“Ateş”, “kor”, “köz” üzere manaları olan ve halk ortasında birer hafta ortayla düştüğü kabul edilen cemrenin, soğuk kış günlerinin akabinde havayı, suyu ve toprağı ısıttığına inanılıyor.
Baharın müjdecisi olarak kabul edilen ve Arapça “ateş hali”, “kor ateş” manalarına gelen, ısınmayı tabir eden cemrelerin birincisi 19-20 Şubat tarihlerinde havaya düşer.
İKİNCİ VE ÜÇÜNCÜ CEMRE TARİHLERİ
İkinci cemre 26-27 Şubat’ta suya, üçüncü ve son cemre ise 5-6 Mart’ta toprağa düşecek.
“Cemre düşmesi” ayrıyeten hayvancılıkla uğraşanlar için soğuk nedeniyle dışarı çıkaramadıkları hayvanların otlaklara kavuşma vaktinin yaklaştığını, tarımla uğraşanlar için de toprağın işlenme periyoduna gelindiğini söz ediyor.
CEMRE SÖZÜNÜN KELAMLIK ANLAMI
Anadolu Türkçesindeki Arapçadan gelme Cemre sözcüğünün aslında bu ismin benzetme yoluyla değişmiş hâli olduğu söylenebilir. Bulgarlarda Zemire olarak yer alır. Zemre ise Kumuk Türkçesinde nem, buhar üzere manalara gelir. Tasavvuftaki kor ve ateş kavramlarının mecazi manaları vardır. Temizlenmeyi ve tekrar doğuşu temsil eden ateş aşk kavramının yakıcılığıyla da yakından ilgilidir.
Türkiye ve Azerbaycan Türklerinin yaratılışla ilgili eski inançlarından kaynaklanan ve Nevruz Bayramından evvel, yılın son çarşamba gününde yapılan “boz ayın dört çarşambası” uygulamasını tabir eden “Cemle” sözcüğü de “Cemre” ile birebir sözdür. Buradaki “Cemle” de köken olarak “İmir, İmere, Emire” sözcükleriyle temaslıdır.