygulaması olan Alipay yahut WeChat kullanılarak, her kişinin en son test sonuçlarına bir QR koda bağlanıyor. Rastgele bir yere girmek için kodun taranması ve böylelikle pozisyonun izlenmesi gerekiyor. Yeşil, giriş yapılabileceği; kırmızı, bir sorun olduğu manasına geliyor.
“Sıfır Covid” olarak bilinen bu yaklaşım, virüsün azamî seviyede bastırılması için alınan tedbirlerden biri. Bir hadise tespit edilir edilmez virüsün bulaşmasını durdurmak için temaslı izleme, daima test yapmak, hudut karantinası ve kapanmalar kullanılıyor. Ayrıyeten Çin’de birkaç çeşit karantina var. Konutta, otelde, hastanede ve yakın temaslı karantina… Yakın temaslılar başka bir tesiste karantinaya alınıyorlar. Thomas Hale da nereye gittiğini bilmediği sırada bir tesiste 10 günlük sürecek karantinaya alınıyordu.
“NEREYE GİDECEĞİMİZ HAKKINDA HİÇBİR FİKRİMİZ YOKTU”
Hale oteldeki tek yakın temaslı olmasına karşın otelin kapatıldığını ve dışarı çıkmasına tedbir olarak da bir vazifelinin beklediğini belirtiyor. Akabinde da tehlikeli unsur giysili adamların gelip test yaptıklarını ve bir otobüse bindirildiğini anlatıyor:
Hale, karantina sürecinin karanlıkta bir otobüste ilerlerken başladığını anlatıyor.
“Bir yetişkin olarak, gideceğimiz yer hakkında hiçbir fikrimiz olmadan bir yere götürülmek değişik bir tecrübeydi. Tehlikeli unsur giysisi giymiş sürücümüz, telefonuyla çılgınca konuştu. Bir saat kadar sonra, sürüşü de daha çılgın hale geldi ve aklıma Guizhou eyaletinde bir karantina nakliye otobüsünün çarptığı ve 27 yolcunun öldüğü son haberler geldi. Emniyet kemerimi bağladım ve koridoru kapatan bavulumu tekrar konumlandırdım.
Sonunda bir tarlanın ortasındaki küçük bir yolda durduk. Şoföre telsiz üzerinden yola devam etmesi talimatı verildi. Fakat bu imkansızdı zira önümüzde birkaç büyük vagon vardı.”
KUTU ÜZERE KABİNLER
Hale, saatler süren seyahatten sonra nihayet varış noktasına ulaştıklarını anlatıyor: “Otobüsteki herkese bir oda numarası verildi. Odaların manzarası bizi apansız uyandırdı. Tesis, her biri yerden kısa ayaklıklar üzerinde oturan, her biri nakliye konteynırına emsal bir kutu olarak tanımlanabilecek yapılardan oluşuyordu. Toplamda kaç kabin olduğunu söylemek zordu. Floresan dış yer aydınlatması üstte titredi ve her kapıyı görecek halde bir kamera olduğunu gördüm.
Kabinimde iki adet tek kişilik yatak, bir su ısıtıcısı, bir klima ünitesi, bir masa, bir sandalye, bir kase, iki küçük bez, bir kalıp sabun, açılmamış bir yorgan, küçük bir yastık vardı. Yer toz ve kirle kaplıydı. Pencere parmaklıklıydı, yeniden de dışarı hakikat eğilebiliyordunuz. Duş yoktu. İnternet ilişkisini denetim ettiğimde, Şanghay otelimdeki internetten 24 kat daha süratliydi.
Daha sonra bir sakin, Çin’in TikTok’u Douyin’de dolaşan emsal toplu karantina tesislerinin imajlarına atıfta bulunarak, ‘Videoları görmüştüm, ancak gerçek olmadığını düşünmüştüm’ dedi. Ben de görüntüleri izlemiştim ve Çin’e gelmeden evvel bu yerlerden birini bulmanın mümkün olup olmayacağını merak etmiştim. Artık ise çıkmak istiyordum.
