İZMİR (İGFA) –Zeytinyağı dalında ihracat yasakları iç piyasada fiyatları düşürmediği üzere fiyatlar yüzde 30 arttırdış.
Zeytin ve Zeytinyağı Bölüm Buluşması ve Zeytin ve Zeytinyağı İhracatının Yıldızları Ödül Töreni’nde konuşan EZZİB Lideri Davut Er, Türkiye’nin 2022/23 dönemine 50 bin ton zeytinyağı stoğuyla girdiğini, rekoltenin 380 bin ton olarak hesaplandığını, Afrin’den gelen 50 bin ton zeytinyağı dikkate alındığında 480 bin ton seviyesinde zeytinyağına ulaşıldığını kaydetti. Er, 160 bin ton iç tüketim ve 150 bin ton ihracat olduğunu, yeni döneme 170 bin ton stok ziyadesiyle girildiğini, 2023/24 döneminde 179 bin ton rekolte beklendiğini, zeytinyağı arzında bir sorun olmadığının altını çizdi.
“Türkiye’nin zeytinyağı arzında panik olmasını gerektirecek bir durum kelam konusu olmadığını bir kere daha vurgulamak istiyorum” diyen Davut Er, “Fiyatlar kısıtlama uygulamasından bu yana yaklaşık yüzde 30 civarında artış gösterdi. İhraç edilemediği için depolarda bekletilen zeytinyağları ise, sıcak hava ve olumsuz depolama şartları nedeniyle bozulmaya maruz kaldı, asidite ve öbür değerli spektler ziyan gördü, yüksek kaliteli sızma yağlar rafinajlık yağlara dönüştü ve bu da yüzde 30’luk bir kıymet kaybına neden oldu. Kelam konusu kısıtlama uygulaması hem iç piyasada hem de ihracatta hiçbir olumlu sonuç doğurmadı” diye konuştu.
ANA GAYEMİZ AMBALAJLI İHRACATI ARTIRMAK
Katma pahası yüksek ambalajlı ihracatı artırmanın ana amaçları olduğunu vurgulayan Er, “Firmalarımız ithalatçılardan gelebilecek farklı talepleri karşılamak durumunda. Dünyada Catering ve konserve bölümünde faaliyet gösteren firmalar kıymetli ölçüde zeytinyağını kendi üretimlerinde kullanılmak üzere ülkemizden dökme olarak temin etmekte. Başka yandan hem kutulu hem de dökme mal talep eden alıcılar bulunmakta olup, bu firmalara yalnızca kutulu zeytinyağı satıp dökme taleplerini diğer ülkelerden karşılamalarını beklemek bu alıcıların büsbütün kaybı manasına gelmektedir. Dökme zeytinyağı ihracatı ile ilgili olarak en sık öne sürülen tezlerden bir tanesi malumunuz, bilhassa İspanya ve İtalya üzere öteki üretici ülkelere, üretimlerinin düşük olduğu devirlerde eser satarak avantaj sağladığımız. Bu nedenle, ihracat yasağını destekleyen bir kesim de bulunmakta. Lakin, biz bu yaklaşımın hakikat olmadığını düşünüyoruz. Dökme zeytinyağı ihracatımızda, yalnızca İspanya değil, tıpkı vakitte ABD, Kanada ve Suudi Arabistan üzere tüketici ülkelerin de en değerli pazarlarımızdan olduğunu gözlemliyoruz. Dökme zeytinyağı ihracatını yasakladığımızda, bu ülkelere olan ihracatımızın kısıtlanmasıyla, rakiplerimize mal vermeyelim derken direkt bu kıymetli pazarları kelam konusu rakip ülkelere teslim etmiş oluyoruz” diye konuştu.
1 MİLYAR DOLAR İHRACAT GAYEMİZE RAMAK KALDI
Türkiye’nin sofralık zeytin ihracatının 2022/23 döneminde bir evvelki döneme nazaran yüzde 7’lik artışla 172 milyon dolardan 184 milyon dolara yükseldiğini söz eden Lider Er, şunları kaydetti:
“31 Ekim’de sona eren 2022/23 zeytinyağı ihracat döneminde ise, 118 ülkeye ihracat gerçekleştirdik ve toplam zeytinyağı ihracatımız ölçü bazında 8 artarak 58 bin tondan 150 bin tona, fiyat bazında ise %259 artarak 201 milyon dolardan 723 milyon dolara yükseldi. Toplam bölüm ihracatımız 947 milyon dolara ulaştı ve dalımız dünya pazarlarında çok kıymetli bir yer edindi. 2023 yılında 1 milyar dolara yaklaşan ihracatımızı önümüzdeki 5 yıllık süreçte 2 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz. Bu amaca ulaşmak için yalnızca mevcut klasik formülleri değil, tıpkı vakitte etrafa hassas, güç verimli, toplumsal sorumluluk prensiplerine uygun sürdürülebilir çağdaş üretim tekniklerini de benimsememiz gerekiyor.”
ZEYTİNYAĞININ BESİN ENFLASYONUNA TESİRİ SINIRLI
Bu ortada zeytinyağının besin enflasyonuna tesiri de hayli sonlu olduğuna da temas eden EZZİB Lideri Davut Er, “FAO bilgilerine nazaran ülkemizde kişi başına düşen bitkisel yağ tüketimi yılda yaklaşık 25 kg iken, zeytinyağı tüketimi 2 kg’ın altında. Ülkemizde zeytinyağı tercih eden kesim, çoklukla makul bir gelir seviyesine sahip olan ve yüklü olarak eserin üretildiği bölgelerde yaşayan tüketicilerimiz. Bu nedenle, sık sık getirilen kısıtlamaların, besin enflasyonunu denetim etme yerine, üretici ve satıcıları olumsuz tarafta etkileyerek piyasayı daha da daralttığı görülmekte” dedi.
Öte yandan Ekonomist Prof. Dr. Yaşar Uysal da, “Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler” başlıklı bir sunum yaparken, Türkiye’nin gelişmekte olan ülkeler ortasında rakiplerine nazaran 6 kat enflasyonla gayret ettiğini, rekabetçiliğini koruyabilmesi için enflasyonla gayrette başarılı olmak zorunda olduğunun altını çizdi.
Zeytincilikte Dünya ve Türkiye: Sektörel İnceleme ve Gelecek Perspektifleri isimli panelde, İYTE Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Baba, İktisat Gazetesi Tarım Müellifi Ali Ekber Yıldırım Muharrir ve Marka Danışmanı Altay Ayhan ve Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği İdare Heyeti Üyesi Levent Bilginoğulları zeytin ve zeytinyağı kesimindeki aktüel gelişmeleri değerlendirdiler.