İstanbul’da kimi döviz ofislerinin son devirdeki aktüel kur bedelleri ve birbirleri ortasındaki fiyat değişimi dikkat çekiyor. Beyoğlu, Fatih ve Beşiktaş’ta bulunan farklı döviz ofislerinde benzeri saat aralıklarında Amerikan Doları’nın satış fiyatı ortasında 50 kuruş, alış fiyatı ortasında ise 40 kuruşluk farklar görüldü. Fiyat farklarının turistik bölgelerde daha sık olduğu gözlemlendi. Yeditepe Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Natalya Ketenci son periyotta özgür döviz piyasasında yaşanan farklı fiyat uygulamalarını kıymetlendirdi.
ÇOK BÜYÜK FARK OLMAMASI GEREKİYOR
Natalya Ketenci, Döviz, özgür piyasa üzere gözükse de aslında Türkiye’de denetim altında. Bunun için, farklı dalgalanmalar olabiliyor ve dalgalanmalar içinde bir sürü farklı tesirler oluşuyor. Bilhassa kısa devir tesirler için ’spekülasyon’ var. Spekülasyon ne demek, döviz çok düştüyse, o vakit onu satın alman, çok yükseldiyse satman gerekiyor. O vakit kısa vadede ani spekülasyonlar olabilir. Turistik yerlerde daha fazla turist olduğu için daha fazla talep olabilir. Talep olduğu vakit doların fiyatı artıyor. Türkiye’de bizim piyasaya aslında genel olarak bakmamız gerekir. Tek kur olması gerekiyor, yükseliyorsa bütün döviz yerlerinde yükselmesi, düşüyorsa düşmesi gerekiyor. Demek ki o döviz ofislerinde spekülasyon oluyor, piyasa dışı satışlar oluyor. Bu da aslında, kanunî değil. Bu fırsatçılık olabilir. Zira aslında gerçek kur var, o kurdan satmak ya da satın almak gerekiyor. Çok büyük fark olmaması gerekiyor” sözlerini kullandı.
BİR YERDE 19 LİRA BİR YERDE 26 LİRADAN SATILIYORSA DEMEK Kİ DENETİM SİSTEMİMİZ YOK
Olağan dışı fiyat uygulamalarının piyasada negatif bir tesir oluşturduğunu belirten Ketenci, Yatırımcılar ortasında panik oluşuyor. Türkiye’de birkaç kez yaşadık döviz arttığı vakit beşerler, yatırımcılar panikliyor. Döviz daha fazla artacak diye satın almaya başlıyor. Mesela 1.5 sene evvel biliyoruz ki birçok insan kredi dahi almış, zira panik yaratıldı, doların fiyatı 30’a çıkacak diye. Beşerler panik yapıp almaya başladı. O panik geçince fiyatı düştü. Bugüne kadar hiçbir vakit 30’a çıkmadı. Ofislerin, bakkal üzere olmaması lazım, aslında katiyen denetim yapılması gerekiyor. Yani 100 metrede 70 kuruş fark varsa ya da bir yerde 19 lira bir yerde 26 liradan satılıyorsa demek ki gereğince denetim sistemimiz yok. Paniğe kapılmamak gerekiyor, herkes alıyor, ben de almalıyım üzere yapmamak gerekiyor. Biraz daha itidalli davranmak gerekiyor. Mesela, seçim periyodunda belirsizlik oluşuyor. Yatırımcılar, sakin durabiliyor ya da biraz geri çekilebiliyor. Vatandaşlar için en değerlisi; her yerden bilgi alıp uygulamamak lazım. Zira bir sürü farklı bilgi geliyor, spekülasyonlar da oluyor ve o tabi ki panik yaratıyor” dedi.