Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bir televizyon kanalındaki röportajı sırasında Sinop’ta yapılması düşünülen nükleer güç santrali ile ilgili Rusya başkanı Putin ile görüşmeleri devam ettirdiklerini açıklayınca gözler Sinop’a çevrildi.
Yenilenebilir güçte nükleer güç santrallerinin çok büyük işlevi olduğunun altını çizen Erdoğan, fiyatı ve pak enerjiyi halka kazandırma noktasında çok büyük ehemmiyeti olduğunu vurguladı.
TÜRKİYE SİNYALİ VERDİ: RUSYA İLE GÖRÜŞÜLÜYOR
Başkan Erdoğan, en son Soçi’de Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile etraflıca görüşme yaptıklarını, doğal gaz ve nükleer güçte Rusya ile Türkiye ortasındaki dayanışmayı devam ettireceklerini açıkladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın işaret ettiği Sinop’taki nükleer güç santrali yapılması planlanan İnceburun mevkisi havadan görüntülendi.
Daha evvel muahede yapılan Japon Mitsubishi firması, nükleer santral inşaatlarında artan maliyetler ve Japonya’nın iç piyasasındaki ekonomik hareketlilikten kaynaklı Sinop NGS projesini askıya almıştı.
DOĞAL GAZ VE PETROLÜN TAHTINI SALLAYACAK: DÜNYA NÜKLEERİ TEKRAR GÜNDEME TAŞIDI
Dünya petrol ve doğal gaza alternatif arıyor. Global güç krizi, kaynak arayışında nükleeri tekrar gündeme taşıdı.
Küresel güç krizinin ortaya çıkardığı güvenlik ve arz kaygıları, birçok ülkeyi nükleer yatırımlarını hızlandırmaya ve mevcut santralleri kapatma tarihlerini ertelemeye itiyor.
Kovid-19 salgınıyla oluşan arz-talep dengesizliği, Avrupa ve Asya başta olmak üzere büyük çaplı bir güç krizine dönüştü. Arz-talep dengesizliği nedeniyle yaşanan fiyat şoklarını Rusya-Ukrayna Savaşı’nın tetiklediği tedarik kısıtları izledi.
Savaşın başlangıcından bu yana Batılı ülkelerin Rusya’dan güç ithalatına yönelik ambargo kararları ve Rusya’dan Avrupa’ya gaz ve petrol akışında yaşanan meseleler, ülkeleri yeni güç kaynakları ve güzergahlar aramaya yöneltiyor.
Ülkelerin fosil yakıtlara bağımlılıklarının azalmasına katkı sağlayacak düşük karbonlu bir güç kaynağı olarak bedellendirilen nükleer güç, bu arayışta öne çıkıyor.
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, iklim değişikliğiyle gayret taahhütleri kapsamında kapatmayı planladıkları nükleer güç santrallerine ait planlarını tekrar değerlendirirken, Birleşik Krallık, Fransa, ABD, Kanada ve Çin başta olmak üzere birçok ülke, nükleer güçte yeni ve birinci olma özelliği taşıyan yatırım planlarını hayata geçirmeye hazırlanıyor.
“NÜKLEER ENDÜSTRİMİZ GELİŞİYOR”
Nükleer Sanayi Derneği (NIATR) İdare Konseyi Lideri Alikaan Çiftçi, küresel raporların, nükleer güçte global yatırımların yüzyılın ortalarına kadar yılda ortalama 100 milyar doları aşacağını ortaya koyduğuna dikkat çekti. Türk şirketlerin Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) projesi ile nükleer sanayide kazandıkları deneyimleri global nükleer santral projelerinde değerlendirebileceklerini kaydeden Çiftçi, şöyle konuştu: “Bugün Türkiye dahil 17 ülkede 53 reaktörün inşasına devam ediliyor. Akkuyu projesinin gelişimi ile birlikte Türk nükleer endüstrinin de gelişmeye başlaması memnuniyet verici. Nükleer güç alanındaki üretim kültürü ve ideolojisi de yerli şirketlerimize sirayet etmeye başladı. Bunlar gelecek ismine umut veren gelişmeler. Nükleer sanayide edinilen deneyimlerin, memleketler arası büyük projelerde yeni fırsatları beraberinde getireceğine inanıyoruz.”
AKKUYU DENEYİMİ YENİ FIRSATLAR OLUŞTURACAK
Türkiye’nin birinci nükleer güç santrali Akkuyu’da edindikleri tecrübeyi yurt dışına taşımayı hedefleyen çok sayıda Türk şirket var. Türkiye- Rusya münasebetleri tarihindeki en büyük yatırım projesi olan ve Rosatom tarafından inşa edilen Akkuyu NGS projesinin tedarikçi zincirinde şu anda 400’e yakın Türk firma yer alıyor. Yaklaşık 6.5 milyar dolarlık bir yerelleştirme potansiyeline sahip Akkuyu’nun mevcut ve potansiyel tedarikçilerinin vurguladıkları ortak nokta ise Akkuyu NGS’nin nükleer güç dalında önemli ‘know-how’, yani teknik bilgi birikimi oluşturması. Hakikat adımlar atılırsa nükleer alanda ihracatçı noktasına gelinebileceğine dikkat çekiliyor.
Uzmanlara nazaran Güney Kore’nin süratli ekonomik kalkınmasında kıymetli rol oynayan nükleer santral deneyimi, Türkiye için örnek bir süreç. İki ülkenin de nükleer santral serüvenleri birebir tarihlerde başlıyor. Her iki ülke de Milletlerarası Atom Gücü Ajansı’na (IAEA) 1957 yılında kurucu üye sıfatıyla katılıyor. Güney Kore birinci nükleer santralini 1978 yılında devreye alıyor. Türkiye’de ise bu periyotlarda sayısız başarısız teşebbüs yaşanıyor. Bugün elektrik muhtaçlığının yüzde 28’ini nükleerden elde eden Güney Kore’nin işletme halinde 25, imali devam eden de 3 reaktörü var ve nükleer teknoloji ihraç ediyor. Güney Kore, 2021 yıl sonu sayıları ile kişi başı GSYİH’sını 35 bin 200 ABD dolara çıkardı. Uzmanlara nazaran kişi başına düşen GSYH’sı 2021 yıl sonu sayıları ile 9 bin 539 ABD doları olan Türkiye de Akkuyu NGS ile başlayan nükleer santral deneyimini, yurt dışı pazarlara açılmakta kullanabilir. Bu mevzuda geç kalınmış da olsa gelecek için umut verici bir sürecin başladığı kaydediliyor.