10 GÜNLÜK KARANTİNA
Tüm işçi, tehlikeli unsur elbiseleri giydiği için kimin kim olduğunu ayırt etmek başlangıçta imkansızdı. Ayrıyeten bizim üzere onlar da tesisten çıkamıyorlardı. Daha sonra bir çalışan bana günde 230 Rmb (31,75 pound) ödendiğini söyledi.
Günlük rutinim ise şu halde ilerledi: Sabah erkenden, pencerelerimizi ve ön basamaklarımızı püskürten endüstriyel sınıf bir dezenfektan makinesinin gürültüyle uyandık. Yemekler sabah 8, öğle ve akşam 5’te verildi. Sabah 9 civarında, mavi tehlikeli husus giysili iki hemşire PCR testlerini uygulamak için geldi. Bir defasında testim müspet çıkarsa öteki bir yere götürülüp götürülmeyeceğimi sordum. ‘Elbette götürüleceksin’ dedi hemşirelerden biri.
Sıkı bir şahsî rutine bağlı kaldım: Lisan çalışması, iş, öğlen yemeği, iş, imtihan, çevrimiçi satranç… Kabinler ortasında ses çok kolay geçebiliyordu ve geceleri ayakta kalıp dolaşan insanları duyabiliyordum. Şanslıydım. En azından yalnızca deneyimlemek yerine neler olduğunu gözlemlemek benim işimdi.
Yatak, demir bir çerçeveden ve altı tahtadan yapılmıştı ve şilte o kadar inceydi ki, büsbütün düz yatmak zorunda kalıyordunuz. Bu ortada karyolaya yaslanmak imkansızdı. Varışta kalışımın yedi gün olacağı söylenmesine karşın, aslında 10 gün sürdü.”
SONUNDA SERTİFİKA DA VERİLMİŞ
10 günün sonunda PCR testi negatife dönen Hale, artık bu gizemli karantina tesisinden çıkmaya hazırdı: “Kalkış saatim yaklaşırken, uzun bir ortadan sonra birinci sefer ayakkabılarımı giydim. Lokal haberlerde, Şanghay yakınlarında öbür bir tesis inşa ediliyordu. Gitmeden evvel bana bir sertifika verildi. Güya ben, bir imtihanı yeni tamamlamış ya da en azından yeni bir eğitim almış üzereydim.”
Karantina sürecinin zorluğu ya da nerede olduğu bilinmeyen bir tesise gitmenin ürkütücülüğü dışında Hale, karantina sonunda oluşan tedirgiğinliği de anlatıyor. Yine birebir şeyleri yaşamak istememe dehşetinin kendisini nasıl etkilediğini şu halde yazıyor:
“ÖZGÜRLÜĞÜN RİSKLERİ”
“Otelime döndüğümde su sıcaktı ve şilte yumuşaktı. Banyodaki tartıdaki sayı daha düşüktü. Kutlama yemeği için hakikat vakitti. Lakin rastgele bir restoran, tüm bunları tekrar yaşamama neden olabilirdi. Sokakta kararsız bir halde bir ileri bir geri dolaşarak biraz vakit geçirdim. Barlarda ve restoranlarda kalabalığın yanından geçerken, özgürlüğün risklerini bu kadar hafife almak için meczup olmak gerektiğini düşündüm. Güya paralel bir dünyada yaşıyorlardı.
Bir biftek restoranına yaklaştım ve paket servisi olan restorandan sipariş vermek için QR kodu kaydırmam gerekip gerekmediğini sordum. ‘Hayır’ dedikleri vakit büyük bir rahatlama hissettim. Sonra kendimi gördüm: Saçları artık sarı değil ancak şimdi grileşmemiş, bıyıklı ve 10 günlük kirli sakallı. Telefonuna uzandığında, güya her türlü bedeli ödeyecekmiş üzere hareketleri hem sabırsız hem de bitkin.”