Kongrede seçilen partinin en üst idare organı 203 kişilik Merkez Komite, bugün yaptığı birinci toplantısında kendi içinde 24 kişilik Siyasi Büroyu, 7 kişilik Daimi Komiteyi ve Genel Sekreteri seçti. Devlet Lideri Şi Cinping, ÇKP Genel Sekreterliğine üçüncü sefer seçilerek, Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurucusu Mao Zedong‘dan bu yana parti liderliğini iki devirden fazla sürdüren birinci önder oldu.
Toplantıda Şi, ayrıyeten orduyu yöneten Merkezi Askeri Komitenin da başkanlığına yine seçildi. Daimi Komiteye dört yeni isim seçilirken, üyelerin tamamının Şi’ye yakın olması dikkati çekti.
Genel Sekter Şi Cinping, Merkezi Disiplin Komitesi Lideri Cao Lıci ve ÇKP Merkez Komitesi Birinci Sekreteri Vang Huning Daimi Komite’deki yerlerini korurken, Şanghay Parti Sekreteri Li Çiang, Beijing Parti Sekreteri Cai Çi, Guangdong Parti Sekreteri Li Şi ve ÇKP Genel Ofisi Yöneticisi Ding Şueşiang yeni seçilen isimler oldu.
Genel Sekreter Şi ve yeni seçilen Daimi Komitenin öteki üyeleri, bugünkü toplantının akabinde protokol sırasıyla basının karşısına çıktı.
Yeni başbakan adayı ortaya çıktı
Protokolün iki numarasında, Şi’nin ardında yürüyen Şanghay Parti Sekreteri Li Qiang‘ın, başbakanlığa getirilmesi bekleniyor. Mevcut Başbakan Li Kıçiang‘ın iki devirle sonlandırılan vazife mühleti gelecek martta dolacak. Li Kıçiang’ın isminin kongrede yeni seçilen Merkez Komite’de yer almaması, Daimi Komite’den ve parti idaresindeki misyonlarından ayrılacağının habercisi olmuştu.
Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇHUK) Lideri Li Canşu ve Çin Halk Siyasi Müracaat Konferansı (ÇHDSK) Lideri Vang Yang‘ın isimleri de yeni Merkez Komite listesinde yer almamıştı. Daimi Komite’de bu iki ismin boşalttığı protokoldeki 3 ve 4 numaraları makamlara komitedeki yerlerini koruyan Merkezi Disiplin Komitesi Lideri Cao Lıci ve ÇKP Merkez Komitesi Birinci Sekreteri Vang Huning gelecek.
Guangdong Parti Sekreteri Li Şi’nin de dün açıklanan Merkezi Disiplin Komitesi listesinde yer alan tek Siyasi Ofis üyesi olduğundan, ilgili komitenin yeni lideri olacak. Parti içindeki yolsuzluk soruşturmalarını yürüten komite, Şi’nin iktidarı periyodunda kritik siyasi yük kazanmıştı.
Daimi Komite’ye yeni giren isimlerden Pekin Parti Sekreteri Cai Çi de parti sekretaryasının işleyişinden sorumlu ÇKP Merkez Komitesi Birinci Sekreterliğine getirilecek.
Şi’nin çocukluk arkadaşına yaş istisnası
Merkez Komite’nin bugünkü toplantısında 7 kişilik Merkezi Askeri Komite (MAK) da belirlendi. Şi, komite lideri olarak yerini korurken, Komite Lider Yardımcısı General Şu Çiliang, komite üyeleri Savunma Bakanı General Vey Fınghı ve Genel Kurmay Lideri Li Zuıçın yeni komitede yer almadı.
Şi’nin çocukluk arkadaşı Kurul Lider Yardımcısı Genaral Cang Youşia yerini korudu. Kuruldaki 67 yaşından büyük tüm generaller yerlerini devrederken 72 yaşındaki Cang’a istisna yapılması dikkati çekti. Cang’ın babası, Şi’nin babasının İç Savaş’ta siyasi komiserliğini yaptığı kuzeydeki Komünist silahlı güçlerin kumandanıydı. Birbirlerini uzun yıllardır tanıyan Şi ve Cang ortasında yakın bir dostluk ve itimat bağı olduğu söz ediliyor.
Öte yandan Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (ÇHKO) Tayvan’ın dahil olduğu Batı Harekat Alanı’nın Kumandanı Hı Veydong da Kurul Lider Yardımcılığına getirildi.
MAK Siyasi Çalışma Dairesi Lideri Amiral Miao Hua ile MAK Disiplin İnceleme Komitesi Lideri General Cang Şıngmin yerlerini korurken, MAK Donanım Geliştirme Dairesi Lideri, havacılık ve uzay mühendisi General Li Şangfu ve Kara Kuvvetleri Kumandanı Liu Cınli komitenin yeni üyeleri oldu. Yeni iki karacı generalin savunma bakanlığı ve genelkurmay başkanlığına atanabileceği öngörülüyor.
