Fehmi Koru*
Muhalefetin ‘6’lı masa’ diye anılan ana gövdesini oluşturan partilerinin önderleri tarafından evvelki gün açıklanan taslak anayasa metninde, cumhurbaşkanının bir seferliğine yedi yıl için seçilmesi öngörülüyor.
“Liderler cumhurbaşkanlığını bir ‘heves’ olarak mı görüyorlar?” diye düşünmeden edemedim.
[Kenan Cihan, cumhurbaşkanlığının son yılında, bir soruya karşılık verirken “Biz hevesimizi aldık” demişti de, bu soru oradan aklıma geldi.]
Yanlış bir kişi kazara o makama seçilmişse neden ona yedi yıl tahammül edilsin?
Doğru bir seçim yapılmışsa, o denli biri neden bir seferliğine o makamda kalsın?
Üzerinde biraz daha düşünülmesi gereken bir teklif bu.
Teklife en şaşırtan itiraz hiç beklenmeyecek birinden geldi.
MHP başkanı Devlet Bahçeli’den…
Reklam
Partisinin dün yapılan küme toplantısında her zamanki celadetiyle konuşan MHP başkanı, kelamı bu hususa getirip şu kelamları sarf etti:
“Cumhur İttifakı milletin ittifakıysa iki yetmez üç olsun dersek ne yapacaksınız? Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi beşer yıllık üç periyot olsa da yeni yüzyılın 25 yılını büsbütün önder ülkeye yanlışsız süratle götürsek. ‘Altılı ganyan’ duysun, bugün yahut yarın, tahminen öteki gün, nerede ne yapıyorlarsa yapsınlar, bunu yapmazsanız tarih ve millet huzurunda nankör ve inkarcı olarak anılacaksınız. Hiçbir vakit da milletimizden geçer not alamayacaksınız. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Türkiye’nin arayıp bulduğu şifadır.”
Kendisini dinleyenler ortasında uzun yıllardır birebir sıralarda oturup her salı günü yaptığı konuşmaları kaçırmayan milletvekilleri ortasında, başkanlarının ‘başkanlık sistemi’ hakkında büsbütün farklı görüşe dayalı konuşmalarını hatırlayanlar kesinlikle olmuştur. Artık ‘şifa’ olduğunu duyurduğu sisteme en sert karşı çıkanların başında geliyordu Devlet Bahçeli.
[Bazı kelamlarını hatırlatayım: 8 Mayıs 2012: “MHP olarak geçmiş periyotta Türkiye’nin gündemine sunulmuş olan başkanlık sistemi üzerinde görüşlerimizi çok net olarak tabir etmiştik. Türkiye’nin bugünkü siyasi, toplumsal ortamı içerisinde başkanlık sistemini uygun bulmuyoruz. ‘Parlamenter sistemle Türkiye maksada gerçek yürümelidir’ kanısını hala paylaşıyoruz.” 11 Kasım 2016: “Anayasanın nasıl değiştirileceği anayasal kararlarla belirlenmiştir ve bu nihaidir. Filli durum ve dayatmalarla anayasanın değişeceğini sav etmek, anayasayı rafa kaldırmak şayet gaflet değilse vahim bir arka niyetlilik ve sinsi bir tezgahtır. (..) Bizim tercihimiz her vakit olduğu üzere parlamenter sistemin devamı, güçlendirilmesi, ıslahata tabi tutulmasıdır.”]
Olabilir. Politikler için geçerli olanın, ağzından birinci çıktığında harikulade tenkitlere uğramış lakin sonradan bir gerçeğin tabiri olduğu anlaşılmış Süleyman Demirel’in “Dün dündür” özdeyişi olduğunu artık biliyoruz.
Görüşler hiçbir pişmanlık duyulmadan ve kolay kolay değişebiliyor siyasette.
Beni şaşırtan konuşmanın bu tarafı değil; tek seferliğine yedi yıl seçilme prensibine karşı yaptığı teklif MHP liderinin…
“İki yetmez üç olsun dersek ne yapacaksınız?” diye soruyor Devlet Bahçeli…
Tek seferliğine yedi yıl değil, beşer yıllık üç devir olsun teklifi bu.
