Fehmi Koru*
İngiltere’de Saray halkının başı sıkıntıda. Ülkenin üzerinde kara bulutlar dolaşıyor ve her geçen gün onların karşısına yeni problemler çıkarıyor.
Giriş paragrafı, her gün göz attığım İngiliz gazetelerinden edindiğim izlenimin özeti…
Kraliçe 100 yaşına girip “Dalya” demeye hazırlanıyordu, 96 yaşında apansızın ölüverdi.
Halbuki kendisiyle tıpkı ismi taşıyan annesi 102 yaşına kadar yaşamıştı.
Kral olmayı sabırsızlıkla beklerken yaşlanan oğlu, ‘Kral 2. Charles’ ismini alarak onun tahtına oturdu, fakat problemleri her gün büyüyen bir ülkenin başı olmanın ıstırapları ile uğraşmakta zorlanıyor.
Ülkenin resmi ismi ‘United Kingdom’ (Birleşik Krallık); isimdeki ‘krallık’ sözcüğü varlığını sürdürebilse bile ‘birleşik’ sıfatı tehlikede.
İskoçya birçoktur birlikten ayrılmak istiyor; birinci fırsatta bir referandumla bunu sağlamak isteyen bir idare var orada.
Kuzeyde, yaşadıkları topraklar ikiye bölünmüş İrlandalıların tek bir çatı altında toplanma hayalleri yine depreşmiş manzarası veriyor.
En son Katar’da ulusal grupları İngiltere ile karşılaşan Galler bölgesi insanlarının o maç sırasında ve sonrasında sergiledikleri taşkınlıklar, orada da ayrılıkçı hislerin kabardığına dair işaretler taşıyor.
Hep öteki ülkelerin içini karıştırmakla itham edilirdi İngiltere, artık kendi içi karışmaya hazır durumda.
Yeni hükümdarın annesinden devraldığı başbakanın politik ömrü 43 günle sonlu kaldı. Bugün İngiltere’nin başbakanı beyaz bir İngiliz değil. Kahverengi derili -Hint kökenli-, Hıristiyan olmayan -Hindu- ve ismi de yabancı –Rishi Sunak– bir başbakanı var ülkenin…
Bunlar gereğince uykusunu kaçırmazmış üzere, ülkenin istatistik kurumu, yılın son ayına girildiğinde, İngiltere’nin artık eski ‘Birleşik Krallık’ halinin değiştiğini sayılarla gösteren son dataları yayımladı.
İngilizler kendilerine mahsus bir din anlayışıyla Hıristiyan; halk Anglikan Kilisesi mensubu. Büyük çoğunluğun o denli olduğu sanılıyordu. Halbuki açıklanan bilgilerde artık durumun farklılaştığı, Hıristiyan olduğunu söyleyenlerin ülkede azınlığa düştüğü görülüyor.
2011 yılında yapılan bir evvelki sayımda, İngiltere ve Galler’de yaşayan insanların %59.3’ünü- oluşturan 33.3 milyon insan kendilerini ‘Hıristiyan’ olarak tanımlarken, son sayımda bu oranın %46.2 olduğu ortaya çıktı.
Sadece 27.5 milyon İngiltere vatandaşı kendisini ‘Hıristiyan’ olarak tanımlıyor.
Ülkede 4 milyon Müslüman ile 1 milyon kadar da Hindu yaşıyor.
Nüfusun geri kalanı kendilerinin hiçbir dine mensup olmadığını söylemişler. Bir evvelki sayımdan bu yana 8 milyon artmış bu durumda olanların sayısı…
Din açısından durum bu türlü; bir de etnik açıdan ülkenin yapısında değişimler var.
Bir düzineden fazla kentte beyaz renkli olmayanlar çoğunlukta. Parantez içerisindeki yüzdelerden anlaşılacağı üzere, Birmingham (%8.6), Leicester (0.9), Luton (5.2) ve Slough’da (36) beyazların oranı bayağı düşük.
2011 sayımında ülkenin bütününde nüfusun %86’sı ‘beyaz’ olarak kayıtlara geçmişken, bu oran yeni sayımda %81.7’ye gerilemiş.
Çok dinli ve çok etnisiteli bir ülke İngiltere.
Tabii bu yüzden herkesin, en çok da siyasetçiler ile Saray halkının, dikkatli olması gerekiyor.
Dikkatliler mi?
