Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (ZBEÜ) Rektör yardımcısı Şenol Hakan Kutoğlu, Düzce’de meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki zelzelenin Gölyaka ile Düzce’yi 20 santimetre uzaklaştırdığını belirterek, “Görüntüye baktığınızda Düzce merkezin bulunduğu doğu tarafında yaklaşık 4-5 santim kadar, Düzce’nin batı tarafında 15-16 santimetre boyutunda bir hareket olduğu ortaya çıkıyor yatayda. Toplamda 19 ila 20 santimetre Düzce’nin doğusuyla batısı birbirine nazaran bir tarafı kuzeye giderken biri güneye yanlışsız hareket etmiş” dedi.
ZBEÜ Rektör Yardımcısı ve Geomatik Mühendisi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, sarsıntının Kuzey Anadolu Fayı’ndan (KAF) başka, kuzeye taraflı bir öbür kolda meydana geldiğini tabir ederek, “Yapılan tahliller incelendiğinde yatay ve düşeyde hareketler meydana geldiği hasebiyle fayın hem yatay hem de düşey hareket yapan oblik fay olduğu ortaya çıktı. İmgeye baktığınızda Düzce merkezin bulunduğu doğu tarafında yaklaşık 4-5 santim kadar, Düzce’nin batı tarafında 15-16 santimetre boyutunda bir hareket olduğu ortaya çıkıyor yatayda. Toplamda 19 ila 20 santimetre Düzce’nin doğusuyla batısı birbirine nazaran bir tarafı kuzeye giderken bir tarafı güneye gerçek hareket etmiş. Bu bize şunu gösteriyor; bu fay Kuzey Anadolu Fayı’ndan farklı bağımsız bir fay. Zira KAF’ın hareket karakteristiği sağ yatay hareket yapar. Bu yapılan değerlendirmeler, bu fayın yaklaşık 10 kilometre uzunluğunda sol yatay hareket yaptığını gösteriyor. Yani yer bilimlerindeki tabiriyle sol doğrultu atımlı bir fay olarak karşımıza çıkıyor” diye konuştu.
“Önemli olan gerçek yapılarda yaşamak”
Düzce’deki zelzelenin Kuzey Anadolu Fay çizgisinde meydana gelmediği için Marmara sarsıntısına tesiri olmayacağını söyleyen Kutoğlu, Türkiye’nin fay cenneti olduğunu yapılan korkutucu açıklamaları tersine zelzeleye sağlam binalarda yaşanması gerektiğini kaydetti. Kutoğlu, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bazen çok korkutucu açıklamalar oluyor. ‘Terk edin, gidin’ vesaire diye. Temeline baktığınız vakit üzerinde yaşadığınız tabanı bildiğiniz ve ona uygun büyüklükte bir binada yaşadığınız sürece 7.0 büyüklüğünde bir zelzele size ziyan vermeyecektir. Kıymetli olan yapı ve yer münasebetinin kurulmuş mühendislik hizmeti almış binalarda yaşayabilmek. Hasebiyle her gün bu kaygıyla yaşanmaz yaşadığımız tabanı ve binayı bileceğiz. Zelzeleye sağlam binalarda olursak hiçbir yerden kaçıp gitmeye gerek yok. Zati Türkiye’de nereye kaçıp gideceksiniz? Daha evvel hiç konuşulmayan bir yerde, ‘burada daha diğer zelzele olmaz, 1999’da burada zelzeleler bitti’ dediğimiz yerde hiç bilmediğimiz unutulmuş bir fay kendini gösterdi. Kaçmak tahlil değil Türkiye’de değerli olan yanlışsız yapılarda yaşamak.”
Depremin uydu manzaralarını inceledi
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Geomatik Mühendisliği’nde vazife yapan araştırma vazifelisi Doç. Dr. Çağlar Bayık, son yaşanan Düzce sarsıntısıyla ilgili üniversitenin Uzay Teknolojileri ve Konumsal Tahlil Laboratuvarı’nda radar uydu imgelerini inceleyerek, sarsıntının yüzeyde yarattığı etkiyi birinci kere ortaya çıkardı.
Uydu imajlarını inceleyen Bayık, zelzelenin tesirlerini süratle belirleyebilmenin kıymetine değinerek, “Günümüzde de bu bilgiye ulaşmanın en süratli yolu da uzaktan algılama dediğimiz tekniktir. Biz de bu çalışmada uzaktan algılama tekniğinin bir kesimi olarak SAR uydu imgelerini kullanarak, Düzce’de meydana gelen zelzele hakkında yer değiştirmeleri belirlemiş bulunuyoruz. Yaptığımız çalışmalara nazaran iki adet çerçeve kullandık. Bu çerçeveler sonucunda yatay ve düşey hareketleri net olarak belirledik. Belirlediğimiz pahalar 7,5 santimetre ile 9 santimetre ortasında değişmektedir. Etkilenen alanlar Düzce merkez ve Gölyaka’ya yanlışsız olan kısımlarda belli bir alanı kapsamaktadır. Elde ettiğimiz bulgulara nazaran çıkan sonuçlar sol yanal atımlı bir fay özelliğine sahip olduğunu söyleyebiliriz. Öteki çalışmalardan elde edilen sonuçlardan farklı bir sonuç olarak da Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın sağ atımlı yanal bir fay çizgisi olduğunu biliyoruz lakin burada sol yanal atımlı bir fay oluşumu tesiri görmüş bulunmaktayız” sözünü kullandı.
“7,5 santim çökme, 9 santim yükselme olmuş”
Düzce merkez ile Gölyaka’nın hareket ettiğini tabir eden Bayık, “7,5 ve 9 santimetre dediğimiz olay, 7,5 santimetreye kadar bir çökme, 9 santime kadar da bir yükselme olarak söyleyebiliriz. Genel manada bir sayı vermek gerekirse, Düzce Merkez ile Gölyaka ortasında kalan kısımlarda 4 santimetreye kadar bir yükselme olduğunu net bir formda söyleyebiliriz” dedi.