BATUHAN ALKAN / HERKES DUYSUN (BURSA İGFA)
Ramazan ayında fidye, fitre, zekat ve sadaka üzere ibadetlerin değer kazandığını belirten Osmangazi Din Vazifelileri Derneği Lider Vekili Muhammed Lütfü Taşçı, “Müslümanlar ekseriyetle bu ibadetleri Ramazan ayının son 10 gününde ağır bir biçimde yerine getirirler. Fitre, temel gereksinimlerinin dışında aşikâr bir mala sahip olan, kendisi ve velayeti altındaki bireyler için her Müslüman’ın yerine getirmekle yükümlü olduğu bir mali ibadettir. Dünyaya bir dakika evvel gelmiş bir çocuk bile artık canlıdır ve fitresi verilmelidir. Bu nedenle fitrenin bir başka ismi can sadakasıdır ve canlı olan her varlığa verilmelidir. Fitre yalnızca Ramazan ayında yoksullara verilen bir yardım halidir ve Ramazan Bayramı’ndan evvel verilmesi gereklidir.” dedi.
“NAMAZ İSLAM’IN DİREĞİ, ZEKAT İSE İSLAM’IN KÖPRÜSÜDÜR”
Fitrenin vacip lakin zekatın farz olduğunun altını çizen Taşçı, “Zekat, Kur’an-ı Kerim’de sık sık bahsedilen bir ibadettir ve çoklukla namazla birlikte zikredilir. Güçlü bir Müslüman’ın malının her yılın sonunda 40’ta 1’ini yoksullara vermesi emredilir. Namazla zekat ortasında çok önemli bir bağ vardır. Peygamberimizin tabiriyle namaz İslam’ın direği, zekat ise İslam’ın köprüsüdür.”
“ORUÇ TUTAMAYAN KİŞİ FİDYE VERMEKLE YÜKÜMLÜDÜR”
Fitrenin bazen fidye ile karıştırıldığını da belirten Taşçı, “Fidye çok değerlidir. Kişinin bazen ibadetlerini yerine getiremediği hastalık, yaşlılık üzere durumlar olabilir. Şayet ibadet süreksiz bir hastalıktan ötürü yerine getirilemiyorsa, kişi güzelleştikten sonra ibadetlerini yapmalıdır. Lakin bazen o denli hastalıklar olabiliyor ki kişinin güzelleşmesi mümkün değil, ne yapacak bu durumda? Legal bir özür sebebiyle yerine getirilemeyen bir ibadete bedel olarak fidye ödenir. Fidye farzdır. Oruç tutmakta zorlanan bireyler için bir fakirin günlük yiyeceği kadar fidye verilmesi kafidir. Pekala, bu ölçü ne kadardır? İki öğün yemektir. 2023 yılı Diyanet İşleri Başkanlığı’nın fidye ölçüsü en az 70 TL’dir. Belirtilen ölçünün üstünde bir hudut yoktur, lakin en az 70 TL verilmelidir. Bir Müslüman, rahatsızlığından dolayı Ramazan ayı boyunca oruç tutamadıysa, 30 gün için iki öğün olmak üzere en az 2100 TL fidye vermekle yükümlüdür. Böylelikle, bir özür sebebiyle yerine getirilemeyen ibadetin bir maddi bedeli olarak fidye ödenir.” tabirlerini kullandı.
ZEKAT, FİTRE VE FİDYE KİMLERE VERİLİR?
Zekat ve fidyenin yalnızca Müslüman olanlara verilebileceğinin altını çizen Taşçı,” Zekat öncelikle yoksul olan kardeşlere, sonra yeğenlere, daha sonra amca, hala, dayı, teyze üzere yoksul olan akrabalara, son olarak da komşulara, yani merkezden muhite gerçek verilmelidir. Geçtiğimiz aylarda ülkemizin yaşadığı felaketten sonra Diyanet İşleri Başkanlığı depremzedeleri zekat, fitre ve fidye önceliğinde birinci sıraya aldı. Lakin bu süreksiz bir durum… Olağanda bahsedilen sıralamaya nazaran verilmesi gereklidir.”
ZEKAT VE FİTRE KİMLERE VERİLMEZ?
Zekat ve fitrenin kimlere verilemeyeceğine de değinen Lütfi Taşçı, “Anne, baba, büyükanne, büyükbaba, çocuklar ve torunlar üzere bakmakla yükümlü olduğumuz bireylere asla verilemez. Koca, karısına karı da kocasına asla ve asla fitre yahut zekat veremez. Zira İslam, bu yardım parasının konut içinde dönmesine müsaade etmez. Varlıklı bireylere de verilmez. Zekat ve fitre mescide, çeşme için, yol için, köprü için asla verilmez, zira zekat ve fitre yoksulun hakkıdır. Bu türlü olunca yoksulun eline şahsen vermek gerekir. Pekala, buralara ne verilir? Sadaka, infak. Zati sadak-ı cariye diyoruz. Sadak-ı cariyede bulunanlar; yani yol, çeşme, okul, köprü, camii, hastane üzere yerlerin imalinde katkıda bulunan şahıslara sadak-ı cariye deriz.” Tabirlerini kullandı.
İSLAM’A NAZARAN GÜÇLÜ KİMDİR?
İslama nazaran, nisap ölçüsü mala sahip olanın varlıklı olarak değerlendirildiğini belirten Taşçı şöyle konuştu;
“Nisap ölçüsü malı olan güçlü sayılır ve zekat vermekle yükümlüdür. Nisap şudur: Borcundan ve asıl gereksinimlerinden öteki bir nisap ölçüsü malı yahut parası olan kimse güçlü sayılır. Nisap ölçüsünü İslam belirlemiş, 80 gram altın. Hiç borcun yok, 80 gram altının var. O halde zekat vermen gerekir. Gümüş tahminen bugün çok kullanılmıyor fakat onun da ölçüsünü belirtelim, 561 gram olarak belirlenmiştir. Parada 80 gram altının bugün karşılığı kaç TL’ye denk geliyorsa, borcun yoksa birikmiş o kadar paran varsa mali ibadetleri yapmakla yükümlüsün.”