Rusya’nın 29 Ekim tarihinde Kırım’daki Sivastopol deniz üssüne düzenlenen saldırıyı münasebet göstererek ‘Tahıl Koridoru’ mutabakatını askıya aldığını ilan etmesine karşın BM, Türkiye ve Ukrayna koridorun Rusya olmaksızın kullanılmasına devam kararı aldı. Ukrayna limanlarından 30 Ekim gecesi yola çıkan tahıl yüklü 12 gemi dün Karadeniz ortalarına kadar ulaşırken, Moskova’dan “Koridordaki gemileri gaye alabiliriz” tehdidi geldi.
YEŞİL IŞIK YAKTILAR
Devam kararını İstanbul’daki Müşterek Uyum Merkezi aldı. Ukrayna idaresi, Rusya ile ortalarında koridorun kullanılmasıyla ilgili bir muahede bulunmadığını belirterek, “Ukrayna; BM ve Türkiye’nin Tahıl Koridoru’yla ilgili tekliflerini kabul ederek tahıl yüklü 12 geminin Ukrayna limanlarından ayrılmasına yeşil ışık yaktı. Ayrıyeten daha evvel İstanbul’da denetimi yapılmış 4 gemiye de Ukrayna limanlarına giriş müsaadesi verildi” dendi.
İLK GEMİ ETİYOPYA’YA
Ukrayna’dan yola çıkan birinci gemi ‘İkaria Angel’ oldu. 40 bin ton tahıl yüklü geminin varış noktası önemli kıtlık çeken Etiyopya. Çernomorsk yük limanından evvelki gece yarısına hakikat ayrılan ‘İkaria Angel’ dün öğlen saatlerinde Romanya açıklarına kadar rastgele engellemeyle müsabakadan ulaşmış oldu. Geminin bu sabaha karşı kontrolden geçmek üzere İstanbul Boğazı açıklarına demir atması bekleniyordu. Ukrayna’dan yola çıkan 12 gemi Afrika, Asya ve Avrupa’ya 355 bin ton tahıl taşıyor.
DENETLEME HIZLANACAK
BM’nin teklifiyle İstanbul’daki Müşterek Uyum Merkezi’nin kontrol kapasitesinin arttırılması da kararlaştırıldı. İstanbul Boğazı girişinde daha evvel Ukrayna limanlarından çıkan tahıl yüklü gemilerin uzun kuyruklar oluşturduğu için yeni 10 kontrol kümesi oluşturulacak. Bu 10 yeni takım günde 40 gemiyi denetim edebilecek. Boğazdan geçiş bekleyen tahıl gemisi sayısı 170 civarında gösteriliyor. Ankara, şimdilik Türk ve BM müfettişleri tarafından yapılacak kontrollere Rusya’nın da bir an evvel geri dönmesini bekliyor.
DEVAM KARARI NASIL ÇIKTI
Ukrayna hükümeti, “Rusya’nın Karadeniz sularını özelleştirmeye hakkı yok. Tahıl mutabakatı bilindiği üzere iki farklı dokümandan oluşuyor. Birincisi Türkiye, BM ve Rusya’nın altına imzalarını attığı muahede. İkincisi ise Türkiye, BM ve Ukrayna’nın imzaladığı doküman. Hasebiyle Ukrayna, Karadeniz sularını kullanma konusunda Rusya’ya hiçbir yetki vermiş değil. Gelinen noktada mutabakatın garantörü sayılan BM ve Türkiye’nin karar vermesi gerekiyor” izahatını yaptı. Taraflar, Rusya ile yapılan muahedenin Ukrayna ile yapılan muahedeyi bağlamadığına karar vererek koridora devam kararı aldı.
RUSYA’NIN KOŞULU: KİEV TAAHHÜT VERSİN
Türkiye ve Ukrayna’nın Rusya olmaksızın ‘Tahıl Koridoru’na devam etmeye karar verirken Moskova, muahedenin devamının Kiev’in taahhütlerine bağlı olabileceği sinyalini verdi. Azerbaycan-Ermenistan-Rusya üçlü doruğu için Soçi’de açıklamalarda bulunan Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin “anlaşmanın bitmediğini, askıya alındığını” belirterek “Sivastapol saldırısı gemilerimiz için tehlike yarattı. Ukrayna, sivil gemilerin güvenliğine yönelik rastgele bir tehdit olmayacağını garanti etmeli” dedi.
Vladimir Putin
‘HEDEF OLABİLİR’
Rusya Savunma Bakanlığı ise koridoru kullanacak gemilerin maksat olabileceği ihtarında bulundu. Bakanlık tarafından yayınlanan açıklamada şöyle denildi: “29 Ekim’de Ukrayna’nın Kırım’daki Sivastopol deniz üssü etrafında bulunan savaş ve ticari gemilere yönelik düzenlediği terörist taarruzun ayrıntıları aydınlanana kadar, Tahıl Koridoru muahedesi için belirlenen geçiş rotası ulaşıma kapatılmıştır. Rusya bu kararla Tahıl Koridoru muahedesinden çekilmiş olmuyor, güzergâhın taarruz için kullanılmamasını sağlamış oluyor. Ukrayna bu rotayı askeri emellerle kullanmamak için taahhüt vermedikçe, bu bölgenin güvenliğini garanti etmemiz kelam konusu olamaz. Koridora giriş yapacak rastgele bir gemi muhtemel amacımız sayılacaktır.”
İstanbul’da Yenikapı açıklarına demirleyen tahıl gemilerinde denetlemeler dün de sürdü.
BİLGİ NOTU
Rusya, 2014’te ilhak ettiği Kırım’daki Sivastopol üssüne hafta sonu dron ve hücumbotlarla akınlar düzenlendiği gerekçesiyle Tahıl Koridoru muahedesinden çekildiğini açıklamıştı. Rusya, misilleme olarak dün de başta Kiev olmak üzere Ukrayna’yı füzelerle vurmaya devam etti.