E-Haciz ya da elektronik haciz, en yalın tabiriyle elektronik ortamda gelen hacizdir. Vergi mükellefi olan vergi dairelerine borcu olan beşerler için yapılan bir uygulamadır. 6183 no’lu yasanın ilgili unsuru olan altmış üçte belirtildiği biçimde gerçekleşir.
Bilindiği üzere haciz süreci şahısların ödemesi gereken bir borcu var iken ödememeleri durumunda gerçekleşir. Burada da durum benzeri bir biçimdedir.
Elektronik haciz sürecinin olağan haciz sürecinden farkı devlete olan SGK borcu, vergi borcu üzere olan süreçlerde, yani öteki bir tabir ediş biçimi ile devlete olan borçlarda devlet tarafından yapılan bir haciz sürecidir.
E- Haciz, e-Devlet sistemine bağlı olarak ve farklı olarak çalışabilen, vadesi geçmiş ya da takipte olan devlet borçlarını elektronik ortamda görüntülemeye yardımcı olan bir online uygulamadır. Haciz süreçleri, icra yoluyla bildirilebileceği üzere günümüzde elektronik haciz metoduyla de bildirilir. VEDOP (Vergi Dairesi Otomasyon Programı), Vergi Dairesi Başkanlığına tertipli olarak borçlu bildirimleri yapar. Vergi Dairesi Başkanlığı ise eldeki kayıtları Maliye Bakanlığı Gelir Yönetimi Başkanlığının Tahsilat Küme Müdürlüğüne gönderir. Tahsilat Küme Müdürlüğü, kayıtlardaki şahısları bankaların genel müdürlüklerine bildirir. Bu şahısların bankalarda bulunan maaş hesabı, birikim hesabı üzere hesaplarındaki varlıklarının bloke edilmesi buyruğu verilir.
Elektronik Haciz E-Haciz Süreci Nasıl İşler?
Elektronik haciz bireylere birden teğe gitmez. Öncelikli olarak devlete borcu olan bireye bir bildirim yapılır. Yapılan bu bildirime nazaran mal beyanında bulunması istenir. Borcunu ödemesi için 7 gün müddet verilir. Şayet kişi belirlenen bu süreç zarfında mal beyanında bulunmaz, borcunu ödemez ya da yapılandırmaya gidip ödeme yapmaz, taksitlendirmez ise o vakit elektronik haciz süreci gerçekleşir.
Bu uygulamada kişinin mallarına el konulabileceği üzere, hesaplarına da direkt haciz gelir.
Kişi Elektronik Haciz Gelip Gelmediğini Nasıl Öğrenir?
Böyle bir telaş duyan bireyler e-devlet üzerinden kendi sistemlerine girerek elektronik ortamda haciz gelip gelmediğini öğrenebilirler.
E-Haciz Sorgulama Nasıl Yapılır?
e-Haciz sorgulamaları, e-Devlet içerisinde bulunan Gelir Yönetimi Başkanlığı alanından yapılabilir. Lakin sorgulamanın gerçekleşebilmesi için internet bankacılığı üzere farklı giriş metotları kullanılmamalıdır. Sorgulamanın yapılabilmesi için e-Devlet girişinin direkt şifre ile yapılmış olması gerekir. Gelir Yönetimi Başkanlığı e-haciz kısmı işaretlendiğinde İnternet Vergi Dairesi’ne yönlendirme yapılır ve sayfada ilgili şahısın tüm vergi borçları görünür. Motorlu Taşıtlar Vergisi, Kredi Yurtlar Kurumundan alınan kredi borçları ve öbür vergi borçları, bu alanda görüntülenebilir. Borçların başlangıç tarihi, gecikme artırımları, net borç ölçüleri üzere tüm ayrıntılı bilgilere bu yolla ulaşılabilir.
Gelir Yönetimi Başkanlığının İnternet Vergi Dairesi üzerinden taşıt vergi ve ceza borçları sorgulama ve ödemesi, harç sorgulama ve ödemesi, yapılandırılmış vergi borcu görüntüleme ve ödemesi, genel borç sorgulama ve ödemesi, tahakkuk, tecil fiş numarası ile borç sorgulama ve ödeme, borç talepleri listeleme, ödeme ve alındı sorgulama süreçleri yapılabilir. Mükellef süreçleri içerisinde ise e-Haciz bildirileri sorgulama, borcu yoktur ve mükellefiyet yazısı, e-Yoklama fişi, Mükellef Geri Bildirim Sistemi, ihbar bildirimi üzere alanlar kullanılabilir. e-Haciz bildirileri kısmı içerisinde ise ”Araçlara Uygulanan Elektronik Hacizler” ve ”Banka Hesaplarına Uygulanan Elektronik Hacizler” üniteleri görülebilir.
E-Haciz Nasıl Kaldırılır?
