KLEPTOMANİ (ÇALMA-HIRSIZLIK HASTALIĞI) NEDİR?
Dürtü denetim bozukluğu sınıfına giren ve çalma hastalığı olarak bilinen kleptomani, ruhsal bir rahatsızlıktır. Kleptomani, maddi kıymeti olmadığı, şahsî kullanım için ihtiyaç duyulmadığı halde, objelere yönelik çalma dürtüsüne direnç gösterememe ile tanımlanan bir dürtü denetim bozukluğudur.
Genelde ergenlik periyodunda başlayan, geç erişkinliğe kadar süren, kimi hastalarda ömür uzunluğu sürebilen bir rahatsızlıktır. Kleptomani hastaları çoğunlukla mağazalar ve süpermarketler üzere halka açık yerlerde hırsızlık yaparlar.
Çalma hareketi sonrasında kişi çaldığı objeyi ekseriyetle ya birine verir ya yerine gizlice geri koyar ya da çöpe atar. Bu bireylerde oluşan çalma dürtüleri çoklukla bir anda, plansız ve yardım almaksızın gerçekleşir.
KLEPTOMANİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kleptomani belirtileri şunları içerebilir:
– Gereksinim duyulmayan eşyaları çalma konusunda güçlü dürtüler duyma ve bu dürtüleri denetim etmede yetersizlik,
– Dürtüler oluştuğunda hissedilen gerginlik, kaygı yahut uyarılma hissi,
– Çalarken zevk, rahatlama yahut tatmin olma,
– Hırsızlıktan sonra kendini hatalı hissetme, pişmanlık duyma, kendinden nefret etme, utanma yahut tutuklanma korkusu hissetme,
– Dürtülerin geri dönüşü ve kleptomani döngüsünün tekrarı.
KLEPTOMANİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Kleptomani tedavi edilmediği takdirde özel hayatta ve iş hayatında önemli duygusal, yasal ve finansal sıkıntılara neden olabilir. Her ne kadar dehşet yahut utanç hisleri kleptomania için tedavi aramayı zorlaştırsa da, yardım almak çok kıymetlidir.
Kleptomaninin kendi kendine üstesinden gelmek zordur. Tedavi olmadan, kleptomani devam eden ve uzun vadeli bir durum olarak kalacaktır. Bununla bir arada çalışmalar, hastanın çalma dürtüsünde yaşla bir arada azalma olabileceğini de göstermektedir.
Kleptomaninin tedavisi tipik olarak psikoterapi ve ilaç tedavisinden birini ya da her ikisini içerir. Bununla birlikte, standart bir kleptomani tedavisi yoktur ve bu mevzudaki araştırmalar hala devam etmektedir. Kleptomani hastası olan bir kişi için hangi tip tedavinin en güzel işe yaradığını bulmak için birkaç çeşit tedavi denemek zorunda kalınabilir.
İlaçlar: Kleptomani tedavisinde psikiyatrik ilaçların kullanımı hakkında çok az bilimsel araştırma vardır. Kleptomani için FDA (Amerikan Besin ve İlaç Bakanlığı, Food and Drug Administration) onaylı bir ilaç yoktur.
Bununla bir arada, aşağıdaki ilaç yahut ilaç kümeleri kleptomani tedavisinde reçetelenebilir:
Naltrekson: Çalmakla alakalı dürtü ve zevkleri azaltabilecek bir opioid antagonisti olan naltrekson aslında bir bağımlılık ilacıdır.
Antidepresan: Bilhassa seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olanlar tercih edilir.
Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi olarak isimlendirilen psikoterapi çeşidi; sıhhatsiz, olumsuz inanç ve davranışları tanımlamaya ve bunları sağlıklı, müspet olanlarla değiştirmeye yardımcı olur.