İletişim Başkanlığı tarafından yayımlanan Dezenformasyon Bülteni’nde “Tunceli’de portatif tuvaletlerin vali tarafından merasimle açıldığı” haberleri yalanlanmış, haberi yapan iki gazeteciye sansür yasası münasebet gösterilerek soruşturma açılmıştı. Savcılık ‘Gazetecilere bir yere kadar abartma hakkına sahiptir’ diyerek belge hakkında takipsizlik kararı verdi.
Tunceli Emek Gazetesi’nin imtiyaz sahibi Hüsniye Karakoyun ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Mahmut Karakoyun hakkında “Tunceli’de Beş Adet Portatif Tuvalet için Resmi Açılış Merasimi Düzenlendi” başlıklı haberle ilgili, “Sansür Yasası” münasebet gösterilerek kabahat duyurusunda bulunuldu. Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı haberin yayınladığı tarihte Sansür Yasası’nın yürürlükte olmadığı tespitini yaparak “Haberin yayınlanmasında toplumsal ilgi ve kamu faydası bulunmaktadır” dedi, takipsizlik kararı verdi.
Beş adet portatif tuvalet için kurdele kesilmişti
Doğu Anadolu Projesi (DAP) Bölge Kalkınma Yönetimi Başkanlığı tarafından yaylacılar için yaptırılan beş adet portatif tuvalet için 12 Ekim’de resmi açılış merasimi düzenlemişti. Tunceli Vilayet Özel İdaresi’nin bahçesine getirilen tuvaletlerin kurdelesini, Tunceli Valisi Mehmet Ali Özkan, DAP Bölge Kalkınma Yönetimi Lideri Prof. Dr. Osman Demirdöğen ve Vilayet Özel Yönetimi Genel Sekreteri Nazif Yıldırım birlikte kesmişti.
TIKLAYIN | Tunceli’de ‘5 adet portatif tuvalet için resmi açılış merasimi düzenlendi’ haberlerine ait Valilik’ten açıklama
Valilik açıklama yapmıştı
Haberin Tunceli Emek Gazetesi ve ANKA Haber Ajansı’nda yayınlanmasının akabinde, Tunceli Valiliği; yaylalara yerleştirilecek beş adet portatif tuvalet için kentte düzenlenen resmi merasime ait, 13 Ekim’de yazılı açıklama yapmıştı.
Valiliğin açıklamasında, “Ne yazık ki bir kısım yazılı ve görsel basın organları ile toplumsal medya hesaplarında hem üretimin artırılması hem de üreticilerimizin hayatının kolaylaştırılması maksadıyla gerçekleştirilen mera ıslahları, ziraî sulama projeleri, hayvan içme suyu tesisleri, yayla yolları imal projelerimizin temsilen yapılan açılış ve tanıtım programı çarpıtılmış, üreticilerimiz için yaptırılan taşınabilir hayat konteynerlerinin de bulunduğu alanda yapılan program, “tuvalet açılışı” üzere gösterilmiştir” denilmişti.
TIKLAYIN | Gazeteci Atilla Güner: Tunceli’de portatif WC yapılmış, vali merasimle kurdele kesmiş; bırakın da devletin ‘güldüren’ hallerini de haber yapsın gazeteci
Tunceli Vilayet Özel Yönetimi Genel Sekreteri kabahat duyurusunda bulundu
Tunceli Vilayet Özel Yönetimi Genel Sekreteri Nazif Yıldırım, haberi yapan gazeteciler hakkında cürüm duyurusunda bulundu. Merasimde, birtakım ziraî ve hayvancılık projelerinin tanıtım ve temsili açılışının yapıldığını belirten Yıldırım; program kapsamında içlerinde banyo, lavabo ve kılık kıyafet değiştirme alanı bulunan taşınabilir ömür konteynerlerinin üreticiler ismine Tunceli Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği’ne teslim edildiğini söz etti.
Yıldırım; belirtti.
İletişim Başkanlığı, dezenformasyon Bülteni’nde yer verdi
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı, 9-16 Ekim 2022 tarihlerini kapsayan Dezenformasyon Bülteni’nde “Tunceli’de Beş Adet Portatif Tuvalet için Resmi Açılış Merasimi Düzenlendi” başlıklı habere de yer verdi. Bültende, şu sözler kullanıldı:
“Bazı basın yayın organlarında yer alan ve toplumsal medya hesaplarından paylaşılan, ‘Tunceli’de beş adet portatif tuvalet için resmi açılış merasimi düzenlendi’ savı hakikat değildir. İmajlar, Tunceli’de yıl içerisinde imali tamamlanan 15 milyon TL fiyatındaki ziraî sulama projelerinin, hayvan içme suyu tesislerinin, mera ıslah projelerinin, mera ve yayla yolu projelerinin tanıtımı ile, tamamlanan projelerin temsili açılışına aittir. Program dahilinde, yaylalarda üreticilerin hayatını kolaylaştıracak taşınabilir hayat konteynerlerinin Tunceli Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliğine teslimi de gerçekleştirilmiştir. Konteynerlerin teslimi sırasında çekilen imgeler çarpıtılarak, ‘tuvalet açılışı’ formunda servis edilmiştir.”
