ABD, OPEC+ kümesinin arz kesintisi kararının petrol fiyatlarını artıracağı tasaları nedeniyle Suudi Arabistan’ı Rusya’ya yardım etmekle suçladı. İki sıkı müttefik petrol yüzünden karşı karşıya. Pekala Suudi Arabistan ABD’nin zorlamasını neden reddetti?
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı birtakım üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesinin ham petrol üretimini kısma kararının akabinde ABD, Suudi Arabistan’ı Rusya’nın yanında yer almakla suçladı. Karar nedeniyle enflasyonla ilgili global telaşların yaşandığı bir vakitte petrol fiyatlarını yüksek kalması ABD’nin öfkesini çekti.
Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı olan Suudi Arabistan ise kararın siyasetle değil iktisatla ilgili olduğunda ısrar etti.
OPEC+ kümesinin güç ve petrol bakanları, Viyana’da hafta içi düzenlenen toplantıda, günlük petrol üretimini kasımdan itibaren 2 milyon varil azaltma kararı aldı. Global petrol arzında bu düzeyde yaşanacak bir düşüşün piyasayı değerli ölçüde daraltacağı bedellendiriliyor.
Karar petrol fiyatlarında son haftalarda yaşanan düşüş nedeniyle alınmıştı. Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle petrol fiyatları varil başına mart ayında 120 dolara kadar yükselmiş sonraki aylarda ise 80 dolar düzeylerine geri çekilmişti. Bu durum dünya genelinde enflasyonu tetiklerken petrol üreticisi ülkeler ise fiyat düşüşünü durdurmak için arz kesintisi kararı aldı.
70 YILLIK MÜNASEBET BOZULUYOR MU?
Suudi Arabistan’ın da takviyesi ile gerçekleştirilen bu kesinti Körfez ülkesi ile ABD ortasındaki 70 yılı aşkın ittifakta kıymetli bir anı işaret ediyor. Bloomberg, Suudi Arabistan’ın bu siyasette ısrarının sebeplerini şöyle anlattı:
“Bir Ortadoğu Krallığı olan Arabistan’la ile batılı harika güç ABD ortasındaki ilgilerin temelinde, ABD’nin muteber petrol arzı karşılığında ülkeye muhafaza sağladığı anlayışı yatıyor. Lakin Biden Temmuz ayında Cidde’ye gitmeden evvel Suudi yetkililer Washington ve Riyad ortasındaki iştirakin tabiatının temelden değiştiğini söylüyordu.
ABD, Riyad’ın bölgesel düşmanı olan İran’la bir nükleer muahedeyi canlandırmaya çalışırken bu sırada Suudi Arabistan Yemen’de İran dayanaklı kümelerle savaşmaya devam ediyor. Bu da iki ülke ortasındaki tansiyonlara ve görüş farklılıklarına katkıda bulunuyor.
Öte yandan Arap yetkililer uzun vakittir ABD’nin kendilerini muhakkak siyasetlere zorlamalarından şikayetçi. OPEC+ içindeki müzakerelere aşina olan bir kaynağa nazaran, ABD’li yetkililer zorlamaların işe yaramadığını ve Washington’un karşılıklı çıkarlara dayalı yeni bir tertibe yaşaması gerektiğini anlamakta geciktiler.
SUUDİ ARABİSTAN’IN ELİ GÜÇLENİYOR
Ayrıca Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin akabinde ağırlaşan güç badireleri nedeniyle öbür ülkeler Suudi Arabistan’la bağlantılarını güzelleştirmeye başladı. Biden dışında veliaht prens bu yıl krallıkta Fransa, İngiltere ve Almanya’nın başkanlarını ağırladı. Ayrıyeten Krallık, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile alakaları onardı. Bu yeterli ilgiler ise Suudi Arabistan’a daha geniş bir özerk alan hakkı tanıdı.
Tüm bunlarla birlikte son üretim kesintisi kararı da ABD ve Suudi Arabistan ortasındaki ipleri gerdi. Son üretim kesintisinin akabinde Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, OPEC’in güç fiyatları üzerindeki denetimini azaltmak için ek araçlar için davet yapıldı.”
BİDEN’DAN TEPKİ
ABD Lideri Joe Biden da geçtiğimiz hafta husus ile ilgili değerlendirmelerinde karara reaksiyon gösterdi. OPEC+ kümesinin petrol kararının sorulması üzerine Biden, bu kararın kendisinde hayal kırıklığı yarattığını belirtti.
Biden’a Wall Street Journal gazetesinin, “ABD, Venezuela’ya yaptırımları gevşeterek, Amerikan petrol şirketi Chevron’un bu ülkede sondaj yapmasına müsaade verecek” biçimindeki haberi de anımsatılırken Biden, “Alternatiflere bakıyoruz. Şimdi kararımızı vermedik.” dedi.
Biden, Suudi Arabistan’a Temmuz 2022’de yaptığı ziyaretten ötürü pişmanlık duyup duymadığı sorusuna ise “Bu seyahatin ana gayesi petrol değildi. Bu seyahatin emeli Orta Doğu ve İsrail’in durumlarını netleştirmekti” diye konuştu.