Kişilerin elektronik olarak gelen hacizi kaldırabilmeleri için devlete olan borçlarını ödemeleri ya da şayet tamamını ödeyemiyor iseler o vakit yapılandırmaya giderek taksitlendirme yapa e-haciz’lerin bildiriminden sonra 7 gün içerisinde bağlı olunan vergi dairesine gidilerek borç ödemesi yapılabilir ya da yapılandırma yapılarak borcun taksitler hâlinde ödenmesi sağlanabilir. Vergi borçları için düzenlenen ödeme kolaylığı uygulamaları takip edilerek, taksitlendirme, indirim üzere avantajlı düzenlemelerden de yararlanılabilir. Bu uygulamalar, ekseriyetle kamuoyuna muhakkak tarihlerde bildirilir. Bu tarihler içerisinde de gerekli düzenlemeler yaptırmaları gerekir.
Burada en çok merak edilen sorulardan bir tanesi de bireylerin devlet dışında rastgele bir kuruma ve/veya şahsa borcu var ise bu türlü bir uygulama ile karşılaşıp karşılaşmayacağı konusudur. E-haciz yalnızca kamu kurumlarına olan borçlar ile ilgili bir durumdur. Öteki kurumlara ve şahıslara olan borçlarda ilgili kurum ve şahıslar bu tekniğe başvuramazlar. Maaşa gelen hacizlerde durum biraz daha farklıdır.
Son yıllarda büyük ilerlemeler kaydeden devlet kurumları elektronik uygulamaları, kamu süreçlerini hızlandırırken, gerekli sorgulama süreçlerinde de çok sayıda kolaylık sağlar. Elektronik haciz manasına gelen ”e-Haciz” uygulaması, e-Devlet sistemi üzerinden görüntülenebilen yeni bir uygulamadır. Devlete borçlanan rastgele bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, tüm vergi borçlarını ve öteki borçları, bu uygulama üzerinden görüntüleyebilir. Uygulamanın borç sorgulama sistemi ile borcun çeşidi, borcun bağlı olduğu vergi dairesi, borcun ödeme tarihi, borcun durumu, toplam borç fiyatı üzere bilgiler, çarçabuk öğrenilebilir.
Vergi borçları, mutabakatlı bankaların ATM’leri, internet bankacılığı uygulamaları ya da cep şubelerinden ve Gelir Yönetimi Başkanlığının resmî web sitesi üzerinden ödenebilir. Banka hesabına gelen haciz ise banka aracılığıyla taksitlendirilebilir ve mevcut haciz kaldırılabilir. E-Haciz uygulaması ile araçlara ya da gayrimenkullere de haciz süreci yapılabilir. Ödeme taksitlere bölündüğünde, kısmi ödeme yapıldığında ya da borç büsbütün kapatıldığında ise haciz ve blokeler, otomatik olarak kalkabilir. Gelir Yönetimi Başkanlığı resmî web sitesi ”https://intvrg.gib.gov.tr” üzerinden tüm vergi ödemeleri yapılabilir.
Bloke ölçüleri, genel olarak borçlar fiyatında olur. Borç haricindeki varlıklar, bankalardan tahsil edilebilir; harcanabilir. Lakin blokeli fiyat, hiçbir formda kullanılamaz. Kimi durumlarda borç fiyatının haricindeki ölçü da bloke edilmiş olabilir. Borç ödemeleri gerçekleştiğinde ya da yapılandırıldığında ise bloke kaldırılır. Bu süreçlerin tamamı, elektronik haciz uygulamasıyla gerçekleşir. Elektronik haciz başlamadan evvel borçlu bireylere 7 gün içerisinde ödeme yapması gerektiğini bildiren bir tebligat gönderilir. Rastgele bir geri dönüş alınmadığında ise yasal süreçler başlatılır. SGK borçları da devlet nezdinde tahsil edildiğinden, bu borçlar için elektronik haciz uygulaması yapılabilir. “Kamu alacağı” ismi altında söz edilen tüm devlet borçları, elektronik haciz uygulaması aracılığıyla tahsil edilir.
Ödeme Yapılmadığında Elektronik Haciz Tahsilatı Nasıl Gerçekleşir?
Elektronik haciz yoluyla bloke edilen banka hesaplarında bakiye varsa EFT yoluyla kişi ismine vergi dairesine hesaplarına aktarılır. Banka hesaplarında bakiye bulunmaması durumunda ise ikinci yol olarak borçlu şahısların mal varlıkları incelenir ve mal varlıklarına haciz konulur. Elektronik haciz formülüyle yapılan tahsilatların faizleri, masrafları ya da havale ve EFT fiyatları, borçluya ilişkin hesaptan kesilir. Süreçler sonucunda gerçekleşen tüm masrafları, mükellefler ödemek durumundadır.
E-Haciz Kredi Kartlarına Uygulanabilir Mi?
Elektronik hacizler ile kredi kartına bağlı olan ana hesapların bloke edilmesi sonucunda bankalar, kredi kartlarına da bloke koyabilir. Ana hesapta kredi kartını temin eden bakiye bloke olduğu için bu süreç gerçekleşebilir. Fakat elektronik haciz, direkt kredi kartlarına konulamaz. e-Haciz, sadece banka hesaplarına ve mal varlıklarına konulabilir. Banka yönetimleri, elektronik hacizle bloke edilen hesaplara bağlı olan kredi kartlarını yahut ek para kartlarını bloke edebilir. e-Haciz tahsil edildiğinde ya da ödeme için bir ölçü verilerek yapılandırma yapıldığında kredi kartlarındaki ve hesaplardaki blokeler de ortadan kalkar.