Türkiye Petrolleri Anonim İştirakinin (TPAO) yürüttüğü Sakarya Gaz Alanı Geliştirme Projesi çerçevesinde, 2020-2022 periyodunda Karadeniz’de keşfedilen toplam 710 milyar metreküplük dev doğal gaz rezervinin şebekeye verilmesi çalışmalarında sona gelindi.
Karada 8 bin, denizde 2 binden fazla işçinin çalıştığı projede birinci fazda üretilen doğal gaz, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle 20 Nisan’da düzenlenecek “Karadeniz Gazı Devreye Alma Töreni” ile karaya ulaştırılacak.
Doğal gazın çıkarılması süreci fazlar halinde ilerleyecek. Birinci fazda üretilen gazın mayısın birinci yarısında hanelere verilmesi hedefleniyor. Günlük gaz üretimi Faz-1’de 10 milyon metreküp olacak, Faz-2’de 40 milyon metreküpe, Faz-3’te ise 60 milyon metreküpe ulaşacak.
20 Nisan’da Faz-1 kapsamında planlanan 10 kuyunun 5’i, eylül ayı sonunda ise kalan 5 kuyu devreye alınacak. Faz-2 kapsamında planlanan 26 kuyunun 10’u 2025’te, kalan 16 kuyu 2028’de faaliyete geçecek. Amasra Alanı’nı da içeren Faz-3 kısmına ise 2028 prestijiyle geçilecek.
Faz-1 ile Türkiye’nin gereksiniminin yüzde 15’inin, Faz-2 ile de yüzde 40’ının karşılanması hedefleniyor.
Sakarya Gaz Alanı Geliştirme Projesi, Filyos’un 165 kilometre kuzeyinde, 2 bin 200 metre deniz derinliğinde kurulan Deniz Tabanı Üretim Tesisi ile Sakarya Gaz Alanı Kara Tesisi, karadaki ve denizdeki bu iki üniteyi birbirine bağlayan deniz tabanı kordonu, ilişki ve boru çizgileri olmak üzere üç kısımdan oluşuyor.
Uzaktan kumanda yoluyla insansız üretim gerçekleştirmek üzere tasarlanan Deniz Tabanı Üretim Tesisi, 22 bin kilometrekare alana yayılan 10 kuyudan çıkarılan doğal gazı bir ortaya toplayarak karaya sevk edecek.
Boru serim çalışmaları, Haziran 2022’de başladı. Çalışmalar sığ sularda Temmuz 2022’de, derin sularda ise Kasım 2022’de tamamlandı.
Karadeniz gazını karaya taşıyan birinci faz boru çizgisi ise her biri 12 metre uzunluğunda yaklaşık 30 bin boru kullanılarak kuruldu. Deniz tabanına yerleştirilen boru sınırının kıyıdan itibaren birinci 5 kilometrelik kısmı sığ sularda, kalan kısmı ise derin sularda yer alıyor.
Deniz altında kurulan boru sınırı sistemi içerisinde, doğal gaz transfer çizgilerinin yanı sıra biri derin denize antifriz taşıyan, başkası de elektrik, fiber optik, hidrolik ve kimyasal irtibatını sağlayan birer bileşen daha yer alıyor.
Bu kablo ve çizgileri barındıran deniz tabanı kordon sınırı, denizdeki üretim tesisi ile kara tesisi ortasındaki ilişkiyi sağlıyor.
TPAO Filyos Münferit Yatırım Yeri’nde bulunan Sakarya Gaz Alanı Kara Tesisi’nde, Sakarya Gaz Alanı’ndan gelen doğal gaz işlenecek. Gazın içindeki beklenen su ve yabancı unsurlar ayrıştırılacak. Gaz, BOTAŞ’ın standartlarına uygun hale getirilecek ve sonrasında BOTAŞ’a ilişkin Ana Ölçüm İstasyonu’na ve akabinde ulusal gaz şebekesine aktarılacak.
Sakarya Gaz Alanı Geliştirme Projesi’nde Türkiye’nin deniz güç filosundan Fatih, Yavuz ve Yasal sondaj gemilerinin yanı sıra 50 kadar takviye gemisi vazife yapıyor.
Projede 40 bin data toplama noktası kullanılıyor. Bilgi toplama noktalarından elde edilen bilgilerle, vanaların açılıp kapanması da dahil olmak üzere, tüm sistem Türk mühendislerce geliştirilen ve jenerasyonunun birinci örneği olan ZEKİ isimli dijital ikiz teknoloji kullanılarak uzaktan kumanda ediliyor.
TPAO, Ağustos 2020’de Tuna-1 kuyusunda 320 milyar metreküplük bir doğal gaz keşfi gerçekleştirdi. Ekim 2020’de Tuna-1 kuyusundaki sondaj tamamlandığında, kuyudaki rezerv ölçüsü 85 milyar metreküplük revizyonla 405 milyar metreküp olarak güncellendi.
Haziran 2021’de Amasra-1 kuyusunda 135 milyar metreküplük yeni bir rezerv keşfi gerçekleştirildi. Yeni keşiflerle Karadeniz’deki toplam doğal gaz rezervi 540 milyar metreküpe ulaştı.
Aralık 2022’de ise kelam konusu rezerv DeGolyer & MacNaughton isimli bağımsız kuruluşun yine kıymetlendirme çalışması sonucu 652 milyar metreküp olarak tekrar güncellendi ve Çaycuma-1 kuyusunda 58 milyar metreküplük yeni bir rezerv keşfi daha gerçekleştirildiği açıklandı.
Böylece Karadeniz’deki toplam rezerv ölçüsü Aralık 2022 prestijiyle 710 milyar metreküpe ulaştı.