CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, CHP Gençlik Kolları Hukuk Kurulu tarafından Ankara’da düzenlenen “Gençlerin Anayasada Kelamı Var” çalıştayının açılışında konuştu.
“GENÇLER FİKİR ÖZGÜRLÜĞÜ İSTER”
Kılıçdaroğlu, burada şunları söyledi:
* Gençler, bir anayasal düzenlemede, özgürlük isterler. Kendi özgürlük alanlarının genişlemesini isterler. Sizin bu talebi gittiğiniz her yerde lisana getirmeniz gerekiyor. Attığınız bir tweet münasebetiyle, sabahın beşinde, altısında; kapınızın çalınmaması lazım. Yani niyet özgürlüğünü; her yerde, her ortamda söz etmeniz lazım. Gençler, fikir özgürlüğü ister ve özgürlük alanlarının genişlemesini isterler.
* Gençler; inancı hasebiyle birisinin sorgulanmasını istememeliler. Biz, herkesin inancına saygılıyız. İnanç, siyaset konusu olmamalı. İnançlara saygılı olmak da insan haklarının temel normlarından birisidir, demelisiniz. Gençler; hiç kimsenin kimliği sorgulanmamalı demeli. Herkesin kimliği kendi onurudur. Kimliğinden, inancından dolayı kimse ötekileştirilmemeli… Gençler bunu talep etmeli. Gençler; hiç kimse ömür usulünden dolayı ötekileştirilmemeli, herkesin ömür üslubuna hürmet duyulmalıdır, demelidir.
* Bütün bu anlatımların temelinde adalet var. Adalet dediğiniz kavram; sıradan bir kavram değildir. Soylu bir kavramdır. ‘Dünyanın bütün ırmakları, adalete susamış bir insanın, susuzluğunu gidermeye yetmez’ der, bir bilge, İranlı bir bilge. İnsanlık tarihi, adalet çabası tarihidir, birebir zamanda… O nedenle, adalet kavramı kıymetli ve kıymetlidir.
“ÖNYARGI EKSENLİ BİR KONTROL OLMAZ”
* Anayasalar, bir toplumdaki adalet hissini teminat altına alan evraklardır. Özgürlük orada müellif. Kontrol orada muharrir. Demokrasilerde, denetlenmeyen hiçbir organ yoktur. Her organ denetlenir, demokrasilerde. Güçler ayrılığının varlık nedeni de budur, esasen. Lakin kontrolün, adalet eksenli olması lazım. Önyargı eksenli bir kontrol olmaz. Adalet ihlal ediliyor mu, edilmiyor mu? Haklar ihlal ediliyor mu, edilmiyor mu? Kontrolün bunun üzerine inşa edilmesi lazım. O nedenle gençler, yasadışı süreçlerin, hukuksuz süreçlerin denetlenmesini de istemeliler.
“VERGİLERİMİZ NEREYE HARCANIYOR SORUSUNU SORMUYORUZ”
* TBMM’yi, Anayasa Mahkemesi denetler. Anayasa Mahkemesi kararlarını, AİHM denetler. Parlamento, bütçe kabul ediyor. Biz bütçe hakkımızı istiyoruz demesi lazım tüm gençlerin. Neden? Zira hepiniz, doğduğunuz andan itibaren vergi verirsiniz. Doğduğunuz andan itibaren vergi veriyorsanız, ödediğiniz vergilerin nerelere harcandığını sorgulamak zorundasınız. Sorgulamazsanız, demokrasi gelişmez. Asla unutmayın: Demokrasinin güçlenmesi, vatandaşın; ödediği vergilerin hesabını sormakla başlar. Pek çok ülke bağımsızlık uğraşını vergilerle başlatmıştır. Toplumun yüzde 99’u, vergilerimiz nereye harcanıyor sorusunu sormuyoruz. Sormadığımız için, demokrasi bir türlü gelişmiyor.
* Toplumun hangi bireyiyle karşılaşırsanız; ödediğiniz vergilerin nereye harcandığını hiç düşündünüz mü diye sorun. İster üniversite öğrencisi, ister ayakkabı tamircisi, ister Ulusal Piyango bileti satan… Toplumun her kesimi… Anayasa; vergi kanunla konur, kanunla kaldırılır der. Yani; Bakanlar Konseyi dahi vergi koyamaz. Bütçenin ekinde bir kanun teklifi daha vardır. Kesin Hesap Kanunu. Bir evvelki yıl, bir bütçe parlamentodan geçti, bir evvelki bütçenin kaynaklarının nerelere harcandığını, ne kadar harcandığını gösterir. Asıl o kanunun üzerinde durmak lazım. Paranın nereye harcandığını biz orada görürüz.