Diplomaside yeni dönem
Çin’in en kıdemli diplomatı, ÇKP Merkez Komitesi Dışişleri Komitesi Ofisi Yöneticisi, 72 yaşındaki Yang Cieçı yeni Merkez Komite’de yer almazken, 69 yaşındaki Dışişleri Bakanı Vang Yi, onun yerine Siyasi Ofis’e girdi.
Vang’ın Siyasi Ofis’e girmesi ve parti idaresinde bulunmayı sürdürmesi, Çin’in ABD ile artan jeo-stratejik rekabetinin yarattığı tansiyonlar ve çok boyutlu dış siyaset problemlerinin yaşandığı bir devirde tecrübeli diplomatın katkısına gereksinim duyulduğunun göstergesi olarak yorumlanıyor.
Vang’ın gelecek martta Yang’ın yerini alması, Dışişleri Bakanlığına ise yeni bir ismin atanması bekleniyor. Misyona gelebilecek isimlerin işareti ise yeniden kongrede verildi. Çin’in Washignton Büyükelçisi 56 yaşındaki Çin Gang ve ÇKP’nin Milletlerarası İrtibat Dairesi’nin lideri 58 yaşındaki Liu Ciançao Merkez Komite listesinde yer aldı.
Her ikisi de eski Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü olan iki diplomattan birinin bakanlığa getirileceği öngörülüyor.
Geleceğin önderlerine işaret edilmedi
Çin’de son 30 yılda iktidarı devralması öngörülen yeni jenerasyon önderlerin buna uygun yardımcı misyonlarda deneyim kazanmaları, kurumsallaşma ve idarede süreklilik ismine tercih edildi. Örneğin, Devlet Lideri Şi ve Başbakan Li, birinci kere 2007’deki 17’nci kongrede 54 ve 52 yaşlarındayken Daimi Komite’ye seçilmiş ve birkaç ay sonra Devlet Lideri Yardımcısı ve Başbakan Birinci Yardımcısı vazifelerine getirilmişti. Kelam konusu seçimler gelecek iktidarın sinyalini vermişti.
Ancak Şi kendi iktidarında genç yöneticileri parti hiyerarşisinde yükselterek geleceğin önderlerine işaret etmekten kaçındı. Şi, 2017’de yapılan 19’uncu kongrenin akabinde devlet lideri yardımcısını mevcut Daimi Komite üyeleri ortasından seçmemiş, emeklilik yaşını geçen eski MDİK Lideri Vang Çişan bu vazifeye atanmıştı. Öte yandan, sonraki kongrede yaş haddini dolduracak Han Cıng’ı Başbakan Birinci Yardımcısı yapmıştı.
20’nci kongrede Daimi Komite ve Siyasi Ofis’e yapılan seçimlerde de geleceğin başkanlarına ait besbelli tercihler gözlenmedi. Daimi Komite’nin en genç üyesi uzun yıllardır Şi’nin müsteşarlığı niteliğindeki vazifelerde çalışan danışmanı Ding Şueşiang 60 yaşında. Ding dışındaki üyelerin hepsi sonraki kongrede başkanlar için öngörülen emeklilik yaşı olan 68’e ulaşmış olacak. Li Çiang 63, Cao Licı 65, Cao Çi ve Li Şi 66, Vang Huning 67, Şi’in kendisi ise 69 yaşında. Daimi Komite yaşlılardan oluşan bir heyet görünümünde.
Mao’dan bu yana ilk
Şi, kongrede iktidarını üçüncü periyoda taşıyarak Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurucusu Mao Zıdong’dan bu yana parti liderliğini iki devirden fazla sürdüren birinci önder oldu. Çinli başkanın 2023’ün martında yapılacak Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇHUK) toplantısında üçüncü defa devlet başkanlığı seçilerek iktidarını üçüncü periyoda taşıması bekleniyor.
Çin Anayasası’nda 2018’de yapılan değişiklikle devlet liderinin vazife müddetini iki devirle sınırlayan kural kaldırılmış, böylelikle Şi’nin liderliğini üçüncü periyoda taşımasının önü açılmıştı.
Şi, yakın gelecekte Genel Sekreter, Devlet Lideri ve Merkezi Askeri Kurul Lideri olarak partinin, devletin ve ordunun başında olmayı sürdürecek.
Şi’nin idare takımlarını şekillendirirken kendisinden sonra gelecek başkana işaret etmeyen tercihlerde bulunması, iktidarını belgisiz mühletle sürdürme niyetinin göstergesi olarak yorumlanıyor.