New York’taki BM merkezinde, Moderatörlüğünü SETA Washington Araştırma Yöneticisi Doç. Dr. Kılıç Buğra Kanat’ın yaptığı “Doğal Afetlerde İnsani Diplomasinin Vazgeçilmezliği” bahisli panel düzenlendi.
Panele, Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Sedat Önal, İrtibat Lider Yardımcısı Doç. Dr. Çağatay Özdemir, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Sanayi, Ticaret, Güç, Alışılmış Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komitesi Lideri ve AK Parti Konya Milletvekili Ziya Altunyaldız, AFAD Sarsıntı ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar, Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Siyasetler Şurası üyeleri Prof. Dr. Davet Erhan ve Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney, BM İnsani İşler Uyum Ofisi (OCHA) Ortadoğu ve Kuzey Afrika Operasyonlar Yöneticisi Ghada Eltahir Mudawi katıldı.
Panelde, “asrın felaketini” ve bunun akabinde yapılan insani yardımı anlatan bir görüntü gösterimi yapıldı.
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun ise panele bir görüntü ileti gönderdi.
Altun, “Felaket periyotlarını kaos ortamına çeviren dezenformasyon gerçeğiyle memleketler arası bir kararlılıkla çaba etmek zorundayız.” iletisini verdi.
Can kayıpları ve yıkımın büyüklüğü nedeniyle bu afetin, “asrın felaketi” olarak nitelendirildiğini tabir eden Altun, “Hiçbir ülkenin kolay kolay hazır olamayacağı, hiçbir devletin tek başına uğraş edemeyeceği bu büyük felaket karşısında daha evvel görülmemiş bir devlet-millet dayanışması ortaya konuldu. Felaketin birinci anlarından itibaren başta AFAD, Silahlı Kuvvetlerimiz, sıhhat işçilerimiz olmak üzere, tüm kamu kurum ve kuruluşlarımız ile sivil toplum kuruluşlarımız ve milletimiz tam manasıyla bir seferberlik durumuna geçmiştir. Yaşadığımız afetin birinci anlarından itibaren AFAD tarafından Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) devreye sokuldu, Dışişleri Bakanlığımız aracılığıyla Acil Müdahale Uyum Merkezi (ERCC) üzerinden arama ve kurtarma alanında milletlerarası yardım davetinde bulunuldu.” tabirlerini kullandı.
Altun, BM, NATO ve birçok milletlerarası kuruluşun Türkiye’ye yardım elini uzattığını belirterek, müttefiklerin takviyelerinin Türkiye için çok manalı olduğunu belirtti.
Türkiye’nin yardım elini dünyanın her yerine uzatan bir ülke olarak gelen yardım taleplerini şükranla ve minnetle karşıladığının altını çizen Altun, kelamlarını şu halde sürdürdü:
“Asrın yaraları sarılmaya devam edilirken, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı olarak düzenlediğimiz bu programla, dünya genelinde rastgele bir yerde ortaya çıkabilecek muhtemel doğal afet yahut insani kriz vakitlerinde yardımlaşma ve dayanışmanın değerini bir sefer daha vurgulamak istedik.”
Panelin açılış konuşmasını yapan Büyükelçi Önal, 6 Şubat’ta Türkiye ve Suriye’yi etkileyen sarsıntıların daha evvel eşi görülmemiş boyutta olduğunu anımsatarak, Türkiye’nin süratli bir biçimde acil yardım davetinde bulunduğunu, 122 ülkenin yardım çalışmalarına katkı sağlarken, 90 ülkenin de arama kurtarma takımları gönderdiğini söz etti.
BM üzere memleketler arası örgütlerin ise bu gayretler bağlamında öncü rol oynadığına işaret eden Büyükelçi Önal, AB’nin de 20 Mart’ta düzenlediği Donörler Konferansı’nın kıymetli katkı sağladığına işaret etti.
Önal, “Depremlerin akabinde milletlerarası toplumun göstermiş olduğu güçlü dayanışma için minnettarız. Lakin yıkımın boyutu göz önünde bulundurulduğunda, önümüzdeki devirde çok daha fazlasının yapılması gerekiyor.” bildirisini verdi.
Depremlerin akabinde bilhassa Suriye ve Doğu Akdeniz olmak üzere bölgesel problemlerin tahlili için ölçülü bir ortam oluştuğuna işaret eden Önal, “Umarız bu bir fırsat penceresi açar ve tüm taraflarca kıymetlendirilir.” diyerek kelamlarına son verdi.