* Parlamentolar bütçeyi kabul eder. Bütçenin gerçek harcanıp, harcanmadığını TBMM ismine Sayıştay denetler. Devletin en kıymetli kurumlarından birisidir. Sayıştay’ın kesin raporu gelmeden bütçe görüşmeleri olmaz. Bu gerçekleri; adaleti arayan gençler olarak sizin bilmeniz lazım. Adalete dayalı kontrol. Sayıştay, neye nazaran kontrol yapıyor? Kaynakların hakikat yere harcanıp harcanmadığını denetler.
* Sizler, genç olarak; her halükârda hayatı sorgulamak zorundasınız. Her alanda sorgulamak zorundasınız. Tabiat haklarından kelam ediyoruz: Doğanızın tahrip edilmesine müsaade vermemeniz gerekiyor. Bu da hem anayasal hem uluslararası… Hukuk normları, bu anayasanın üzerinde. O hakların da bilinmesi lazım. O hakların korunması yalnızca bugün için değil gelecek jenerasyonlar için de çok kıymetlidir.
* İkinci Yüzyıla Davet Beyannamemizi, hepinizin okumasını ve ezberlemesini isterim. Kurultayımızda, oybirliği ile kabul edilmiş bir metindir. Önümüzdeki yüzyılın ideolojisini ve maksadını gösteren bir dokümandır. Kısa, hudutlu sayıda hususlardan oluşan bir metin. Lakin bir yüzyılı tamamlayan bir metin. İkinci Yüzyıla Davet Vizyonumuzun ana eksenini o metin oluşturuyor.
* Darbe hukuk dediğimiz bir kavramı çok sık kullanmaya başladık. Kastettiğimiz; darbe devirlerinden sonra anayasanın ve kanunların değiştirilmesidir, darbecilerin isteği üzerine. Darbe hukukundan arınmayan bir hukuk metni, demokratik bir metin olamaz. Zira, özgürce tartışılma yeri olmamıştır. Ve siz gençler, şunu söylemelisiniz: Bir hukuk normu oluşturuluyorsa, hepimizin özgürce kanılarını tabir edebileceği bir ortam olmak zorundadır. Bu türlü bir ortam yoksa siz aslında niyetlerinizi özgürce söyleyemezsiniz. Hukuk normları oluşturulurken, herkesin kanılarını özgürce söz edebileceği bir ortamın varlığı gerekir. Darbe sonrası, fikir özgürlüğüne sınırlama getirildiği için; kendi hukuk normlarını oluşturdular. Biz o nedenle ona darbe hukuku diyoruz. Darbecilerin koyduğu kurallar var.
“BİZ HUKUK SİSTEMİMİZİ, DARBE HUKUKUNDAN ARINDIRMAK İSTİYORUZ”
* Gençler demeli ki, biz hukuk sistemimizi; darbe hukukundan arındırmak istiyoruz. Bunu söylemelisiniz. Altılı masanın bir ortaya gelip, başkanların; anayasa konusunda belirli normlar oluşturması, çok farklı siyasal partilerin bir ortaya gelip bir hukuk normu oluşturması, son derece kıymetlidir. Her birimisin dünya görüşü farklı. Lakin bizi bir ortaya getiren demokrasi. Demokrasiye duyduğumuz hasret. Demokrasi olmalı diyoruz. Niyetlerimizi özgürce tabir edebilmemiz için, evvel demokrasi olması lazım diyoruz.
* Altı başkan bir ortadayız, o nedenle. Vakit zaman size sorarlar; ‘Efendim bu kadar, iktisatta sorun varken, beşerler yatağa aç girerken, milyonlarca genç işsizken, neden tutturdunuz da bir anayasa değişikliği yapıyorsunuz’ diye. Bunu vakit zaman televizyonlardan da dinlersiniz. Bütün bu meselelere kaynaklık eden hukuk sistemi… Siz kişinin can ve mal güvenliğini sağlamadan, kişinin fikir özgürlüğünü sağlamadan; ekonomiyi nasıl düzelteceksiniz? İnsanlara nasıl garanti vereceksiniz? Dünyada nasıl saygın olacaksınız? Demokrasiyi bu çerçevede oluşturmamız lazım. Ondan sonra fikirlerimiz elbette ki farklı olabilir, farklı pencerelerden dünyaya bakabiliriz.
* Toplumsal devlet ve toplumsal demokrasi… Toplumsal demokrasi ile toplumsal hukuk devleti ortasında, çok yakın irtibat vardır. Toplumsal devlet nedir? Kişinin hak ve özgürlüklerini, bir toplumda yaşamasının alt normlarını oluşturan devlet demektir. Kaynağı hakça bölüşen devlet demektir, toplumsal devlet. Hiçbir çocuğun yatağa girmedi, herkesin işinin gücünün olduğu, herkesin kendi köyünde, mahallesinde özgürce gezebildiği devleti yaratmaktır. Toplumsal hukuk devleti ile toplumsal devlet ortasındaki normu da öğrenmeniz ve anlatmanız gerekiyor. Kişinin hak ve özgürlükleri yanında, onun rahat geçinebileceği bir ortamı anlatır.
