Derleyen: Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Yaşadığı ruhsal bozukluklar sebebiyle sanatını apayrı bir stille yansıtan, sanat tarihinin en çok konuşulan isimlerinden Van Gogh ile ilgili bugüne kadar pek çok yazıldı, çizildi. Lakin onun aşk hayatına dair duyduklarımız neredeyse yok denecek kadar az. Halbuki dünyaca ünlü ressamın yanlış anlaşılıp yorumlanan bir hayat kadınıyla olan aşkı Türk sinemalarını aratmayacak çeşitten.
HAYATI TERZİLİK VE FUHUŞ ORTASINDA BÖLÜNMÜŞTÜ
Bu aşk öyküsü Van Gogh’un Clasina Maria Hoornik’e fotoğraflarında yer alması için modellik teklif etmesiyle başladı. Hoornik, Van Gogh’tan 3 yaş büyüktü. Çizimleri için modellik yapmasını teklif ettiğinde hayat kadınlığı yapıyordu. Van Gogh erkek kardeşi Theo’ya yazdığı mektuplarda kendisi için çalışan bu bayana nadiren yer veriyor, birçok vakit ondan sırf hayatında olan rastgele bir bayan üzere bahsediyordu. Fakat bir süre sonra ismi mektuplarda Christien olarak geçen bayandan vakitle ‘Sien’ olarak bahsetmeye başladı. Van Gogh ile Sien ortasında bir aşk kıvılcımlanmaya başlamıştı. Genç bayan ise onu ülkü bir eş adayı olmaktan alıkoyan son derece güç bir hayata sahipti. Babasını kaybettiğinde Hollanda’nın Lahey kentindeki hayatı terzilik ile fuhuş ortasında bölünmüştü.
‘ÇOCUĞUNU TAŞIDIĞI ADAM TARAFINDAN TERK EDİLMİŞ’
Van Gogh’la birinci tanıştığında Hollanda, Lahey’de yaşıyordu. Maria Wilhelmina isminde 5 yaşında bir kızı vardı ve ayrıyeten oğluna gebeydi. Zaman vakit ikinci çocuğun Van Gogh’dan olduğu tez edilse de tanışma tarihleriyle çocuğun dünyaya gelmesi ortasındaki vakit birbirini tutmuyordu. Etrafında bu bayan için yapılan ‘pis’ ve ‘kaba’ üzere yorumlar ise Van Gogh için epey değersizdi. Karşısındaki bayana baktığında gördüğü tek şey ruhuydu. Öyle ki Gogh kardeşi Theo’ya yazdığı bir mektupta Sien ile birinci görüşmesini söyle yazmıştı:
“Geçen kış, çocuğunu taşıdığı adam tarafından terk edilmiş gebe bir bayanla tanıştım. Kışın sokaklarda dolaşan gebe bir bayan. Nasıl para kazandığını kestirim edersin. O bayanı model olarak işe aldım ve bütün kış onunla çalıştım. Ona bir modelin tam yevmiyesini ödeyemedim lakin tekrar de kirasını ödedim. Kendi ekmeğimi paylaşarak onu ve çocuğunu açlıktan, soğuktan kurtarabildim.”
EVLENMEK İSTEDİĞİNDE AİLESİ TEHDİT ETTİ
Sien, ünlü ressamla bir buçuk yıldan fazla bir müddet çalıştı ve yaşadı. Van Gogh genç bayan için mütevazı dairesinde adeta bir aile hayatı yaratmıştı. Ancak o sırada Sien’in annesi ona daha düzgün para kazanması için hayat kadınlığına dönmesini söylüyordu. Van Gogh ile Sien’in sık sık tartışmalarının en büyük sebebi de yoksulluktu. Van Gogh, Sien ile evlenmek istediğini açıkladığında ise ailesi onu akıl hastanesine yatırmakla tehdit etti. Lakin Gogh tüm tehditlere karşın bu sevdiği bayandan vazgeçmek istemiyordu. Yaşadığı bu bağ Van Gogh, “O ve ben bütün külfetleri birlikte yüklenmek zorunda olan iki talihsiziz” diye yazmıştı.
