LÖSEV LÖSANTE Çocuk ve Yetişkin Hastanesinde, Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Murat Kantarcıoğlu’nun projesi olarak Prof. Dr. Emin Kürekçi, Prof. Dr. Kamil Can Akçalı, Doç. Dr. Dilara Fatma Akın Balı, Uzm. Dr. Emel Bayrak, Uzm. Dr. Serpil Taşdelen, Uzm.Dr. Üstün Ezer, Dr. Biyolog Pınar Akpınar Oktar, Dr. Biyolog Serpil Yanbakan, Uzm. Kimyager Gülşen Yıldırım, ODTÜ Araştırma Vazifelisi Seçkin Öztürk, Biyolog Zeynep Büşra Özer ve Kimyager Deniz Yurtsever Sarıca tarafından kahvenin kanseri önlemedeki tesiri ve yararlarına yönelik araştırma gerçekleştirildi.
Yaklaşık 2 yıl süren araştırmanın sonuçları, ulusal hakemli bir yayın olan Türk Gastreoenteroloji Mecmuası’nda (Turkish Journal of Gastroenterology) 19 Ekim’de “Kahve Türevli Eksozom Gibisi Nanopartiküller: Kapalı Kahramanlar mı?” (Coffee-Derived Exosome-Like Nanoparticles: Are They The Secret Heroes?) başlığıyla yayımlandı.
13 bilim beşerinin imza attığı, Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü, ODTÜ, Anadolu Üniversitesi ve Türk Gastroenteroloji Derneği üzere kurumların dayanak verdiği araştırma sonucunda, kansere karşı yararı lisana getirilen filtre kahvenin birinci kere içindeki hangi bileşenlerin bu etkiyi sağladığı ortaya çıkarıldı.
MikroRNA’ların karaciğer kanser hücreleri üzerindeki etkisi
Araştırmada, kahvenin içinde “insan bedeninde hücrelerin uyumlu çalışabilmesi için kendi ortalarında haberleşmesinden sorumlu doğal hücre kesecikleri” olarak tanımlanan “eksozom” gibisi taşıyıcılar elektron mikroskobu yardımı ile görüntülenerek, 15 yeni mikroRNA zinciri saptandı. Bu mikroRNA’ların karaciğer kanser hücrelerinin üremesini baskıladığı araştırmada gösterildi.
Bu çalışmanın sonuçlarının ilerleyen yıllarda karaciğer kanseri ve ayrıyeten Alzheimer hastalığına karşı yeni tedavi prosedürlerine ışık tutması hedefleniyor.
‘Dünyada birinci sefer tanımladık’
LÖSANTE Çocuk ve Yetişkin Hastanesi Eksozom Çalışma Kümesi Lideri Prof. Dr. Emin Kürekçi, araştırmaya ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, yalnızca beşerler değil bitki ve hayvan hücrelerinin de kendi içinde birbirleriyle bağlantı kurduğunu ve bu bağlantının “eksozom” denilen nanometrik boyuttaki kargo molekülleri aracılığıyla sağlandığını anlattı.
Araştırmayla filtre kahvedeki eksozom gibisi taşıyıcıların içindeki mikroRNA’ların birinci kere ortaya konduğunu ve böylece kahvenin içindeki hangi unsurların kanser hücrelerini öldürme sisteminde yer alabileceğinin saptandığını lisana getiren Kürekçi, şunları kaydetti:
“Dünyada bugüne kadar kahvenin DNA’sı tam olarak sekanslanmamıştı. Bununla birlikte, kahve eksozomları hakkında da kapsamlı bir bilgi yoktu. Bunu saptayabilmek için evvel araştırma laboratuvarımızda kendi geliştirdiğimiz ‘boyut dışlama sistemi’ni kullanarak eksozomlar izole edildi. Daha sonra da bu eksozomlardaki mikroRNA’ların genetik malzemesini tanımladık. Bu tanımlamalar dünyada birinci sefer yapıldı.
Araştırma sonucunda kahve eksozomlarının konsantre halde uygulandığında karaciğer kanser hücrelerinin vefatına neden olduğunu saptadık. Elbette günlük hayatta bunun kanser hücrelerine karşı gerçekleştirilebilmesi için çok ağır bir kahve içiciliğine gereksinim var, yani kimse günde 20 kupa kahve içemez. Bizim de temel maksadımız bu çalışmayı ileri boyuta taşıyarak kahvedeki bu bileşenlerin kansere karşı bir tedavi aracı, ilaç haline getirilmesini sağlamak. Murat Kantarcıoğlu hocamızın hazırlıkları sonrasında bu tarafta çalışmalarımızı sürdüreceğiz.”
‘Kahvenin birçok hastalığa, kansere karşı esirgeyici tesiri biliniyor’
Prof. Dr. Kürekçi, araştırmada “Coffea Arabica” bitkisinden elde edilen filtre kahvenin özel bir kavurma sürecinden geçirilerek deneysel olarak uygulandığını söyledi.
Projede emeği geçen tüm uzmanlara ve kurumlara teşekkürlerini ileten Kürekçi, araştırmayı bilim dünyasına kazandırmaktan büyük memnunluk ve gurur duyduklarını vurguladı.
Kürekçi, insanlara da kahve tüketimiyle ilgili, “Kahvenin birçok hastalığa, kansere karşı gözetici tesiri biliniyor. Bizim çalışmamız ve daha evvel yürütülen çalışmalardan da yola çıkarak sağlıklı bireylere günde 3-4 kupa şekersiz filtre kahve içmelerini öneriyoruz. Bu teklif elbette mide sorunu ve kalp sıhhati sorunu olmayan bireyler için geçerli.” diye konuştu.