Kadına yönelik şiddetle mücadelede kurumlar arası iş birliği şart

İSTANBUL (İGFA) – Türkiye’de şiddet gören bayanlara birinci müdahaleyi yapan sıhhat çalışanlarına, toplumsal hizmet uzmanlarına ve sivil toplum kuruluşları temsilcilerine yönelik olarak yapılan araştırma sonuçları kurumlar ortası iş birliğinin yetersiz olduğunu ortaya koydu.

Katılımcıların yüzde 70,4’ü bayanlara yönelik şiddetle uğraşta kurumlar ortasındaki iş birliğini yetersiz bulduklarını tabir etti. Araştırma, Birleşmiş Milletler Bayan Ünitesi (UN Women) tarafından Avrupa Birliği’nin finansal takviyesiyle yürütülen Cinsel Sıhhat ve Üreme Sıhhati Hakları (CİSÜ) Platformu Üyesi Türkiye Aile Sıhhati ve Planlaması Vakfı (TAPV) tarafından ‘Şiddete Maruz Kalan Bayanlara Yönelik Sıhhat Hizmet Sistemlerinin Güçlendirilmesi Projesi’ kapsamında yapıldı.

Proje hakkında bilgi veren CİSÜ Platformu Proje Koordinatörü Ayşe Tek, bayana yönelik şiddetle uğraşta, bayanların hak ve hizmetlere erişiminde ve şiddetin önlenmesinde sıhhat çalışanlarının kritik bir role sahip bulunduğunu belirtti. Tek, şunları söyledi: “Kadınlar şiddete uğradıklarında polise gitmektense sıhhat kurumlarına başvurmayı tercih edebilirler. Bayanlar, şiddet ya da kendi gereksinimleri olmasa bile çocuklar ya da öteki aile bireyleri için sıhhat kurumlarına sıklıkla başvuruyorlar. Bilhassa 1. Basamak sıhhat kuruluşlarından olan ASM’lere gidiyorlar. Bu açıdan şiddet riskini aile tabipleriyle paylaşması bayanın korunması ve önleyici çalışmalar yapılmasını kolaylaştırılabilir ve sistem bunun üzerinden aktif biçimde işletilebilir. Bayana yönelik şiddetin tespiti, şiddete maruz bırakılan bayanın hakları bağlamında bilgilendirilerek şiddeti raporlaştırması, öteki dayanak muhtaçlıkları için ilgili kurum ya da profesyonele yönlendirmesi ve bayanı sürece hazırlayarak bildirim süreçlerinin yürütülerek takibinin sağlanması sıhhat sistemi çalışanlarının temel sorumlulukları ortasındadır.”

‘Şiddete Maruz Kalan Bayanlara Yönelik Sıhhat Hizmet Mekanizmaları’nın Güçlendirilmesi Projesi’ kapsamında TAP Vakfı tarafından şiddete maruz kalan bayanların sağlık hizmetlerine erişimi alanında çalışan uzmanlara yönelik bir anket çalışması yapıldı. Ankete Sıhhat Kurumlarından, Bayana yönelik şiddet alanında hizmet veren kurumlarından, mahallî idarelerden, STK’lardan, Baro’lardan ve Meslek Örgütleri’nden uzmanlar katıldı. İştirakçilere hem kendi tecrübe, bilgi ve karşılaşmalarına dair sorular, hem de içinde bulundukları kurumun, şiddete maruz kalan bayanların sağlık hizmetlerine erişimi konusunda yürüttüğü faaliyetleri, kurumun mevcut durumu, kapasitesi ve yetersizliklerini ve çalışmaları esnasında yaşadıkları meseleleri irdeleyen sorular yöneltildi.

ŞİDDET KARŞISINDA KURUMLAR ORTASI İLETİŞİMSİZLİK HÂKİM

Araştırmaya katılanlar, bayana yönelik şiddetle mücadelede etkinliği sağlamak için en başta gelen koşullardan biri olan kurumlararası işbirliğini oldukça yetersiz bulduklarını söz ettiler. İştirakçilerin yüzde 70,4 üzere yüksek bir çoğunluğu şiddetle mücadelede farklı kurumlar ortasındaki işbirliğini yetersiz bulduklarını lisana getirdi. İştirakçilerin büyük bir oranı, Sağlık Bakanlığı ve Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın diğer idari kurumlarla işbirliğinin zayıf olduğunu belirtirken, yüzde 79,6’sı Sağlık Bakanlığı’nın diğer idari kurumlarla işbirliğini yetersiz bulduğunu kaydetti. Sivil toplum kuruluşlarından iştirakçiler, kamu kurumlarının diğer kamu kurumlarıyla dahi ortalarında kopukluk olduğunu ve bu kopukluğun da tesirli hizmet üretimini sekteye uğrattığını belirttiler. İştirakçilere göre kurumlararası işbirliği zayıf olmasına rağmen, kurumlararası dayanak düzenekleri işliyor. İştirakçilerin yüzde 71,1’i kendi çalıştığı kurumun başka kurumlara dayanak verdiğini, yüzde 70,2’si de takviye aldığını belirtiyor. Lakin, bu dayanakların sürdürülebilir kurumsal sistemlerle değil, ferdî çabalarla yürütüldüğü vurgulandı. Proje Koordinatörü Ayşe Tek, “Kurumlar ortası uyum eksikliği sırf bayanların hak ve hizmetlere erişiminin önünde mahzur değil, birebir vakitte şiddet olgularıyla çalışan meslek elemanlarının, uygulama ve pratiklerde çözümsüz kalmasına, faal müdahale şansının azalmasına neden oluyor. Bayana yönelik şiddet hadiseleriyle mücadelede sırf farklı kurumların birlikte çalışması değil tıpkı vakitte, kurum içinde multidisipliner ve interdisipliner çalışılması çok değerli. Kamu kurumları ile bayana yönelik şiddet alanında çalışan sivil toplum örgütlerinin ve bayan örgütlerinin bir ortada çalışmaları ve bu çalışmaların içinde lokal yönetimin de dahil olması bayana şiddete karşı çok değerli bir adım olacaktır” dedi.

ŞİDDETE DAİR BİLGİLER KİŞİSEL GAYRETLERLE ÖĞRENİLİYOR

Araştırmaya katılanlar, mesleksel alanlarında bayana yönelik şiddet ile ilgili şimdiki düzenleme ve gelişmelere dair bilgiyi çoğunlukla kendilerinin araştırdıklarını belirttiler. İştirakçilerin 3’te ikisinden fazlası çalıştıkları kentteki uyum toplantılarından haberleri olmadığına dikkat çektiler. İştirakçilerin bilgi sahibi olduğu mevzuatlar ortasında en çok bilinenler ortasında 6284 Sayılı Kanun, CEDAW ve İstanbul Sözleşmesi öne çıktı. İştirakçilerin yarısından çoğu şiddete maruz kalan bayanların tespiti ve şiddete maruz kalan bayanlara yönelik sağlık bakım hizmetlerine ilişkin protokol ve yönergelerin mevcut ancak yetersiz olduğunu, dörtte biri de mevcut lakin uygulanmadığı için yetersiz olduğunu belirtti.