Bir müddet sonra atölye olarak da kullanacakları daha büyük bir yere taşındılar. Gogh, bu meskende sevgilisi Sien’ı ve onun sarılıkla çaba eden çocuğunu resmetti. Aslında o pek düzgün bir anne de sayılmazdı. Yoğun biçimde alkol ve sigara kullanıyor, çocuklarıyla da gereğince ilgilenmiyordu. Birçok kişi Van Gogh’un onun üzere birini neden sevdiğine mana veremiyordu. Kendi karısını fuhuşa zorlayan ve daha sonra boşayan Sien’ın erkek kardeşi, Sien’a da tıpkı şeyleri yapmak istiyordu. Üstelik muhakkak bir hisse karşılığında Sien’in annesi onu bu işi yapması için desteklemişti. Tüm istekleri genç bayanın bu ressamdan kurtulmasıydı ve bunun için de her türlü yolu deniyorlardı.
YAŞADIKLARI PROBLEMLER BAĞLANTIYI YIPRATTI
Bütün bu yaşananlar ise Van Gogh’u daha çok depresyona itiyor ve gün geçtikçe içine kapanmasına sebep oluyordu. Sonuçta bu münasebetin artık bir çıkmaza girmişti. Van Gogh sanatçı olma fikrine takıntılı, garip bir karakterdi. Sien ise sert bir bayandı, birden fazla vakit pis ve kaba görünüyordu. Ayrıyeten sanat ve edebiyatla da hiçbir ilgisi yoktu. Zamanla ikili ortasındaki gerginlikler arttı, nihayetinde beklenen kehanet gerçekleşti ve kimsenin mana veremediği çift yollarını ayırdı. Van Gogh, bir ressam olarak marifetlerini geliştirmek için Hollanda’nın kuzeyindeki uzak bir bölge olan Drenthe’ye gerçek yola çıktı. Sien, Vincent’ın ayrılmasından kısa bir müddet sonra iki küçük çocuğunun bakımını devretti. Küçük kızı Maria ve bebek Willem, Sien’in annesi ve erkek kardeşi Pieter ile birlikte yaşamaya gönderildi.
Van Gogh Uzmanı Martin Bailey kaleme aldığı “Living with Vincent van Gogh: The Homes & Landscapes that Shaped the Artist” isimli kitabında Sien Hoornik’in intiharını ve bu bağa dair bilinmeyen gizli kalan tüm ayrıntıları birinci defa ortaya koymuştu.
YAŞADIĞI ŞİDDETLİ HAYATA DAYANAMADI
Sien, Lahey’den Delft’e, akabinde Antwerp’e ve sonunda Rotterdam’a taşındı. 1901’de 51 yaşındayken birinci defa evlendi. Kocası ondan 11 yaş küçük Arnoldus van Wijk’ti. Fakat 22 Kasım 1904’te Sien yaşadığı bu şiddetli hayata artık katlanamadı. Cansız vücudu Rotterdam merkez istasyonunun çabucak kuzeyindeki Provenierssingel Kanalı’nda bulundu. Kendini suda boğmuştu. Yani 14 yıl sonra sanat tarihçilerinin birçoklarına nazaran 1890 yılında intihar ettiği belirtilen Van Gogh ile birebir sonu paylaşmıştı. Kanalda bir bayan cesedi bulunduğunu manşetine taşıyan bir gazetede ise Sien için sarf edilen sözler ise şöyleydi:
“Çok zayıf, 1.65 metre uzunluğunda, koyu kahverengi saçlı ve kahverengi gözlüydü. Siyah giyinmişti. Sol elinin orta parmağında gümüş bir yüzük vardı. Naaşı kentin ana mezarlığı olan kuzey Rotterdam’daki Crooswijk’e defnedildi.”
Büyük bir tesadüf olsa da Sien’ın intiharından 12 gün evvel Rotterdam’daki Oldenzeel Galerisi’nde Van Gogh’un çalışmalarından oluşan büyük bir stant açıldı. Bu sergi Van Gogh’un sanat topluluğu tarafından tanınmasını sağlamıştı. Sien’ın büyük aşk yaşadığı adamın giderek artan şöhretinden haberdar olup olmadığı da büyük bir merak konusu olarak kaldı.