* Bir soru: Gençler neden umutsuz, neden yurt dışına gitmek istiyorlar. Birinci soru neden? Bizim jenerasyon, biz; babalarımızdan daha yeterli bir eğitim aldık. Onlardan daha yeterli bir hayat standardı sağladık. Gelirimiz onlardan çok daha fazlaydı. Genç jenerasyon, artık; babalarından ve annelerinden daha âlâ bir eğitim almalarına rağmen daha düşük bir gelire mahkum edildiler. Bunu da sakın unutmayın. Üniversiteyi bitirmiş, doktora yapmış; minimum fiyatla iş bulamıyor. Taban fiyat ile iş bulduğunu düşünün, ne daire alabilir ne araba? Fakat ‘Almanya’ya gidersem, alabilirim’ diyor. Ümitsizliğe sevk eden temel norm bu.
* Gençlerin umudu yeşertmesi ve büyütmesi lazım. CHP’li olmak kolay bir şey değil. CHP’li olmak demek; adaletten yana durmak demektir. İnsan haklarından yana durmak demektir. Beşerler ortasında hiçbir ayrım yapmamak demektir. CHP’li olmak demek, kendi ülkesinin tarihini çok yeterli bilmek; ve o tarihten ders çıkararak geleceği inşa etmek demektir. Tarihimizi çok güzel bilmek zorundayız.
“YÖK ÜZERE BİR KURUMUN OLMAMASI GEREKİR”
* Toplumsal bilgi ekonomisi… Bilgi üretmeyen hiçbir ülke, büyüyemez ve kalkınamaz. Bilgi üreten ülke, katma pahası yüksek eser üretir. Bilgi üretmek, kıymetli. Bilgi üniversitelerde üretilir, bilim merkezlerinde üretilir. Bilgi üretilebilmesi için, her türlü niyetin özgürce tartışılabileceği bir ortamın yaratılması gerekir. Yani YÖK üzere bir kurumun olmaması gerekir. Farklı düşündü diye, üniversite hocasının üniversiteden atılmaması gerekir. En kıymetli şeyin, farklı niyet olduğunu sakın unutmayın. Hepimiz tıpkı şeyi düşünürsek vakti durdururuz.
* Bilgi üretmek… Bilginin toplumsallaşması lazım. Üniversitede üretilen bilginin, geniş kitlelere aktarılması gerekir. Toplumu ileriye taşıyan kimler? Düşünenler. O toplumun yüzde biri, ikisi, üçü. Bilgi üretmediğiniz taktirde, bilgi iktisadına dayalı; üniversiteleri bilgi üreten, üretilen bilginin endüstrici tarafından elle tutulur metaya dönüşmesini sağlayan bu telefonlar, diğer ülkelerin üretimleri. Biz onların pazarıyız. Bilgiyi üreteceğiz biz. Bilgiye dayalı, katma bedeli yüksek eser üreteceğiz ve dünya ile rekabet edeceğiz diyoruz biz. Bunun farkına varmalısınız. Aksi halde katma kıymeti yüksek eser üreten ülkelerin, 85 milyon pazarı olur. Pazar olmak istemiyoruz. Üreten bir ülke olmak istiyoruz. Bu demokrasi içinde olur.
“İBRAHİM KABOĞLU’NA YURT DIŞINA ÇIKIŞ YASAĞI GETİRDİK, BİR DE ÜNİVERSİTEDEN ATTIK”
* Demokrasinin teminatı anayasa. Ancak bu anayasa birebir vakitte, darbe hukuku eseri. Siz bunları anlatmak zorundasınız, gençlere. Türkiye büyük bir ülke. O denli anlatmalısınız ki, karşısındaki kişinin ezberi bozulmalı. Biz bunu yapabiliriz. Çok sayıda bilim insanı, Türkiye’de özgür bir ortam bulamadıkları için dünyanın sayılı üniversitelerine gittiler. Biz ne yaptık? Anayasa konusunda dünya çapında bir marka olan, İbrahim Kaboğlu’na yurt dışına çıkış yasağı getirdik, bir de üniversiteden attık. Olmaz. Bunları anlatmak zorundasınız.
