Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, bünyesinde barındırdığı asbest ölçüsü nedeniyle uzmanlar tarafından ‘ölüm gemisi’ olarak isimlendirilen Brezilya’ya ilişkin nükleer uçak gemisi Nae Sao Paulo’nun sökümü için Türkiye’ye getirilmesinden vazgeçildiğini duyurdu.
‘Ölüm gemisi’ diye nitelenen nükleer uçak gemisi Nae Sao Paulo’nun söküm için Türkiye’ye getirilmesi geniş bölümlerce eleştirilmişti. Yansıların akabinde bakanlık geri adım attı.
Konuyla ilgili Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, şu açıklamayı yaptı:
* “1- Brezilya Basel Kontratı Yetkili Otoritesi IBAMA (Brezilya Etraf ve Yenilenebilir Doğal Kaynaklar Enstitüsü) tarafından Bakanlığımıza yapılan “NAE Sao Paulo” isimli eski askeri uçak gemisinin ülkemize Sök Denizcilik ve Tic. Ltd. $ti. tarafından sökülmek üzere ithal edilmesi için sunulan notifikasyon müracaatına 30.05.2022 tarihinde karasularımıza girmeden kontrol yapılması ve Bakanlığımız uzmanlarının nezaretinde söküm yapılması şartıyla KOŞULLU ONAY verdik.
2- Sürecin başından bu yana, tarafı olduğumuz Basel Kontratı yeterince yükümlülüklerimiz ve milletlerarası hukuktan doğan haklarımızı söz ettik, tehlikeli rastgele bir olumsuzluğun olması durumunda, gemiyi hiçbir tereddüte yol açmadan kabul etmeyeceğimizi ve ülkemiz karasularına girmeden geri göndereceğimizi defaatle paylaştık.
3- Gemiyle ilgili Brezilya Federal Bölge Mahkemesinin ihtiyati önlem kararı alması üzerine, verdiğimiz kurallı onayın yerine getirilmesi emeliyle 09.08.2022 tarihli yazımızla Brezilya Yetkili Otoritesi IBAMA’ya ve Sök Denizcilik ve Tic. Ltd. Şti. firmasına mahkeme kararlarının ve geminin ülkemize gelmeden evvel tekrar hazırlanmış Tehlikeli Husus Envanter Raporunun tarafımıza sunulmasını istedik.
“GEMİNİN TÜRK KARASULARINA GİRMESİNE MÜSAADE VERİLMEYECEK”
4- Gelinen noktada; Milletlerarası bağımsız kontrol kuruluşları ve Bakanlığımız kontrol grupları nezaretinde notifikasyon kuralında yer almasına karşın ikinci bir kontrol sürecinin işletilmemesi tekrar istenen asbest ve başka tehlikeli unsurların bulunduğu yerlerin gemi planı üzerinde gösterilerek ve numune alınan noktaların fotoğraflanarak hazırlanması gereken ‘Tehlikeli Husus Envanter Raporunun’ Bakanlığımıza sunulmaması nedeniyle; “NAE Sao Paulo” isimli gemi için verilmiş olan kurallı notifikasyon onayının iptal edilmesine karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda, geminin Türk karasularına girmesine müsaade verilmeyecektir.
Biz bugüne kadar söküm süreçleri için ülkemize gelen her gemide mevzuata uygun olarak daima memleketler arası hukukun gereğini yaptık. Yalnızca NAE Sao Paulo gemisinde değil, tüm gemilerde de sürecin her basamağını yakından takip ettik; etrafımıza, insanımıza ziyan verecek hiçbir adıma müsaade vermedik. Milletimiz müsterih olsun. Bundan sonra da müsaade vermeyiz.”
BREZİLYA YARGISI DA ‘DUR’ DEMİŞTİ
Brezilya Yüksek Mahkemesi söküm için Aliağa’ya hakikat yola çıkan asbestli gemiye dur demişti.