Sabah Gazetesi Müellifi Yavuz Donat, Emine Erdoğan’ın kuzeni olan Ankara Ticaret Odası Lideri Gürsel Baran ile bir ortaya geldi.
Bugünkü yazısında ikili ortasındaki diyalogu aktaran Yavuz Donat, iktisattaki badirelerin lisana geldiğini söyledi.
Donat, “Cennet bahçesinde iktisadın nabzı” başlıklı yazısında, Baran’ın “Bazı yanlışlarımızı, eksiklerimizi düzeltirsek, dünyanın birinci 10 değil, vallahi ve billahi birinci 5 iktisadı ortasına gireriz” dediğini söz etti.
Yavuz Donat’ın yazısı şöyle:
“Gürsel Baran… 160 bin üyesi olan Ankara Ticaret Odası’nın Lideri… “Üretim patlamasından” kelam etti:
Türkiye, dünyadaki en farklı ve seçkin ülkelerden biri.
Bizim pek çok özelliğimiz dünyanın hiçbir yerinde yok.
Pandemi boyunca Avrupalı, fabrikaları kapattı… Biz kapatmadık.
Tedbir aldık… Maske taktık… Fakat üretimimiz devam etti.
Kimi yanlışlarımızı, eksiklerimizi düzeltirsek, dünyanın birinci 10 değil, vallahi ve billahi birinci 5 iktisadı ortasına gireriz.
***
‘GELECEKTEN ÜMİTLİYİZ’
Pazar günü, Cennet Bahçesi’ndeydik… Abdülkadir Aksu ve Necati Çetinkaya ile birlikte… Gölbaşı’nın Karaoğlan Mahallesi’nde… ATO Lideri Gürsel Baran’ın bahçesinde.
Kiraz ağacının gölgesinde… İktisat… İhracat… Problemler… Seçim… Siyaset… Gün uzunluğu sohbet.
Baran dedi ki:
– Problemlerimiz var… Sıkıntı bir süreçten geçiyoruz… Lakin burası Türkiye, ümidimizi hiç kaybetmedik.
***
TEDARİK SIKINTISI
Sıkıntılardan kelam edince… Sorduk… “Ne üzere ıstıraplar var?”
ATO Lideri, “Genelde bütün dallarda tedarikle ilgili kahır var” dedi:
Mesela ben boya satıyorum fakat istediğim esere ulaşamıyorum.
35 yıldır birebir markanın bayisiyim… Her yıl, ocak ayında fabrika yöneticileri sorardı, “Bu yıl kaç teneke boya alacaksın?”
Bin teneke alacağım… Israr ederlerdi… 2 bin teneke… 3 bin teneke al… Dayanak verelim…
Artık… Ben, bin teneke isteyince… “150 teneke versek olmaz mı? 2 ay sonra 50 teneke daha verelim” diyorlar… Zira fiyatlar çok değişken.
Genelde dış kaynaklı tedarik ıstırabı yaşanıyor… Üretici fabrikalar istedikleri kadar hammaddeye ulaşamıyor… Ben kendi dalımdan örnek verdim. Ancak bütün dallarda bu türlü.
***
PLANLAMA ŞART
Pandemi devrinde işi bırakan oldu mu? ATO üyesi firma sayısı azaldı mı?
Gürsel Baran, “Hayır” dedi:
Açılan şirket sayısı, kapanan şirket sayısından fazla.
Ama… Şöyle bir sorun var… Ruhsat planlaması koşul.
Örneğin… Ankara’da 900 nalbur var… Halbuki 200 bile kâfi.
İsteyen, istediği yerde nalbur açabiliyor… Öteki kesimlerde de durum tıpkı… Bu türlü olmamalı.
***
PARİS’TEN BİR ÖRNEK
Gürsel Baran, değişik bir örnek verdi… HOTİÇ… Ayakkabı firması… Fransa’nın başşehri Paris’te mağaza açmak istiyor.
İşyeri kiralanıyor… Hazırlıklar yapılıyor… Sıra ruhsat almaya geliyor.
Belediyeye başvuruluyor. Alınan cevap:
– Bu caddede açamazsınız… Çünkü cadde üzerinde planlanmış 3 ayakkabı firması var. 4’üncü ayakkabıcıya gereksinim yok… Öteki yerde açmak istediğinizde, oranın ruhsat planına bakarız.
Bizde ise durum tam aykırısı… Her isteyen, istediği yerde işyeri açıyor… Ve vahim, imha edici bir rekabet başlıyor… Açılanların bir kısmı batıyor… Ziyanı kime? Ülke iktisadına.
***
TİCARETİN ANAYASASI
Gürsel Baran’ın yakındığı hususlardan biri de AVM’ler:
Türkiye’de 450 AVM olduğu söyleniyor.
Nüfusa oranla en çok AVM Ankara’da… 60 tane.
Meğer Ankara’ya 15-20 AVM bile çok.
Bir AVM kaç para? Yazık, günah değil mi? Bunlar daima verimlilik kaybı.
Almanya’da, Amerika’da kent merkezinde AVM var mı?
Bir düzenleme yapmak ve ticaretin anayasasını A’da Z’ye yine yazmak gerekiyor.
***
MARKALI İHRACAT
Sohbette kelam, Türkiye’nin artan ihracatından açılınca… Gürsel Baran, “İhracatta destan yazıyoruz… Lakin burada da kıymetli bir problemimiz var” dedi:
Markalarımız yok… Katma kıymetli ihracat yapamıyoruz.
Örneğin… Göğsünde timsah resmi olan bir tişört var… Ankara’da, Bursa’da, Gaziantep’te üretiliyor.
18 dolara mal edip 20 dolara yurt dışına satıyoruz.
Birebir eseri, Avrupa’da, Amerika’da, 100 dolara geri alıyoruz.
SİYASET… TİCARET
Gürsel Baran’a sorduk:
– Üyelerinizle bir ortaya gelince neler konuşuyorsunuz? Örneğin seçimi, siyaseti, partileri konuşuyor musunuz?
İşte cevap:
Seçim ülkenin gündeminden düşmüyor… Düşmedikçe de gerçek bölümü etkiliyor.
Daima bunları konuşmayalım… İşimize bakalım… Nasıl daha çok üretim yaparız, nasıl daha çok kazanırız? Biz bunlara yoğunlaşmalıyız.
Bizi ne ilgilendirir siyaset? Bizim işimiz ticaret.
***
HESAP
Gürsel Baran’a nazaran, iş dünyasının kıymetli sorunu… “Belirsizlik.”
ATO Lideri, “Avrupalı ticarete başlarken, 10-15 yıllık hesap yapıyor… Benim yarınla ilgili hesap yapma talihim yok” dedi:
Önümüzü göremiyoruz… Bu bizim dezavantajımız.
Bunu söylerken de kimseyi suçlamıyorum… Dünyanın en sıkıntı coğrafyasındayız.
***
BANKACILARA ‘DESTEK’ ÇAĞRISI
Sohbet uzun… Gün uzunluğu… Noktayı, bankalarla koyalım.
Bankacılık sistemi, iş dünyasının gereğince yanında oldu mu? Oluyor mu?
Gürsel Baran, “Aaah, ah!” diyerek konuştu:
Bankacılık sistemi, kamu bankaları dışında, yanımızda olmadı.
Kamu bankaları olmasaydı, pandemi sürecini güç atlatırdık.
Problemli devirde özel bankaları yanımızda göremedik.
Özel bankalarda kârlılık yüzde 434 arttı.
Yapmayın… Etmeyin… Hepimiz güç bir süreçten geçiyoruz… Bankalar dâhil herkes elini taşın altına koysun.”