TÜRKİYE’DE FAY ÇİZGİSİ HANGİ VİLAYETLERDEN GEÇİYOR?
En faal sarsıntı nesillerinden birinin üzerinde olan Türkiye’de; Kuzey Anadolu Fay Çizgisi, Doğu Anadolu Fay Çizgisi ve Batı Anadolu Fay Çizgisi olmak üzere 3 büyük fay çizgisi bulunuyor.
1.KUZEY ANADOLU FAY HATTI
Kuzey Anadolu Fay Çizgisi (KAF), dünyanın en süratli hareket eden ve en faal sağ-yanal atımlı faylarından biridir.
KAF sistemi, Anadolu Levhası’nın, güneyde Arap Levhası (yılda 25 mm’leri bulan süratli sıkıştırma hareketi ile) ve kuzeyde (neredeyse hiç hareket etmeyen) Avrasya Levhası’nın ortasında kalması ve bu sebeple batıya gerçek açılma halinde süratle hareket etmesi sebebiyle yüksek sismik aktivite göstermektedir.
KAF, 1100 km uzunluğunda sağ taraflı ve doğrultu atımlı faal fay çizgisidir. Yaklaşık olarak Van Gölü’nden Saros Körfezi’ne kadar tüm kuzey Anadolu’yu keser. Tek bir faydan oluşmaz, pek çok kesimden oluşan fay zonudur. Fay çizgisinde, parçalanmış-ezilmiş kayaçlar, soğuk ve sıcak su kaynakları, gölcükler, traverten oluşumları, genç volkan konilerine rastlanır.
Fayın kimi kısımları sarsıntılar sırasında 0,5-1,5 m düşey, 1,5-4,3 m yatay atımlar yapmıştır. Genç Kuvaterner vaktinden itibaren 800–1000 m yatay atım yaptığı ötelenen genç vadi yataklarından tespit edilmiştir
2.DOĞU ANADOLU FAY HATTI
Doğu Anadolu Fay Sınırı Türkiye’nin doğusunda büyük bir Kırık dır. Fay, Anadolu Levhası ve Arap Levhası ortasındaki hudut boyunca uzanmaktadır.
Doğu Anadolu Fay Sınırı, Meyyit Deniz Çatlağı’nın kuzey sonunda Maraş Üçlü Bitişme’sinden başlayarak kuzeydoğu istikametinde işler ve Karlıova Üçlü Bitişme’sinde sona erer ki burada Kuzey Anadolu Fay Sınırı ile buluşur.
3. BATI ANADOLU FAY HATTI
Batı Anadolu Fay Sınırı (BAF), Anadolu’nun batısında doğu-batı uzanışlı, kuzeyden-güneye yanlışsız sıralanan pek çok faydan oluşan zelzele alanıdır.
Türkiye’deki zelzelelerin iki ana nedeni vardır. Birincisi, Atlas Okyanusu’nun ortalarındaki okyanus ortası sırtının genişlemesidir. Bu genişleme Afrika levhasını kuzeydoğu tarafında hareket ettirmektedir. Afrika, Akdeniz altında Anadolu Levhası ile çarpışmakta ve altına dalmaktadır. Anadolu depremselliğinin ikinci ana nedeni Kızıldeniz ortasındaki okyanus tabanı yayılmasıdır. Bu hareket Arap Levhasını kuzey tarafında hareket ettirmekte, Doğu Anadolu Fayında ağır depremselliğe neden olmaktadır.
Afrika Levhasının kuzey kenarındaki okyanusal kabuk bu sıkışmada Anadolu ve Ege’nin altına dalarak batmaktadır. Bu dalma sırasında Batı Anadolu’ya çekme kuvveti uygular. Arap Levhasının baskısıyla Kuzey Anadolu Fayı boyunca batıya yanlışsız itilen Anadolu Levhası batıda sıkışmaya sebep olur. Batı Anadolu’da GGB-KKD tarafında yılda 15 mm/yıl genişleme oluşur. Bu olay zelzelelere ve grabenlerin oluşumuna neden olur.