TIKLAYIN | Faruk Bildirici: “Resmi merasimle tuvalet açılışı” haberini yalanladılar fakat Tunceli Valisi’nin gerisindeki levhada yazan “WC ve Banyo” yazısı yok sayıldı!
Bildirici: Dezenformasyonla uğraş diye dezenformasyon yapmakta beis görmemişler
Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, 21 Ekim 2022 tarihinde “Dezenformasyon Bülteni, fotoğraftaki “WC ve Banyo” levhasını yok saydı” başlığı ile yayınlanan yazısında; hem haber hem de haberin Dezenformasyon Bülteni’nde yer alması ile ilgili şu değerlendirmeyi yapmıştı:
“Valilik açıklaması yetmemiş olacak ki, bir de Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı’nın haftalık ‘Dezenformasyon Bülteni’nde bu bahse yer verildi… İrtibat Başkanlığı, haberi yalanlarken hiçbir ispat da ortaya koymuyordu. Halbuki bir merasimin ne için düzenlendiği açılışı yapan kişinin konuşmasında açıklanmaz mı? O merasimde de açılışı Tunceli Valisi Özkan yapıyor ve Bülten’de öne sürüldüğü üzere içme suyu, mera ve yayla yolu projeleri açıklayıp, tanıtmıyor. Özetle, ‘Yürüttüğümüz kolaylık tesislerimizin temsili bir açılış programındayız’ diye açıklıyor merasimin münasebetini. Projeleri ‘temsil’ için oraya konulan ve kurdelesi kesilen de beş tekerlekli konteynır. Üstelik Vali Özkan, “Kolaylık Tesisi” diye adlandırsa da konuşması sırasında geride görünen beş taşınabilir konteynırın üzerindeki levhada motamot şöyle yazıyor: ‘Tunceli ili merkez ve 7 ilçesi prefabrik WC ve banyo imali işi DAP Bölge Kalkınma Yönetimi Başkanlığı tarafından finanse edilmiştir.’ Hakikaten konteynırlarda biri alaturka tuvalet, biri de duş bulunan iki kısım olduğu imgelerden de anlaşılıyor. Valinin kurdele kesip ‘Hayırlı olsun’ diye açılışını yaptığı konteynırlar, tuvalet ve banyo! Fakat ne hikmetse ‘çekilen imajların çarpıtıldığı’ tez edilen Dezenformasyon Bülteni’ndeki fotoğraflarda bu levhalardaki yazılar görünmüyor! ‘Prefabrik WC ve banyo imal işi’ yazısının okunmaması için özel uğraş gösterilmiş. Esasen bültene bakarsanız, o konteynırlarda ne tuvalet var ne de banyo. Aslında fotoğrafları çarpıtan bu bülteni hazırlayanlar, yani Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı Dezenformasyonla Çaba Merkezi! Dezenformasyonla gayret diye dezenformasyon yapmakta beis görmemişler.”
İki gazeteci hakkında soruşturma başlatıldı
Suç duyurusunun akabinde, ANKA Haber Ajansı’nda da yayınlanan haber ile ilgili Tunceli Emek Gazetesi İmtiyaz Sahibi Hüsniye Karakoyun ve gazetenin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Mahmut Karakoyun hakkında soruşturma başlatıldı.
Suç duyurusunda “hakaret” ve “Sansür Yasası’nın” münasebet gösterildiği öğrenildi. Fakat haberin yayınlandığı tarihte Sansür Yasası üzerindeki görüşmeler TBMM Genel Heyeti’nde devam ediyordu.
Takipsizlik kararı
Gazeteduvar’da yer alan habere nazaran Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı, 19 Ekim 2022 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. Başsavcılığın kararında, şu değerlendirmeler yapıldı:
“Kamu vazifelileri yahut sivil vatandaşlara yönelik her türlü ağır tenkit yahut rahatsız edici kelamların hakaret kabahati bağlamında değerlendirilmemesi; kelamların açıkça, onur, erdem ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnadını yahut sövmek fiilini oluşturması gerekmektedir. İnceleme konusu somut olayda; şüphelilerin sorumluları olduğu internet haber sitelerinde müşteki ile ilgili temelsiz haberler yapılmak suretiyle müştekinin itibarsızlaştırılmaya ve küçük düşürülmeye çalışıldığının sav edildiği anlaşılmaktadır.