Depremlerin çabucak akabinde Hatay’a giden TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Alışılmış Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komitesi Lideri ve AK Parti Konya Milletvekili Altunyaldız ise karşılaştığı durumun tahayyül edemeyeceği kadar yıkıcı olduğunu anlattı.
BM, AB, Dünya Bankası ve öbür milletlerarası kuruluşlara ve topluma takviyelerinden dolayı teşekkürlerini ileten Altunyaldız, can kaybı ve insanların yerlerinden edilmesiyle birlikte önemli bir ekonomik maliyetin de ortaya çıktığına dikkati çekti.
Altunyaldız, gelecek için daha yeterli bir dünya inşa etmek ve doğal afetlerde dayanışma göstermek için Türkiye’nin geçmişten bu yana insani diplomasiyi ön planda tuttuğunu, milletlerarası eforlara dayanak verdiğini ve bu alanda öncü rol oynadığını tabir etti.
Depremlerin akabinde Türkiye’nin bir nevi bu uğraşlarının karşılığını gördüğünü kaydeden Altunyaldız, ülkeye dünyanın her yerinden yardım gelmeye başladığını söyledi.
AFAD Sarsıntı ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar ise sarsıntılar hakkında ve akabinde atılan adımlarla ilgili bilgi verdi.
Tatar, 11 kenti ve yaklaşık 15 milyonu etkileyen sarsıntıların yaklaşık 50 bin kişinin can kaybına ve 110 bin kişinin yaralanmasına yol açtığını aktardı.
Türkiye’nin daha evvel hiçbir ülkenin karşılaşmadığı boyutta bir afetle gayret ettiğinin altını çizen Tatar, “Tüm ülkelere afet idaresiyle ilgili bir örnek oluşturuyoruz.” dedi.
Tatar, sarsıntılardan etkilenen bölgedeki Suriyeli mültecilere Türkiye’nin ayrım yapmaksızın yardım sağladığını kaydetti.
OCHA Ortadoğu ve Kuzey Afrika Operasyonlar Yöneticisi Mudawi, sarsıntıların akabinde Kahramanmaraş, Hatay, ve Gaziantep’i ziyaret ettiğini, artçı sarsıntılar devam ederken Türk ailelerle bir kaç geceyi dışarıda geçirdiğini anlattı.
Mudawi, “26 yıldır savaş bölgelerinde çalışıyorum, buna benzeri bir yıkım görmedim. Kalbim kaldıramadı. Türk halkıyla dayanışma göstermeye ve takviyemizi sürdürmeye devam edeceğiz.” diye konuştu.
Bu tıp afetlere ön hazırlık yapılmasının çok mümkün olmadığına işaret eden Mudawi, afetlerin tesirlerini azaltma tarafında uğraş sarf edilmesi gerektiğini söz etti.
Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Siyasetler Konseyi üyesi Prof. Dr. Davet Erhan ise zelzelelerin akabinde insani yardımla ilgili zorluklara değindi.
İlk etapta afet yerine ulaşmanın kolay olmadığına işaret eden Erhan, bu nedenle can kaybının yarısının birinci günlerde gerçekleştiğini anımsattı.
Erhan, milletlerarası arama kurtarma takımlarının çabucak yola çıktığını da anımsatan Erhan, “Sadece afet anına değil, afet öncesi hazırlığa da odaklanmalıyız.” diye konuştu.
Bazı teklifleri lisana getiren Erhan, öncelikli olarak insanların doğal afetlere karşı hassaslığını artırmanın kıymet taşıdığını söyledi.
Dünya genelinde arama kurtarma takımlarını eğitimlerle “benzer standarta” getirmek, teçhizatlar ortasında ahenk sağlamak ve BM’ye bağlı hazırda bekleyen çok taraflı insani yardım gücü inşa ederek ve “BM İnsani Pasaportu” çıkararak afet bölgesine kolay erişimi sağlamak gerektiğini kaydeden Erhan, birebir vakitte dünyanın farklı yerlerine “lojistik merkezler” kurulabilineceğini, buralardan afet bölgelerine kolay ulaşımın sağlanacağını belirtti.
Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Siyasetler Konseyi üyesi Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney de dünyanın artık “yumuşak güvenlik tehditlerine” daha fazla odaklanmaya başladığına dikkati çekti.
Bunların ortasında iklim değişimi ve sarsıntılar, sel, kuraklık üzere konuların bulunduğunu kaydeden Güney, “Doğal afetlerle gayret etmek için memleketler arası iş birliği ve dayanışmaya gereksinim var. Kimse bu tıp trajedilerle tek başına baş edemiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
