Tarihi Barbaros Hayrettin Paşa Hamamı 12 yıl süren onarımın tamamlanmasının akabinde açıldı. Mimar Sinan’ın yaptığı birinci ve en büyük hamam olma özelliğini taşıyan tarihi yapı, Türk ve yabancı turistlerin de ilgisini çekiyor. Onarımın tamamlanmasının akabinde ziyaretçi akınına uğrayan tarihi hamam, havadan görüntülendi.
Barbaros Hayrettin Paşa Medresesi’ne ve türbesine gelir oluşturması hedefiyle 1546 yılında yapılan Barbaros Hayrettin Paşa Hamamı, 12 yıl sonra tekrar açıldı. Uzun müddettir onarımda olan tarihi hamam, Kaptan-ı Derya Barbaros Hayrettin Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırıldı. Tarihi hamam, Mimar Sinan’ın yaptığı birinci ve en büyük hamam olarak biliniyor. Fatih İtfaiye Caddesi üzerinde bulunan hamam, tarihinde; Kaptan Paşa Hamamı, Zeyrek Hamamı, İkili Hamam üzere pek çok isimle anıldı.
18. yüzyılda bölgede yaşanan sarsıntı ve yangın nedeniyle hamamın duvarlarını kaplayan mavi ve beyaz renkli İznik çinileri tahrip oldu. Tarihçilere nazaran çiniler, yaşanan kaosta müsaadesiz olarak Avrupa’ya götürüldü. Tarihi hamamın çinileri Fransa ve Paris’teki müzelerde “Osmanlı Periyodu 16. yüzyıl çinisi” ismiyle sergilenirken, bu çinilerin bir kısmı hamamın erkekler kısmının sıcaklık kısmında hala görülebiliyor. Tarihi hamama dair bilgileri ve onarım sonrası değişiklikleri Sanat Tarihi Araştırmacısı Elif Kabalıoğlu anlattı.
“Osmanlı devrinde hamamlar, ziyadesiyle gelişti”
Restorasyonu 12 yılın akabinde tamamlanan Barbaros Hayrettin Paşa Hamamı’yla ilgili kıymetli bilgiler aktaran Sanat Tarihi Araştırmacısı Elif Kabalıoğlu, şunları söyledi;
“Barbaros Hayrettin Paşa Hamamı, tarihte birçok isimle karar sürmüş: Bayanlar ve erkekler kısmından ötürü ‘Çifte Hamam’, banisinden ötürü ‘Kaptan Paşa Hamamı’, semtinden ötürü ‘Zeyrek Hamamı’, içindeki 16. yüzyıl çinilerinden ötürü da meşhur ‘Çinili Hamam’ olarak tarihte namını sürdürmüş bir hamam. Hamamların birinci örneklerini Romalılar devrinde görüyoruz. Romalılarda toplanma, konuşma, insanların bir ortada olduğu ve genelde zenginlerin faydalandığı bir yer. Lakin biz Osmanlı’ya geldiğimizde bu hamamların ziyadesiyle geliştiğini, daha lüks ve herkesin faydalanabildiği kurumlar olduğunu görüyoruz. Zira su bizim için çok pahalı. Akan sudan faydalanmak, yıkanmak bizim için çok kıymetli bir ayrıntı. Zenginler için de en hoş hayır vesilesi olarak bir hamam yaptırmak olarak düşünülmüş. Bu muazzam hayırdan nasiplenen ve bu hamamın banisi de ‘Kızıl Sakal’ yani Avrupalıların ona verdiği isimle vasıflandırılan ‘Barbarossa’, ‘Barbaros Hayrettin Paşa’ oldu. Preveze Deniz Zaferi’ni kazanan, denizlerin hakimi ve denizlerin reisi olarak isimlendirilen Barbaros Hayrettin Paşa, bu hamamı inşa ettirdi’
“Barbaros Hayrettin Paşa, Beşiktaş’ta bir medrese inşa ettirdi ve, ‘Benim medreseme gelir gelmesi lazım’ dedi. Burası da yani Zeyrek de, medreseler, külliyeler topluluğu olan bir semt. Bu potansiyeli yüksek olan yere, insanların çok bulunduğu yere işte bu hamamı yaptırarak, buradan gelen gelirle medresesinin öğrencilerinin muhtaçlıklarını karşılamayı ve bu formda vakfiye olarak bu hamamı inşa ettirdi”
“Bize ilişkin çiniler Avrupa’da, bizim ismimizle sergilenmekte”
“Mimar Sinan’ın yaptığı birinci büyük hamam olma özelliği taşıyor. Ayrıyeten İkili Hamam olması ve içindeki çiniler. Lakin içindeki çinilerin, günümüze ender modülleri ulaşabildi. Bu hamam, Cibali Yangını’nda ve geçirilen zelzeleler sonucunda çok harap bir vaziyete geliyor. Uzun yıllar metruk ve bakımsız bir halde kalıyor. Bizim o esnada farkındalığımızın gitmesi münasebetiyle Avrupalı seyyahlar gelip bu çinileri alıp kendi ülkelerine götürüyorlar. Bu biçim örneklerini de genelde Fransa ve Paris’teki müzelerde görüyoruz. Bize ilişkin çiniler orada, bizim ismimizle sergilenmekte”
“Mimari dokuyu hissedebiliyoruz”
“Kültür ve Turizm Bakanlığı burayı görmemiz için açtı. İçini gezebiliyoruz. Mimari dokuyu şahsen yerinde, onarım yapılmış halde hissedebiliyoruz. 1546’da yapılan bu hamamın günümüze birkaç çinisi ulaştı. Sonraki tamiratlardan, son dönemki onarımdan sonra kalem işleri gün yüzüne çıkarıldı. Bu hoş yer ilgililerini, meraklılarını bekliyor. 12 yıldan fazla bir mühlet restorasyondaydı. Gönül isterdi ki o hamam haliyle korunsun, koruma edilsin zira vakıfların asıl niyeti devamlılıktır. Ancak ortada tarihte olan birtakım olaylardan ötürü hamam, günümüze çok şükür ki 12 yıldan sonra restore edilmiş bir vaziyette ulaşabildi” (İHA)