Tasarruf sahipleri, iktidarın faiz tavanı uygulamasını kaldırması ile yine Kur Muhafazalı Mevduat’a yöneliyor. Dövizi sabit tutan iktisat siyasetleri nedeniyle cazibesini kaybeden KKM uygulaması, bankaların yeni uygulamaları gündeme getirmesiyle yine yükselişe geçti.
Ekonomim müellifi Alaattin Aktaş, bu yükselişin nedenlerini ve bankaların yeni uygulamalarını “Tasarruf sahibi yine KKM’ye yöneldi” başlıklı yazısında şöyle aktardı:
“Kur muhafazalı mevduat hesabında aralık ayının son haftasıyla ocak ayının birinci haftasında yaşanan 93 milyar liralık süratli düşüşten sonra DTH dönüşümlülerde faiz sınırlamasının kaldırılması bilhassa son iki haftada süratli bir artış başlattı.
KKM bakiyesi 6 Ocak’tan bu yana artıyor. Son beş haftadaki artış 114 milyar lirayı buldu.
KKM, 10 Şubat’ta 1 trilyon 484 milyar liraya ulaştı. Bu, KKM’nin şimdiye kadar çıktığı en yüksek seviye.
Elindeki birikimini enflasyondan korumak isteyen ve adeta ne yapacağını bilemez hale gelen tasarruf sahibi hem dövizde yaşanabilecek artıştan korunmak, hem de döviz artmadığı takdirde görece yüksek faiz alabilmek için KKM’ye atak etti. O denli görünüyor ki önümüzdeki devirde bu artış sürecek.
Bankalar neler yapıyor neler…
Bankalar döviz tevdiat hesaplarını azaltabilmek için KKM’de yeni yeni uygulamalara yöneliyor.
Bankaların birden fazla yüzde 9’luk siyaset faizinin üstüne, artık hudut kaldırıldığı için 3 puan değil, çok daha fazla faiz ekliyor. Genel oran meblağa da bağlı olarak yüzde 20’leri bulmuş durumda. Lakin bankadan bankaya çok farklı uygulamalar var. Kimi bankalar, DTH’yi KKM’ye dönüştürürken adeta ön ödeme üzere bir ödeme yapıp o meblağı hesap sahibine peşin veriyor. Bu fiyat ekseriyetle üç ay için yüzde 2 dolayında bir ödeme. Fakat KKM faizi olarak yüzde 12 değil, yüzde 9 uygulanıyor. Bankaların KKM faizini yüzde 9’dan az olmamak üzere belirleme hakkı var. İsteyen daha yüksek faiz de verebiliyor kuşkusuz. Üç ay için yüzde 2 faizin yıllık bileşiği yüzde 8’i aşıyor. Bu da DTH dönüşümlü KKM’ye yüzde 17-18 faiz uygulanması demek.
Bazı kamu bankalarında ise çok farklı bir uygulama kelam konusu. Ekseriyetle 15-20 bin doların üstündeki birikimler için uygulanan bir metot… Sistem şöyle işliyor:
Bankalar aslında yeni DTH hesabı açma konusunda pek istekli değil, zira toplam mevduattaki “TL-döviz” istikrarı bozuluyor. Döviz hesabı açtırmak isteyenlere ya da bankada döviz hesabı olanlara şu öneriliyor. Diyelim bir tasarruf sahibinin 20 bin doları var. Banka bu 20 bin doları TL’ye çevirip KKM yapıyor. Bu hesapların faizinde tavan yok ancak oran yüzde 9 olarak uygulanıyor, avantaj ise öteki türlü sağlanıyor.
Banka tasarruf sahibine 20 bin doların TL karşılığı kadar kredili mevduat hesabı açıyor ve bu hesaba yüzde 10-12 dolayında faiz uyguluyor. Kredili mevduat hesabı olarak oluşturulan meblağ, bu sefer mevduat olarak sürece konuluyor. Banka bu mevduata yüzde 20 dolayında faiz veriyor.
Tasarruf sahibi böylelikle hem 20 bin dolarını döviz olarak tutmuş oluyor, hem de kredili mevduat hesabıyla oluşturulan 20 bin dolar karşılığı TL mevduatın faizini alıp kredili mevduat faizini ödemiş sayılıyor ve ortadaki fark da cebine kalıyor. Natürel ki bu faiz süreçlerinin hepsi mahsup yoluyla yapılıyor. Sonuçta tasarruf sahibi dövizi için yüzde 6-7 faiz almış oluyor.
Bu sürecin banka açısından getirisi de alışılmış ki olmayan kredili mevduat hesabından olmayan mevduat yaratmak ve bir yandan DTH sıfırlanırken, bir yandan da DTH karşılığı kadar TL mevduat yaratarak toplam mevduattaki “TL-döviz” istikrarını uygunca lehine oluşturmak.
Yani tam bir “kazan kazan” durumu…”