Anayasaya nazaran (m. 101), “Cumhurbaşkanının misyon mühleti beş yıldır. Bir kimse en fazla iki sefer Cumhurbaşkanı seçilebilir.”
Muhalefet bu maddeyi “Cumhurbaşkanının misyon mühleti yedi yıldır. Bir kimse sadece bir kere Cumhurbaşkanı seçilebilir” olarak değiştirmekten yana.
Devlet Bahçeli ise birebir maddeyi “Cumhurbaşkanının vazife mühleti beş yıldır. Bir kimse en fazla üç kere Cumhurbaşkanı seçilebilir” olarak değiştirme teklifinde bulunuyor.
Hımm, ne demek oluyor artık bu?
MHP başkanı, seçim tarihine yaklaşıldığında açılmasını beklediğim bir tartışmayı erkenden başlatmış oluyor.
Kendisinin miting meydanlarında “Aday muhakkak, karar net” sloganı eşliğinde partilileriyle paylaştığı cumhurbaşkanı adayının aslında aday olamayacağı yolundaki tartışmayı…
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan o makama -ilki 2014, ikincisi 2018 yılında olmak üzere- iki defa halk tarafından seçildi. Anayasanın açık ve öteki bir tarafa çekilmesi imkansız sözü yüzünden üçüncü sefer tıpkı makama aday gösterilmesinin önünde anayasal mani var.
AK Parti yetkilileri buna karşılık hukuksal olmayan bir münasebet öne sürüyorlar. Sistem değişmiş, değişen sistemden sonraki seçilme birinci kere olarak değerlendirilirmiş, münasebetiyle yine aday gösterilmesi üçüncü defa değil ikinci kere sayılırmış…
Bir sözcü, “Bunu çocuklar bile anlar” dedi.
Çocuklara bu türlü anlatılır ve kabul ettirilebilir tahminen -o da belki- lakin hukukçuların o denli anlaması çok güç.
Anayasanın ilgili hususları sistem değişikliğine yol açacak biçimde tekrar kaleme alınırken, tartışma konusu olan 101. unsur, “Bu husus değişiklikten sonra yapılacak birinci seçimden itibaren geçerlidir” diye bir eke kavuşturulmuş olsaydı mevzu hiç tartışılmazdı.
Şimdi tartışılması ise abes. Anayasa diğer türlü bir yoruma müsait olmayacak bir açıklıkta zira.
MHP önderinin karşı teklifi onun da bu görüşte olduğunu gösteriyor.
Dediği yanlışsız. “İki yetmez üç olsun” deniliyor artık.
Bunu diyenlerin anayasayı bu dilekleri istikamette değiştirmekten diğer yolu yok.
Tıpkı ‘6’lı masa’dan çıkan yeni anayasa taslağını kaleme alanların “Beş yıllığına iki kez olmasın, yedi yıl için ve bir kez olsun” dileklerinin gerçekleşmesi için anayasayı yeniden anayasada var olan prosedürle değiştirmeleri gerektiği gibi…
Onlar bunu kapsamlı 150 sayfalık bir metinle esaslı biçimde gerçekleştirmeyi düşünüyorlar; Cumhur İttifakı da, şayet Tayyip Erdoğan’ı hakikaten yine aday göstermek niyetindeyse, tıpkı yola başvurmak zorunda…
Anayasa değişikliğini gerçekleştirmekten öbür bir dermanları yok.
Bahçeli‘nin dediğini bir kere daha okuyalım:
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi beşer yıllık üç devir olsa da yeni yüzyılın 25 yılını büsbütün önder ülkeye gerçek süratle götürsek.”
“Şu anda beşer yıllık iki dönem” demenin kibarcası bu.
İyi de, seçim vaktinde yapılacak olsa önümüzde sadece yedi ay var. Bu kadar kısa müddette tek unsurluk bile olsa bir anayasa değişikliğini gerçekleştirebilmek imkansız.
Muhalefet milletvekilleri o denli bir değişikliğe oy vermezler; yani değişiklik teklifi Meclis’ten geçmez.
Ne olacak artık?
Bekleyelim ve ne olacağını birlikte görelim.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.