Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan ile milletlerarası kurallar temelinde görüşmeleri sürdürmeye hazır olduklarını belirterek, “Komşumuzun kanuna karşı son hareketleri sonucunda inancımızın sarstığını dikkate alarak müzakereleri devam ettirmek için BM, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı üzere memleketler arası örgütlerin arabuluculuk yapmasına hazırız” dedi.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov, ABD’nin New York kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Kurulu’na hitap etti. Caparov konuşmasında, 14-17 Eylül tarihlerinde Kırgızistan-Tacikistan hududunda yaşanan çatışmalara değindi.
“Özbekistan ile ortak çalışmaları tamamlayarak devlet hudutlarına ait mutabakat imzalamaya hazırlanıyoruz”
Sovyetler’in dağılmasından sonra hudut sıkıntılarının meydana geldiğine işaret eden Caparov, bunlardan kimilerinin günümüze dek çözülmediğini söyledi. Cumhurbaşkanı Caparov, Çin ile 1996’da ve Kazakistan ile 1999 yılında tartışmalı hudut problemlerinin muvaffakiyetle çözüldüğünü anımsatarak, “Halihazırda Özbekistan ile ortak çalışmaları tamamlayarak devlet sonlarına ait muahede imzalamaya hazırlanıyoruz” dedi.
Tacikistan ile ilgili olarak “Komşu halklarımız evvelden beri yan yana yaşıyorlar. Bizi ortak kıymetlerimiz, kültürümüz, örf adetlerimiz birleştiriyor. Dinimiz aynı” diyen Caparov, tarihteki Manas Baba’nın Tacik kızıyla evlendiğini hatırlattı. Caparov, Sovyetler Birliği’nin dağıldığı 1991 yılında Bağımsız Devletler Teşkilatı (BDT) üyesi ülkelerin kabul ettiği Almatı Deklarasyonu’nda devletlerin birbirlerinin toprak bütünlüğünü ve devlet hudutlarının dokunulmazlığını kabul ettiğini beyan ettiğini aktardı.
Bu deklarasyona Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman dahil olmak üzere 11 ülke önderinin imza attığını lisana getiren Caparov, “Daha sonra 15 Nisan 1994 tarihinde Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman BDT üyesi ülkelerin egemenliği, toprak bütünlüğü ve hudutlarının dokunulmazlığı ile ilgili Moskova Deklarasyonu’nda bu prensipleri teyit etmişti. İmza atarak kabul etmişti. Lakin artık bu prensiplerden vazgeçmesi üzücü” dedi. Cumhurbaşkanı Caparov, Rahman’ın ülkesindeki kanlı iç savaşın sona erdiği 1998’den sonra birinci resmi ziyareti Kırgızistan’a yaptığını hatırlatarak, Kırgızistan ile Tacikistan ortasında devletlerarası münasebetlerin temelleri ve güzel komşuluk ve paydaşlık mutabakatlarının imzalandığını hatırlattı.
Caparov, iki ülke ortasında hudut problemlerinin tahlili ile ilgili çalışmalar başlamasından bu yana Kırgız tarafının üzerine aldığı tüm zorunluluklara uygun yapan müzakereler yaptığını söyledi. Geçen yıl nisan ayında Tacikistan Silahlı Kuvvetleri’nin Kırgızistan topraklarına nedensiz saldırdığını anımsatan Caparov, “Bunun sonucunda 36 vatandaşımız hayatını kaybetmiş, önemli maddi ziyan verilmişti” dedi. Cumhurbaşkanı Caparov, Kırgız halkının tarafsız bölgede görüşme talebine karşın Tacikistan’ın başşehri Duşanbe’ye giderek hudut problemiyle ilgili karşılıklı çıkar sağlayacak bir tahlil bulmak için Rahman ile görüştüğünü tabir etti.
“140 bine yakın vatandaşımız sona yakın köylerden tahliye edildi”
Caparov, 14-16 Eylül tarihlerinde Kırgızistan’ın güneyinde büyük askeri çatışma yaşandığını anımsatarak, “Daha evvel sağlanan tüm mutabakatlara karşın Tacik tarafı, Kırgız-Tacik sonunun tüm kısımlarında hudut muhafız ve sivil tesislere saldırdı. 140 bine yakın vatandaşımız hududa yakın köylerden tahliye edildi” dedi.
“BM, Avrupa Güvenlik ve İş birliği Teşkilatı üzere milletlerarası örgütlerin arabuluculuk yapmasına hazırız”
Cumhurbaşkanı Caparov, komşu Tacikistan ile milletlerarası kurallar temelinde görüşmeleri sürdürmeye hazır olduklarını söz ederek, “Komşumuzun kanuna karşı son aksiyonlarının sonucunda inancımızın sarstığını dikkate alarak müzakereleri devam ettirmek için BM, Avrupa Güvenlik ve İş birliği Teşkilatı üzere memleketler arası örgütlerin arabuluculuk yapmasına hazırız” dedi.
“Biz birinci olarak saldırmadık ve saldırmayacağız”
Ellerinde Tacik tarafının taarruzlarını kanıtlayan dokümanların bulunduğuna dikkat çeken Caparov, “Biz birinci olarak saldırmadık ve saldırmayacağız. Silah kullanmamaya çalışıyoruz ve sivillere karşı ateş açmıyoruz. Tacik tarafın şiddetine uygun reaksiyon göstermekle sonlu kalıyoruz” sözlerini kullandı. Cumhurbaşkanı Caparov, yabancı topraklara göz dikmediklerini, ancak ülkesinin topraklarının 1 santimini bile kimseye vermeyeceklerini belirterek, hudut meselelerinin fakat müzakere yoluyla çözülmesi gerektiğini kelamlarına ekledi.
Kırgızistan-Tacikistan ortasındaki çatışmalarda 94 kişi ölmüştü
Kırgızistan-Tacikistan hududunda 14 Eylül’de başlayan ve aralıklarla devam eden çatışmalar 16 Eylül günü sağlanan ateşkes muahedesine karşın aralıklarla sürmüştü. Her iki taraf birbirlerini ateşkesi ihlal etmekle suçlamıştı. Kırgızistan, çatışmaların yaşandığı Batken bölgesinden 140 bine yakın kişiyi tahliye etmiş, bölgede acil durum ilan edilmişti. Kırgızistan’da ayrıyeten hayatını kaybedenler için ulusal yas ilan edilmişti. Çatışmalarda Kırgızistan tarafında 59, Tacikistan tarafında ise 35 kişi olmak üzere toplam 94 kişi hayatını kaybetmişti. (İHA)