Öncelikle belirtilmelidir ki, haber içeriğinde yer verilen tabirlerin rahatsız edici olduğu anlaşılsa bile haberde yer alan tabirlerin ve haber başlığının; Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarında özel bir ehemmiyet atfedilen, tabir özgürlüğü bağlamında kıymetlendirilmesi gerekmektedir… AİHM içtihatlarında; basın, toplumun sözcülerinden biri olarak kabul edilmekte ve herkesin kamuoyunu ilgilendiren bilgileri edinme hakkı bulunduğu fikriyle, kamuoyunu ilgilendiren bahislere dair bilgi ve fikirleri vermeyi sağlayan basın özgürlüğüne farklı bir ehemmiyet atfedilmektedir.
AİHM’e nazaran, öncelikle sözlerin bir olgu isnadı mı yoksa paha yargısı mı olduğu belirlenmelidir. Çünkü olgu isnadı kanıtlanabilir bir konu iken, bir paha yargısının kanıtlanmasının istenmesi dahi söz özgürlüğüne müdahale sayılabilecektir. Yargılamaya husus olan sözler şayet bir bedel yargısı içermekte ve somut bir olgu isnadından bahsedilemeyecekse, bedel yargılarını destekleyecek kâfi bir altyapının mevcut olup olmadığı AİHM tarafından göz önünde bulundurulmaktadır.
Zira bedel yargılarının dahi aşikâr seviyede olgusal temel içermesi gerektiği kabul edilmektedir. Öte yandan, hiçbir dataya dayanmayan ve hiçbir altyapısı bulunmayan bir bedel yargısı AIHM tarafından da tabir özgürlüğü sonları içerisinde kabul görmemektedir. Olgu isnadı içeren sözler konusunda ise, en azından birinci bakışta muteber görünen kanıt sunulması gerektiği kabul edilmektedir. Elbette ki, bu kanıtlar sunulamadığı takdirde, AİHM, savların gerçekliğinin kanıtlanmasını beklemektedir.
“Gazeteciler bir dereceye kadar abartma hakkına sahiptirler”
Sonuç olarak, gazeteci olan şüpheliler tarafından haberde kullanılan birtakım sözler somut bir olguya işaret etmekle birlikte haber içeriğindeki bilgilerle başka şahısların aldatılmasının amaçlandığına ait bir kanıt bulunmamaktadır. Bunun yanında, haberin yayınlanmasında toplumsal ilgi ve kamu faydası bulunmaktadır.
Haberin okuyucunun ilgisini çekmesi için çarpıcı bir tabir usulüyle kaleme alınmıştır. Lakin AİHM içtihatlarında da belirtildiği üzere, bilhassa gazeteciler bir dereceye kadar abartma hakkına sahiptirler. Haber içeriğindeki sözler, söylendiği yer ve vakit ögeleri da gözetildiğinde müştekinin onur, erdem ve saygınlığını rencide edici boyutta olmayıp, tenkit niteliğindedir. Aksi düşünülecek olursa, kabahatle korunmak istenen kıymet ölçüsüz bir formda genişleyecek ve tabir özgürlüğünü ön plana çıkaran kozmik hukuk niyetiyle bağdaşmayan bir yorum manasına gelebileceği anlaşılmakla…”
Savcılık takipsizlik kararında, ayrıyeten Tunceli Vilayet Özel Yönetimi Genel Sekreteri Nazif Yıldırım’ın hata duyurusu üzerinden; internet medyası ve toplumsal medyaya yeni yaptırımlar öngören ve kamuoyunda “Sansür Yasası” olarak bilinen kanun ile ilgili de şu değerlendirmeyi yaptı:
“Yine 7418 Sayılı Basın Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına dair kanunun Resmi Gazetede yayınlandığı tarihin 18.10.2022 tarihi olduğu… Kanunlar kural olarak Resmî Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girerler. Lakin yürürlük hususunda daha ileri bir tarih gösterilmişse o tarihte yürürlüğe girerler.
Kanunun hangi tarihte yürürlüğe gireceği belirtilmemiş ise Resmî Gazete’de yayınlandığı günü takip eden günden itibaren 45 gün sonra yürürlüğe girer. Cürüm tarihinin 13.10.2022 tarihi olduğu nazara alındığında 7418 Sayılı Basın Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun şimdi yürürlükte olmadığı için ayrıyeten ilgili kanun kararları uyarınca kuşkulu hakkında kıymetlendirme yapılmadığı anlaşılmakla şüpheliler hakkında atılı hatanın yasal ögelerinin oluşmaması sebebiyle kamu ismine kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi.” (HABER MERKEZİ)