* Elbette ki anayasa tek başına bir tahlil değil. Bütün sorun uygulamada. Anayasa var, yasalar var, alt mahkemenin Anayasa Mahkemesi kararını uygulaması lazım, lakin uygulamıyorum diyor. Ne yapacaksınız? Demokratik kültür dediğimiz kavramı büyütmemiz lazım. Birisi kanunlara ters iş yapıyor. Ve siyasi otorite tarafından o kişinin sırtı sıvazlanıyorsa, onu toplumun vicdanına seslenerek dillendirmeniz lazım. Mahkemeler var. Hâkim üstten gelen talimata nazaran karar veriyor.
* Anayasa 138, üniversal bir kuraldan kelam eder. Hâkim, hukukun üstünlüğü ve vicdani kanaatine nazaran karar verir der. Kanuna nazaran karar verir demiyor. Vicdan, felsefecilere nazaran; Allah’ın insanın yüreğindeki sesidir, der. Bu kadar da olmaz der ve karar verir. Genç hukukçu arkadaşlarımın bunları bilmesi lazım. Anlatırken, kararlılıkla anlatırken, dillendirirken… Bu CHP’li bunlar biliyorlar, demeli karşıdaki kişi.
* Burada gençler ile ilgili bir düzenleme de var. Gençleri potansiyel bir hatalı gören bir nizam bu. O anlayışla yaklaştığı için, onların özgür dünyasını keşfetmemiş bu darbe hukuk, darbe anayasası. Gençlerin özgürlüğünü yazmamışlar. Bu da önemli…”
“SIRALAR ÇOK SÖYLENİYOR: ‘NEDEN BU ÜLKEDE DOĞDUM?”
CHP Genel Lider Yardımcısı Gökçe Gökçen, şu değerlendirmeleri yaptı:
* Şu sıralar çok söyleniyor: ‘Neden bu ülkede doğdum? Neden bu vakitte yaşıyorum? Neden benim de öbür ülkelerdeki gençler üzere olağan bir hayatım olamıyor. Neden siyasetle ilgilenmek zorunda kalıyorum?’ diye… Ve ‘acaba ne olacak’ diye bir tedirginlik de var. Güçlü bir, ‘bu sistem değişecek’ duygusu da…
* Bir yandan sonsuz bir süratle ilerleyen bir gündem, ahlaken yozlaşmış bir tertip. Altı yaşında bir kız çocuğunun istismarını savunabilecek kadar alçalanlar, gençleri tarikat ve cemaatlere mahkûm edenler var. Birebir yerde biz gençleri görmeyen; bayanları sırf başörtüsü ve kıyafeti ile tanımlayan, hepimizi yoksullaştırırken, yoksuldan alıp, zengine verenler var.
* Başka yanda ise bu ahlak çöküşünün bizlere yakışmadığını haykıran, ‘artık yeter’ diyen milyonlar var. Hepimizin kurtuluşu, Türkiye’nin keyifli geleceği için sabırla çabalayanlar var. ‘Benim işim birleştirmektir, sistemi kurmaktır, sistemi çalıştırmaktır’ diyen, Türkiye’yi yepisyeni bir siyaset anlayışı ile tanıştıran Genel Liderimiz Sayın Kemal Kılıçdaroğlu var.
CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, toplantıda şu açıklamaları yaptı:
* Bir kırılma noktasındayız ve anayasa tartışıyoruz. Gençler için anayasa tartışıyoruz. Gençler ile birlikte anayasa tartışıyoruz. Temel sorun, anayasaların herkesi kapsayan, gün geçtikçe paha kazanan toplumsal uzlaşı metinleri olması gerekirken ya da her doğan için yazılmış olması gereken metinlerden birinin Türkiye’de, Erdoğan için yazılmış olmasının sorunsalını nasıl aşabileceğimizi tartışıyoruz.
KİLLİK: “BİZ BU ANAYASAYI DEĞİŞTİRMEYİ, KENDİMİZE BİR MİSYON OLARAK BİLİYORUZ”
CHP Gençlik Kolları Genel Lideri Gençosman Killik ise şunları söyledi:
* Yarınımızı nasıl yaşayacağımızın anayasasını bugünden yapmak, bugünden tartışmak istiyoruz. Anayasalar; bir devletin temel yapısını, idare biçimini, devletin temel organlarının kuruluşunu, işleyişini ve birbirleri ile alakalarını düzenler. Anayasaların bir öbür değerli istikameti; temel hak ve özgürlüklere yer vererek, bireylerin bu hak ve özgürlüklerini; gerek devlet, gerek öbür bireylere karşı teminat altına almalarıdır.
* Mevcut anayasa bilhassa bu açıdan; bir anayasanın taşıması gereken fonksiyonların büsbütün tersindedir. Demokrasi ve özgürlükleri korumak bir yana, bunların sınırlanmasına kendisine misyon edinmiş ve darbe eseri bir anayasadır. Biz bu anayasayı değiştirmeyi, kendimize bir misyon olarak biliyoruz. (ANKA)