Gazeteci – yazar Murat Yetkin, “Erdoğan’ın Esad’la görüşme ihtimali ile Türkiye’nin Suriye’deki PKK/YPG varlığına karşı kara harekâtı başlatma hazırlığı ortasında yakın alaka var. Tıpkı halde Erdoğan’ın Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’le Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’yi buluşturma gayretiyle da.” yorumunu yaptı.
Yetkin yazısında, “Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Erdoğan’ın Esad’la görüşmesi için devrede olduğu ve bu mevzuda Erdoğan’ı sıkıştırdığı sır değil. Tahminen de yakında bu buluşmanın Putin’in Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky ile görüşmeyi kabul etmesi pazarlığının bir modülü olduğu ortaya çıkar. O denli ya, daima Putin Erdoğan’ın istediklerini yapacak değil ya… İşin ucunda Nobel Barış Mükafatı umudu var. Bu varsayımda bulunabiliriz, zira Erdoğan’ın “katil” dediği Esad’la görüşeceğini söylemesinden sonra Esad şartlar öne sürmeye başladı. Örneğin İdlib’ten çekilme, Suriye’de “işgalci güç” olduğunu kabul etme üzere. Son olarak Lübnan’da yayınlanan Hizbullah yanlısı Al Akhbar gazetesiyle mülakatında “Türkiye’den söz değil icraat bekliyoruz” dedi. Esad’ın beklediği icraat Türk askerinin çekilmesiyse yeni bir kara harekâtı durumu ne tarafta değiştirecek?” tabirini kullandı.
|
Ne olmuştu? Suriye’de protestoların şiddetle bastırılmaya çalışılmasıyla 15 Mart 2011’de başlayan ve hala devam eden, terör örgütlerinden devletlere birçok tarafın dahil olduğu, 2. Dünya Savaşı sonrası devrin en kanlı çatışmalarından olan Suriye İç Savaşı Şam idaresinin Batı dünyasıyla ilişkisini kopardı. Şam’ın ülkenin kimi kısımlarında denetimi kaybetmesiyle oluşan güç boşluğundan faydalanan IŞİD üzere radikal İslamcı kümeler da savaşın tarafı haline geldi. Türkiye, savaş boyunca Esad’ı devirmeye çalışan muhalif kümelere takviye verdi. Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı ve Ahmet Davutoğlu’nun Başbakanlığı’nda Türkiye, artan IŞİD akınları nedeniyle Şah Fırat Operasyonu’nun düzenleyerek TSK’yı Suriye’ye soktu ve Süleyman Şah’ın naaşını taşıdı. Türkiye, Suriye’nin kuzeydoğusunu terör örgütü olarak tanıdığı SDG’nin denetim etmesini de bir ulusal güvenlik tehdidi olarak görüyor. ABD’nin IŞİD’le uğraş ve devamında SDG ile YPG’yi desteklemesi, Ankara-Washington sınırında bir gerginlik konusu. Türkiye 2016’dan bu yana Suriye’nin kuzeyine 4 kapsamlı operasyon düzenledi. Bu harekatlar 2016’da Cerablus, El-Bab ve Halep’e yapılan Fırat Kalkanı, 2018’de Afrin ve Halep’e yapılan Zeytin Kolu, 2019’da Rasulayn ve Tel Abyad’a yapılan Barış Pınarı, 2020’de İdlib’e yapılan Bahar Kalkanı harekatları. Cumhurbaşkanı Erdoğan, savaş boyunca Esad zıddı birçok telaffuz kullandı, Suriye başkanına “katil”, “terörist” dedi, “Muhaliflerin Esad’ı indireceğini” söyledi. Bu periyotta birçok AKP yetkilisi ve iktidara yakın medya kuruluşu Esad’a ‘Esed’ diye hitap etmeye başladı. 2022’de Türk dış siyaseti İsrail, Mısır ve Ermenistan üzere geçmişte krizler yaşadığı ülkelerle olağanlaşma sürecine girerken Şam da gündeme geldi. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, 2022’nin Ağustos ayındaki bir konuşmasında Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ile Ekim 2021’de görüştüğünü kamuoyuna duyurdu. Ankara’dan Şam ile de olağanlaşma sürecine girilebileceğine dair sinyaller gelmeye başladı. Cumhurbaşkanı, Endonezya’daki G20 önderler tepesi sonrası yaptığı açıklamada, Esad ile ilgili soruya, “Siyasette ebedi olarak dargınlık, kırgınlık, küslük olmaz. Haziran seçiminden sonra bir sil baştan yapabiliriz” formunda konuşmuştu. Erdoğan 23 Kasım’da yaptığı küme toplantısında da, “Esad ile görüşme olabilir, siyasette küslük dargınlık olmaz eninde sonunda adımlarımızı atarız” dedi. Erdoğan ve Esad, son olarak 2011 yılında telefonda görüşmüştü. |