Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Üner Kayabaş, Merkezi Araştırma Laboratuvarı’nda gazetecilere yaptığı açıklamada, corona virüsü ailesinin yaklaşık 50 yıldır insanları etkilediğinin bilindiğini söyledi.
SARS-CoV2’nin (Covid-19) bu ailenin yedinci üyesi olduğunu, birinci dördünün ise nezleyle kendini gösterdiğini belirten Kayabaş, Covid-19’un ölümlere yol açtığını ve ağır hastalık tablosu ortaya çıkardığını anlattı.
Kayabaş, Covid-19’u genç ve hiçbir kronik hastalığını olmayan erkeklerin bayanlardan daha ağır geçirdiğini gözlemlediklerini aktararak, hazırladıkları projede, bunun karşılığını aradıklarını lisana getirdi.
Projede, literatürdeki erkek ve bayanlar ortasındaki bağışıklık sistemini yönlendiren farklılıkların üzerine gittiklerini söz eden Kayabaş, şunları kaydetti:
“Herhangi bir hastalığı olmayan 18-50 yaş ortasındaki Covid-19’u geçiren bayan ve erkek hastaları bu çalışmaya dahil ettik. Sonuçta birinci kez bizim çalışmamızla ortaya konan birtakım genlerde mutasyonlar saptadık. Bunlardan 15’i birinci kere tespit edilen mutasyondu. Bu mutasyonlar, birinci kez Türkiye’den Dünya Gen Bankası’na bildirildi. Bundan sonra bütün bilim insanlarınca, mesela araştırdığımız 6 genden biri olan ‘ACE2 geninin şu bölgesindeki şu kod bir mutasyondur ve bu mutasyon birinci kere Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin projesiyle tespit edilmiştir’ denilecek.”
Kayabaş, 6 bayan ve 21 erkek hastanın yer aldığı projenin yeni çalışmalara ışık tutması açısından kıymetli olduğunu vurgulayarak, çalışmanın makalesinin Erciyes Medical Journal’de yayımlandığını kaydetti.
“29 MUTASYONUN 15’İ BİRİNCİ DEFA TÜRKİYE’DE BİZİM ÇALIŞMAMIZLA TEST EDİLDİ”
Proje yürütücüsü ve Tıbbi Biyoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Dilara Fatma Akın da projede Erciyes Üniversitesi ve Çukurova Üniversitesinden dayanak aldıklarını bildirdi.
Projede kronik hastalığı bulunan ve sağlıklı olan 2 küme üzerinde çalıştıklarına işaret eden Akın, “Kadınlar erkeklere nazaran virüs kaynaklı hastalıklara karşı daha güçlülerdir, bu zati bilinen bir şey. Biz de bunun sanki genom açısından tesiri nasıl diye baktık. Bayanların koromozom yapısı iki X, erkeklerinki ise X ve Y’den oluşuyor. X kromozomu üzerinde bulunan bağışıklık proteini ismi verdiğimiz proteinler var. Bayanlarda iki X olmasından ötürü bilhassa viral hastalıklara karşı daha güçlü olmaları sebebi. Lakin erkeklerde X kromozomun sayısı bir olmasından ötürü bir dezavantaj getiriyordu.” tabirlerini kullandı.
Akın, 6 gende araştırma yaptıklarını vurgulayarak, şöyle konuştu:
“Bu 6 gen, bilhassa SARS CoV2’nin insan bedenine girmesini sağlayan ACE2 reseptörü, tekrar bizim bağışık proteinlerimiz olan TLR8, TLR7 ismini verdiğimiz kıymetli immün bağışıklık sistemi proteinleriydi. 6 gende 29 mutasyon dediğimiz, yani genin yapısını bozan değişimler bulduk. 29 mutasyonun 15’i birinci sefer Türkiye’de bizim çalışmamızla test edildi. Bu 15 değişimden 6’sı ‘mas pozitif’ ismi verdiğimiz yani sitokin fırtınasına giren erkeklerde mutasyon olduğunu gördük ve bunlarla ilgili bayanlarda rastgele bir değişiklik yoktu lakin erkeklerde defekt olduğu sonucuna vardık. Yeniden birebir genlerde bayanlar X kromozomunun fazla olmasından ötürü, ölçü olarak daha fazla bağışıklık proteinine sahiplerken, erkeklerde bir dezavantaj olduğunu gördük. Bu da bayanların Covid’e karşı daha güçlü savaşmasını ve tahminen de ağır seyreden Covid semptomlarından sağlıklı kurtulmalarını sağladı.” (AA)