6 Şubat’tan bu yana Türkiye’nin gündemi sarsıntı konusu oldu. 43 binin üzerinde kişinin ömrünü yitirdiği zelzelede binaların dayanıklılığının nasıl hayati bir role sahip olduğu bir sefer daha gözler önüne serildi.
Dünyada birçok yapı, hakikat teknik ve uygulamalar sayesinde çok büyük sarsıntıları bile hiç hasar almadan atlatabiliyor. İşte, zelzeleye en sağlam 5 yapı…
Sabiha Gökçen Havalimanı
Havalimanı 8 büyüklüğündeki bir zelzeleye dayanabilecek 300 temel izolatör sistemine sahip; taban izolatörleri, yanal sismik yükleri yüzde 80 oranında azaltabilir. Havalimanı, dünyada en fazla sismik olarak izole edilmiş yapılardan bir tanesi.
Aynı vakitte havalimanında sarsıntıya karşı kullanılan “üçlü sürtünme sarkaç cihazı” sayesinde sarsıntı anında yapıya iletilen yanal yükler ve hareketler büyük ölçüde engelleniyor.
Burj Khalifa
Burj Khalifa, dünyadaki en güçlü binalardan biridir. Yapı, payanda duvarlarının etraf kolonlarını iç duvarlara bağladığı mekanik tabanlardan oluşur bu sayede etraf kolonları yapının yanal direncini destekleyebilir. Kolonların dikeyliği de yerçekimi yüklerinin taşınmasına yardımcı olur. Sonuç olarak, Burj Khalifa hem yanal hem de burulma hareketlerine karşı üstün bir direnme gösterir.
Filipin Arenası
Filipin Arenası, dünyanın en büyük kubbeli arenasıdır ve dünyanın en ünlü ve etkin sarsıntı fay çizgileri zincirinin konutu olan Pasifik Ateş Çemberi boyunca uzanır. Arenada uygulanan sarsıntı sistemi sayesinde temeldeki sistem hareket ederken üst yapı sabit kalır.
Bu sistem; ana yapı ile temel sistem ortasındaki boşluğun, yüksek güç dağıtma özelliği olan kauçuk ile oluşmasıyla sağlanır.
Taipei 101
Taipei 101 hakkındaki akıllara sakinlik veren gerçek; dünyanın en büyük ayarlı kütle sönümleyicisine (TMD) konut sahipliği yapıyor olmasıdır! Bu sistem temel olarak, yüksek kulenin sallanmasını azaltmak için rüzgâr ve zelzeleler üzere büyük süreksiz yüklere karşı koyan dev bir metal toptan oluşur. Kuleye büyük kuvvetler tesir ettiğinde, TMD karşıt istikamette sallanarak topun kütlesi sayesinde süreksiz kuvvetleri sönümleyerek tüm binayı istikrarda fiyat.
Transamerica Piramidi
Transamerica Piramidi, Kaliforniya’nın San Francisco kentinde, San Andreas ve Hayward faylarının çabucak yanında yer alan 1970’lerde yapılan ikonik bir yapıdır. 1989 yılında 6,9 büyüklüğünde bir zelzele binayı vurduğunda çok katlı yapının üst katları neredeyse 30 santim sallandı fakat bina sarsıntıdan hiç hasar almadı.
Bu muvaffakiyet, sismik yüklerle hareket edecek biçimde tasarlanmış 52 fit derinliğindeki çelik ve beton temelden geliyor. Dikey ve yatay yükler, 45. kota kadar uzanan iç çerçeveler ile birinci katın üzerinde eşsiz bir makas sistemi ile destekleniyor. Bu yapısal sistemlerin karmaşık kombinasyonu, binayı salınma hareketlerine karşı dirençli hale getirir ve büyük yatay taban kesme kuvvetlerinin soğurulmasını sağlar.