Sultan Abdülaziz zamanında Cape Town’a görevlendirilen Osmanlı ulemasından Ebubekir Efendi’nin torunu olan Rüştü Atala, Güney Afrika’da kalmış ve burada yararlı işlerde bulunmuş bir Osmanlı ailesine mensup.
Eğitimini İstanbul ve Londra’da tamamladıktan sonra Ümit Burnu’na ülkedeki birinci Müslüman pilot olarak dönen Rüştü Beyefendi, Birinci Dünya Savaşı patlak verince İngilizlere karşı Türk saflarında kahramanca savaşmış bir isim.
Rüştü Atala’nın torunu Güney Afrikalı iş insanı İtimat Atala, dedesinin ve ailesinin, Güney Afrika’dan Türkiye’ye uzanan kıssasını ve Türk kimliğinin kendileri için manasını AA muhabirine anlattı.
– Arap çöllerinde İngilizlere karşı Güney Afrikalı bir Osmanlı
Atala, 1896’da periyodun Britanya İmparatorluğu hakimiyetindeki Güney Afrika’da bir Osmanlı vatandaşı olarak dünyaya gelen büyükbabasının, genç yaşta eğitim maksadıyla İstanbul’a gönderildiğini söyledi.
Rüştü Bey’in, Osmanlı’nın birinci Singapur Başkonsolosu olan babası Ahmet Ataullah Bey’in vazife yerinde vefatının akabinde ailesiyle birlikte Londra’ya taşındığını belirten Atala, pilotluk eğitimini de buradayken aldığını tabir etti.
Atala, “Rüştü Beyefendi 18 yaşındayken Ümit Burnu’na döndüğünde, ülkenin birinci Müslüman pilotu olarak karşılandı.” dedi.
Rüştü Bey’in şimdi o yaşta Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle İngilizlere karşı Türk saflarında çarpışma kararı aldığını aktaran Atala, “Meşhur Kût’ül-Amâre cephesinde savaştı. Cepheden arkadaşına yazdığı bir mektubunda Arabistanlı Lawrence’ın Şam’da seyahat ettikleri treni nasıl bombalamaya çalıştığını anlatmıştır.” sözünü kullandı.
– Türk kimliğini Güney Afrika’da yaşatmak
Atala, Rüştü Bey’in Güney Afrika’nın birinci Müslüman bayan hekimi Havva Hayrunnisa Hanımın da dahil olduğu son derece âlâ eğitimli bir kuşağın ferdi olduğuna, o vakitler çalışkan ve meziyetli bir Osmanlı gencinin önünde çok fırsatlar bulunduğuna dikkati çekti.
Büyükbabasının, doğduğu ve yaşadığı Afrika topraklarında Türklük şuurunu koruduğuna işaret eden Atala, şunları kaydetti:
“Kardeşlerimizle hepimizin isimleri Türkçe. Geçmişte apartheid periyodunda isimlerimizden ötürü okulda dışlanırdık. Lakin annemiz bize ebediyen özel olduğumuzu, zira bu isimleri bize köklerimizi asla unutmamamızı dileyen dedemizin verdiğini söylerdi. Kendisine sonsuza kadar minnettarız.”
– Cetlerin lisanını öğrenmek
Atala, geçen sene 26 Temmuz’da vefat eden babası Ahmet Kemal Atala’nın da başarılı bir iş mesleğiyle ömrü boyunca kendilerine ilham olduğunu kaydetti.
Bununla birlikte, meskenden uzak bir çocukluk ve gençlik geçiren babasının Türkçe öğrenme imkanı olmadığını lisana getiren Atala, bu nedenle kendilerine de Türkçeyi aktaramadığını belirtti.
Atala, Türkçe’nin eğitim lisanı olmadığı bir ülkede eğitim gördüklerini hatırlatarak, “Ancak artık Türk vatandaşlığını aldıktan ve Türkiye’yi birkaç sefer seyahat ettikten sonra, cetlerimin lisanını öğrenmek ve konuşmak için yeni bir ilhama sahibim.” halinde konuştu.
Yeni jenerasyona cetlerinin lisanını öğrenmeleri için takviye olmayı bir misyon bildiğini söyleyen Atala, “Bugün gençlerimizin birçoklarının finansal olarak yarar sağlamadıkça yeni şeyler öğrenmeye yönlendirilmediğini görüyoruz.” diye konuştu.