Yeni kral 2. Charles’in karşılaştığı en önemli sorun bu alanda çıktı.
Kral’ın eşi Saray’da bayan hakları bahisli bir davet düzenlemiş. Çeşitli sivil toplum örgütlerinin yöneticileri gönülleri alınmak üzere davet edilmiş. Bayanlara karşı girişilen her türlü yanlış davranışa karşı devreye girmek üzere faaliyet gösteren bir vakfın lideri olan Ngozi Fulani de davetliler ortasında bulunuyormuş.
Saray halkından olduğu her halinden muhakkak yaşlı bir bayan, arkadaşlarıyla sohbet etmekte olan Ngozi Fulani’nin yanına gelip, evvel taranması bayağı vakit almış saçıyla oynamış; göğsündeki etiketten muhatabının ismini okumaya çalışıyormuş.
Ardından Ngozi ile Saraylı bayan ortasında şöyle bir konuşma geçmiş:
Kadın Ngozi’ye nereli olduğunu sormuş. Aldığı “Buralıyım, İngilizim” karşılığını beğenmemiş olmalı ki, “Afrika kıtasının neresindensin?” diye yinelemiş sorusunu. Ngozi, ülkenin köleci geçmişine atıfta bulunarak, “Bilmiyorum, zira rastgele bir kayıt bırakmadılar” karşılığını vermiş. Ngozi’nin “Buralıyım, İngilizim” deyip durmasına karşın bayan “Hangi ülkenin vatandaşısın?” ve “Tamam da nereden geldin, sizinkiler nereliydiler?” ısrarıyla sorularını sürdürmüş.
En sonunda, bayan, “Anlaşılan nereli olduğunu söylemeyeceksin, hiç değilse buraya ne vakit geldiğini söyle” demiş İngiltere’de doğmuş ve büyümüş Ngozi Fulani’ye…
Saray günlerdir vefat etmiş kraliçenin uzun yıllar nedimeliğini yapmış ve yeni hükümdarın da annesinin anısına hürmeten misyonunu sürdürmesine müsaade verdiği Susan Hussey isimli 84 yaşındaki Saray mensubunun bu patavatsızlığı için özür dileyip duruyor.
‘Lady’ unvanı da bulunan bayanı birinci iş Saray’dan gönderdiler…
Ortalık yeniden de kolay yatışacağa benzemiyor.
Bu ortada, yeni olayın faili olan bayanın ileri yaşı da ileri sürülerek geçmişte Saray’dan birilerinin misal patavatsızlıklarını hatırlatanlar ve o vakit söylenenlerden fazla alınganlık gösterilmediği halde bugün neden bu kadar ileri derecede reaksiyon verildiğini sorgulayanlar da çıkmıyor değil.
‘Saray medyası’ diye anılan gazetelerden…
Ölen kraliçenin eşi Prens Philip‘ten örnekler veriliyor.
Siyahi bir milletvekiliyle karşılaştığında, muhatabına “Kimsiniz?” diye sormuş Philip. “Adım Bernie Grant, milletvekiliyim” yanıtını alınca, “Hangi ülkenin milletvekilisiniz?” deyivermiş…
Jamaika kökenli Warwick Lordu Taylor’a da “Dünyanın hangi egzotik yerindensiniz?” diye sormuş Prens Philip; muhatabı gülerek “Birmingham’dan” karşılığını vermiş…
O devirde onun üzerine giden olmamış lakin bugün İngiltere’de birebir tutum önemli sorun olabiliyor.
Yeni hükümdarın aile içi sorunu da var. Küçük oğlu bir Hollywood sanatkarıyla evlenip ABD’ye yerleşti ve karı-koca buldukları her fırsatta İngiliz kraliyet ailesinin ‘ırkçı’ olduğu argümanını tekrarlıyorlar.
Netflix bu hafta ABD’ye yerleşmiş dük ile eşinin içinde yer aldığı bir belgesel yayımlayacak; belgeselin fragmanında ‘yeni ABD’li’ çiftin Saray’da kıyametler koparabilecek imgeleri yer alıyor. Bir yerde dükün eşi Meghan’ın ağladığı görülüyor.
İngiliz halkı onu kimin ağlattığını merak ediyorsa hiç şaşırmam.
Saray’da yaşayanların kederleri orada bayağı büyük.
Kim kederi ki, sarayda yaşamak çileli olacak, kral da olsan sıkıntının bitmeyecek diye…
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.